Takip edenlerin bileceği üzere Apple iPhone 6, çıkışının hemen ertesinde her üst seviye telefon için yapılan yere atma, bükme, suya daldırma vb. gibi işkence testlerine tabi tutulmuş ve son derece kolay bir biçimde büküldüğü -hatta biraz baskı uygulandığında kırıldığı- ortaya çıkmıştı. 'Bendgate Skandalı' olarak anılan bu olayla birlikte doğal olarak hem ortalık bu tip bükme videolarıyla dolmuş hem de başta ezeli rakibi Samsung olmak üzere diğer üreticilere sağlam bir reklam malzemesi çıkmıştı.
İşte iPhone 6 ile birlikte yaşadığı bu olumsuzluktan ders alan Apple, Eylü ayında satışa sunacağı yeni modellerin iPhone 6S ile iPhone 6S+'ta 7000 serisi alüminyum materyal kullanacağı kesinleşti. Halihazırda Apple Watch'ları da güçlendiren 7000 serisi, iPhone 6'larda yer verilen 6000 serisinden %60 oranında daha sağlam olmasının yanında hafifliğini de korumayı başarıyor. Bunun anlamı iPhone 6S'in kırılmalara ve bükülmelere karşı daha yüksek dayanıklılık arz edeceği.
Peki olayın 'perde arkası' nedir?
Aslında internetten okuduğumuzda -özellikle de Türk sitelerinin hemen hepsi- sebebin kullanılan alüminyum malzemeden kaynaklandığını iddia etse de işin aslı daha farklı. 7000 serisi alüminyumun, 6000'den daha sağlam olduğu konusunda zaten diyecek bir şey yok ama burada temel yanlış anlaşılan nokta bu bükülmeye sadece alüminyumun sebep olmayışı.
Neden alüminyum?
Çünkü alüminyum, hem daha hafif olduğu hem de yalıtkan özelliği sayesinde çelikten çok daha iyi alternatif sunuyor. Keza buna paralel, yoğunluğu da çeliğin (veya bakırın) yaklaşık üçte biri kadar olduğu için hem kolaylıkla dövülebiliyor hem de makinede işlenebiliyor. Bununla birlikte alüminyum yumuşak bir metal olduğu için üretim aşamasında sertleştirilmesi gerekiyor. İşte bunun için de anodize ediliyor. Anodizing ismi verilen bu işlem temelde alüminyumu sülfür asit banyosuna batırmaya ve asit çözeltisinden düşük voltajda bir elektrik akımı geçirmeye dayanıyor. Bu işlem ertesinde de alüminyum sert bir yüzey kazanıyor. Bu arada hiçbir üreticinin, üretimi saf alüminyum ile yapmadığını da not olarak düşelim. Ne de olsa bu hem maliyeti arttıran hem de dayanıklılığı azaltan bir faktör olur. Haliyle alimünyum alaşımlar kullanılıyor.
Sorun nerede o halde?
İşte Apple da iPhone 6'da anodize 6000 serisi (6003) alüminyum alaşım kullandı. Bu alaşım piyasada en çok kullanılan alaşımlardan birisi, hatta ilki. Bunun sebebi de mekanik özelliklerinin iyi olması yani hem kolay kaynak oluyor hem de kolay işleniyor. Haliyle burada sorun kullanılan materyalden ziyade aslında kasanın yanlış tasarlanmış olmasında yatıyor.
Aranızda mühendis olanların çok iyi bileceği üzere, mühendislikte
'gerilim konstantrasyonu'
denilen bir fenomen vardır.
Kısaca özetleyecek olursak; objenin biçimi ve şekli ile ilintili olan bu fenomen teorik şartlarda belirli bir baskı derecesine kadar asla bükülmemesi veya kırılmaması gereken objelerin, pratikte bu değerden çok daha az baskılarda bile kırılmasını konu alır ve sebeplerini araştırır.
Bakın şimdi; bükme videolarını izlediğimizde istisnasız hepsinde de karşımıza aynı sahne çıkıyor: Tüm iPhone'larda bükülme yan tuşların dibinde başlıyor. Daha da önemlisi aslında eğilmenin sadece ses tuşlarının olduğu sol tarafta tetiklenmesi. Apple ses tuşlarını yerleştirmek için mecbur orada delik açıyor haliyle tam olarak o bölgede etkin kesit bölgesi oluşuyor ve o bölge baskı altına girdiğinde (yani bükmeye başladığımızda) yapının iç gerilimi orada toplandığından teorik olarak dayanabileceğinden çok daha baskı seviyesine dahi dayanamayıp kırılıyor. Yani dememiz o ki orada Apple alüminyum değil plastik kullansa yine kırılacaktı. Çünkü
sorun kullanılan malzemeden ziyade, kasanın iç geometrisinin hatalı tasarlanmış olmasında.
Çözüm?
Kalıcı çözüm yukarıda da belirttiğimiz gibi kasa yapısının değiştirilmesi. Eğer örneğin Samsung'un yaptığı gibi I-Beam'e geçilirse sorun tamamıyla ortadan kalkar. Ki Apple'ın bunu yapacağından eminiz. Buna ek olarak Alüminyum 7000 de doğal olarak çok daha fazla dayanıklılık sunduğu için bükülmenin önü alınmış olacak.
Son olarak altını tekrardan ve kalın harflerle çizelim:
Eğer, iPhone 6S bükülmez yahut kırılmazsa bilin ki bunun asıl sebebi alüminyum 7000 değil, kasa geometrisindeki iyileştirmedir. Çünkü bakın görecekseniz, eğer mevcut kasa korunursa alüminyum 7000 kullanılsa dahi -şimdikinden biraz daha fazla bir baskıyla da olsa- yine bükülüp, kırılacaktır.