Kuzu eti, vücudumuzda büyüme ve gelişme için gerekli olan 9 temel amino asidin tümünü sağlayan yüksek kalite bir protein kaynağıdır. Yüksek kalite protein özellikle yaşlı erişkinlerde, kas kütlesini korumak için çok önemlidir. Yetersiz protein alımı yaşa bağlı kas kaybını hızlandırabilir ve kötüleştirebilir. Kuzu etini sağlıklı tüketmek için kuzunun bölümlerini, isimlerini de iyi bilmek gerekir. Kuzunun bölümlerini sizler için derledik.
KUZUNUN BÖLÜMLERİ VE KULLANIMI
Kuzunun bölümlerini ve kuzu etinin buna göre hangi yemekte, nasıl kullanılacağını görelim:
BUT
Kuzunun arka ayaklarına but denir. But eti yağsız ve yumuşak olur. Kuzunun en lezzetli bölümlerinden biri burasıdır. Buttan çok güzel kızartma, fırın yemekleri ve şiş yapılır.
PİRZOLALIK
Kuzunun sırtındaki ön bölümdür, bütün olarak pişirilirse, güzel kızartma olur. Ama daha çok bu bölümdeki kaburga kemikleri tek tek yani kalem kalem ayrılır ve pirzola veya kemiksiz pirzola olarak pişirilir.
FİLETOLUK
Kuzunun sırtındaki arka bölüm pirzolalığın devamıdır. Bu bölümde kaburga kemikleri bulunmadığından, buradan fileto çıkarılır. Bu bölümdeki etle kızartmalar, rostolar ve kotletler yapılır.
KOL
Ön bacakların üst bölümünde kol denir. Bu bölümdeki kasların arasında ince yağ tabakaları görülür. Kuzunun bu bölümünden kızartmalar pişirilirse de daha çok kuşbaşı et yemekleri, tas kebap kol etiyle yapılır.
DÖŞ
Kuzunun en yağlı bölümüdür. Ancak kemiksiz eti çok az olduğundan genellikle eti kemikli olarak parçalanır, sebze ve kurufasulye, nohut yemeklerinde kullanılır. GERDAN VE BAŞ
Kuzunun makbul olmayan bölümüdür. Daha çok haşlamalarda ve et suyu çıkarmak için kullanılır.
SAKATAT
Hayvanın yenilebilen iç organlarıdır: ciğer, yürek, böbrekler, dalak, işkembe, bumbar, şirden, dil, baş, beyin, paça, yumurta. Sakatatta her parçadan farklı yemekler yapılır. Ancak sakatattan yapılmış yemeklerin sindirimi güçtür.
UYKULUK
Timüs ve pankreas bezlerine uykuluk adı verilir. Uykuluktan yapılan yemekler en lüks lokantaların özel yemekleri arasına girmiştir. Bunda bu bezin hoş bir tadının bulunmasının büyük payı vardır. Uykuluk pişirilmeden önce soğuk suyla orta ateşe konur ve su kaynamaya başladıktan birkaç dakika sonra delikli bir kepçeyle sudan alınarak süzülür, sonra soğuk suyun içine atılır. Soğuk suda çok kısa bir süre tutulduktan sonra, zar gibi ince derisi çıkarılır, kurulanır ve pişirilmeye hazır bir duruma getirilmiş olur.
Bir yaşına gelmemiş koyun olan kuzular, süt kuzuları ve kasaplık kuzular olmak üzere iki grjuıptaelejalımrlar. Ne var ki ülkemizde süt kuzuları da kesilebilmektedir. Ağırlığı 10 kg civarında olan süt kuzuları 5-7 haftalık iken kesilmektedir. Oysa, kasaplık kuzular, 3 aylık ve 1 yaş arasında kesilen hayvanlardır. Bu kuzular iyi beslendikleri takdirde ağırlıkları 20-25 kg kadar olur. Erken kuzu kesimi, ülkemizin et kaybetmesine neden olmaktadır. Zira üç aylık bir beslenme, bir kuzuya 15 kg et kazandırmaktadır. Bu durum göz önünde bulundurularak, bütün dünyada koyun soyunun geliştirilmesine, insan sağlığı ve beslenmesi bakımından büyük önem verilmektedir.
Kuzu eti, şubat ve mayıs ayları arasında lezzetli olur. Eti açık kırmızı renkli ve gevşek dokuludur. Sindirimi kolay olur. Bununla birlikte eti yağlanmamış ve gelişmemiştir. Bu nedenle, besleyici özellikleri, koyun etine oranla çok azdır. Bir kuzu etinin, doğumdan üç ay sonra kesilmiş olsa bile, 100 gramında 16 gr protein bulunmaktadır. Ayrıca madensel maddeler yönünden de fakir bulunmaktadır.
Kuzu eti körpeliği ve kolay pişirilmesi nedeniyle bütün pişirme yöntemlerinin uygulanabileceği bir ettir. Kuzu etinin her bölümü, fırında kızartılabileceği, ızgarasının yapılabileceği, haşlama, tencere kebapları, söğüş, tavasının yapılabileceği bir pişirme kolaylığı sağlamaktadır. Boynun ikinci kemiğinden, böbrek yatağına kadar olan bölümden pirzola elde edilir. Kuzu pirzola 7-8 cm uzunluğunda, kemiklidir. Doğrudan doğruya ızgara edilir.
KUZU ETİNİN SAĞLIĞA FAYDALARI
uzu, koyunun henüz 1 yaşına gelmemiş yavrusuna verilen isimdir. Kuzu eti sıkı bir ettir. Rengi pembemsidir ve çabuk pişer. Yaşı büyüdükçe pişme süresi de aynı oranda artar. Kuzu eti, dana ve koyun etine göre daha yağlıdır. İçeriğindeki yağın yarısı insan sağlığına faydalı doymamış yağ asitlerinden oluşmaktadır.
YORGUNLUĞU AZALTIYOR
Kuzu eti, kas işlevi için gerekli bir madde olan karnosinin üretilmesi için gerekli aminoasit olan beta-alanini içerir. İnsan kaslarındaki yüksek karnosin seviyeleri, yorgunluğun azalması ve egzersiz performansının artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Kuzu eti, özellikle B12 vitamini bakımından zengindir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklardan sağlayabildiğimiz ve vücudumuzda merkezi sinir sistemini koruyan, hafızayı güçlendiren, kan hücresi üretiminde görevli, cilt, tırnak ve saçların sağlıklı olmasını sağlayan, metabolizmayı düzenleyen işlevleri dolayısıyla önemli bir yere sahiptir. Bunun yanında kuzu eti, Tiyaminin (B1 vit.) de en iyi kaynaklarındandır.
ÇİNKO İHTİYACININ YÜZDE 40’INI KARŞILIYOR
İçerdiği çinko minerali ile insan vücuduna faydalıdır. Çinko, bağışıklık sistemini desteklemesi, DNA sentezi ve protein üretiminde rol oynaması nedenleriyle önemlidir. Kuzu etinin erkeklerde prostat sağlığı ve yaşlılarda kemiklerin mineral yapısı üzerine olumlu etkileri vardır. Bu durum menapoz sonrası kadınlarda görülen osteoporosis için de önemli olmaktadır. Günde 100-150 gr kuzu eti tüketmek günlük çinko ihtiyacının ortalama yüzde 40’ını karşılamaktadır. Aynı zamanda bakır, magnezyum, selenyum, fosfor gibi minerallerden de zengindir.