Ramazan'da hergün bir cüz okuyarak Kur'an-ı Kerim'i hatmetmek yani mukabele Peygamber Efendimiz'in bir sünneti. Ay boyu düzenlenen mukabele programlarıyla bu güzel gelenek devam ettiriliyor. Bu sayede Kur'an ile haşır neşirliğimiz artıyor. Tabi Kur'an-ı sadece Ramazan ayında değil her zaman okumamız ve yaşantımızı onun ışığı doğrultusunda şekillendirmemiz gerekiyor. Aile hatimleri bunun için bir fırsat sağlıyor. Aile hatiminin ne olduğunu hemen söyleyelim, son yıllarda bir çok aile kendi arasında cüzleri paylaşarak her ay bir hatim indiriyor ve bu giderek ailelerin bir geleneği haline geliyor. Ay sonunda da bir araya gelinerek hatim duası yapılıyor. Hem aile her ay bir araya gelmiş, hasret gidermiş oluyor, hem de Kur'an'ın manevi atmosferinden faydalanılıyor. Bu programlar dededen toruna 4 kuşağı Kur'an etrafında kenetliyor. Hakkı Kırış ve Hanife Kırış'ın çocukları ve torunlarından oluşan aile yaklaşık 15 yıldır aralıksız olarak hatime devam ediyor. Uçak ailesinin aile hatimi 4 yıldır sürerken, Rıza ve Fatma Dede'nin çocukları ve torunlarından oluşan Dede ailesi ise 6 ay önce başlamış.
12 AİLE TOPLANIYOR
Kırış ailesi aslen Ordulu. Ancak aile üyelerinin büyük çoğunluğu İstanbul'da yaşıyor. Hatime başlamalarının ardındaki itici güç 98 yılındaki büyük deprem olmuş. Deprem sonrası ülkenin yaşadığı sıkıntılı günlerden feraha ve selamete erilmesi için ve geçmişlerinin ruhuna Kur'an okumak için hatim indirmeye karar vermişler. Şu an ailenin en büyüğü olan Necati Yüce'nin evinde başlayan hatim 15 yıldır aralıksız olarak devam ediyor. Kırış ailesinin 3 kız, 2 erkek evlatları, eşleri, damat ve gelinleriyle birlikte bugün 12 aileden 40 kişi katılıyor hatime. Yıl başında herkes okuyacağı cüz ya da cüzleri alıyor ve yıl boyu her ay hep aynı cüzleri okuyor. Sonraki sene başında cüzler değiştiriliyor. Her ayın son Pazar günü ikindi saatlerinde bir ailenin evinde toplanılarak yemek yeniyor, hasret gideriliyor ardından hatim duası yapılıyor. 4 kuşağın bir araya geldiği bu toplantılara zaman zaman şehir dışından aile üyeleri de iştirak ediyor. Bu ay Ramazan nedeniyle, Rüstem Paşa Medresesi'nde ailenin damatlarından İlyas Karademir'in ev sahipliğinde bir iftar sofrasının başında toplanan aile bizi de misafir etti. Dede, evlat, torun, torunların çocukları hep bir araya geldi. Medreseye adım attığımızda çocuklar oynuyor, büyükler konuşup hal hatır soruyordu. Cüzünü bitiremeyen birkaç kişi ise kenara çekilmiş Kur'an okuyordu. Herkes toplanınca önce Kur'an okundu, ardından hatim duası yapıldı ve isim isim bulunanlara dua edildi. Okunan ezanla birlikte de iftara geçildi.
ÇOCUKLAR KUR'AN'LA BÜYÜYOR
Ailenin damatlarından Mustafa Çalışan aile hatimlerinin ihtiyaca binaen ortaya çıktığını söylüyor. Çalışan, “İstanbul'da yaşayan çekirdek aileler zaman içerisinde bölündü ve büyüdü. Bir aile zamanla 3 aile 5 aile oluyor. Şu anda bizim İstanbul'da on küsür ailemiz var. Dedeler, evlatlar, evlatların evlatları dört kuşak. Dört kuşağın bir araya gelip özellikle küçük çocukların ve yetişen gençlerin Kur'an sesini, namazı, tilaveti muhabbeti duysunlar, işitsinler, Kur'anla sohbetle muhabbetle büyüsünler istedik. 15 yaşında gençlerimiz var. Bunlar hem birbirlerini görüp konuşuyorlar, hem de iman ve Kur'an sohbetlerine katılma şansları oluyor, hatim duasını, namazları, tesbihatları görüp duyarak kulakları, gönülleri, gözleri, namazla, abdestle muhatap olmuş oluyor. Başka yerde göremeyecekleri Kur'an sevgisini, muhabbetini, insan ruhunda oluşturduğu hazzı hissi yaşamış oluyorlar. En büyük kazanımımız bu. Diğer yandan birbirimizi de görmüş oluyoruz” diyor. 5 aile ile başlayan hatim şu anda 12 aile ile devam ediyor. Ümraniye, Bakırköy, Üsküdar, Acıbadem, Beylikdüzü gibi semtlerden gelen aile üyeleri her ay bir evde buluşuyor. Yaz aylarında hatim devam etse de aile buluşması 2-3 aylığına yapılmıyor. Çalışan, gurubun sayısının bazen 45- 50'yi bulduğunu söylüyor. Ailenin yaptığı hatimi görerek kendi aralarında hatime başlayan başka aileler de var.
BURSA'YA BİLE GİTTİLER
Hande Karademir hatim başladığında 15 yaşında olduğunu anlatıyor. Eşiyle birlikte hatime katılan Hande Karademir, “Biz Kur'an ikliminin içinde yetiştik. Başka hatimlerden de cüz alarak okuyoruz. Böyle büyüdüğümüz için farklı bir yaşam nasıl olur bilmiyoruz” diyor. Ailenin en büyüğü olan Necati Yüce, gençleri heveslendirmek için gerektiğinde yarım cüz verdiklerini anlatıyor. Yüce, “Gençler de okumaya hevesleniyor. Namazlarında da iyiler. 3 yaprak oku, hadi 4 yaprak oku diye teşvik ediyoruz onları. Bu sayede mecbur hissediyor mutlaka bitiriyorlar” diyor. İstanbul gibi bir şehirde akrabaların her ay bir araya gelmesinin çok zor olduğunu, bunu hatim sayesinde gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Saniye Korkmaz ise hatime başladıklarında küçük olanların büyüyüp evlendiğini çoluk çocuğa karıştığını söylüyor. Korkmaz, “Çocuklar çok hevesliler, bizden önce hazırlanıyorlar. Hatim kimde diye takip ediyorlar. Gençlerimiz katılmaya çalışıyorlar. Okusalar da okumasalar da hatim toplantısına geliyorlar. Bir keresinde hatim duası için 40- 45 kişi toplanıp Bursa'ya gittik. Çok güzel olmuştu” diyor. Veysel Kırış, Ömür Reha Kırış ve Talha Karademir ise ailenin gençleri. 12- 13 yaşlarından beri hatim dualarına katılıyorlar. Arkadaşlarının akrabalarından bir ya da iki kişiyle görüştüğünü, kendilerinin ise her ay görüşme şansı yakaladıklarını söylüyorlar.
Şehirler arası hatim
Dede ailesinin aile hatimi ise 6 aydır, 7 kız kardeşin ve çocuklarının ailesinin katılımıyla yapılıyor. Hatim fikri ise diğer hatim yapan aileleri gördükten sonra ortaya çıkmış. Aile üyeleri İsviçre, Kütahya, Uşak, İstanbul, İzmir olmak üzere dağılmış durumda olunca aile hatimi şehirler hatta ülkeler arası gerçekleşiyor. Cüz dağıtımları telefonla yapılıyor. Bitip bitmediği bildiriliyor. Her ay herkes yine cüzünü okuyup hatim tamamlanıyor ancak hatim duası uzaktan yapılıyor. Her ay okunan cüzler değiştiriliyor. Böylece herkesin Kur'anın tümünü okuması sağlanıyor. Ailenin damatlarından Tahsin Atak, “Yaklaşık 20- 30 kişi herkes bir cüz okuyor. Burada maksat hatimin de ötesinde, bu vesileyle Kur'an'ı, dini mevzuları, Peygamberimizi yakından anlama. Daha hevesle okunuyor. Kan bağı olan insanların Kur'an'ın etrafında buluşması çok güzel bir şey. Esas olan Kur'anı okuyup geçmenin ötesinde Kur'an ahlakını yerleştirebilmek. Bugün Müslümanların çok büyük savrulmaları var. Çağın kirlenmesinden nasibimizi alıyoruz. Bu hatimleri çoluk çocuğumuzla yoldan sapmayalım, kendimizi tehlikelerden koruyalım diye yapıyoruz” diyor. Kız kardeşlerden Fatma Darakçı ise aile hatimine başladıkları için çok memnun. Kardeşinin kızı Ümmühan'ın teklifiyle başladıklarını anlatan Darakçı, fikir ortaya çıkınca hemen aileye haber verip organize olduklarını söylüyor. Her zaman mukabelelere de gittiğini ifade eden Darakçı, “Kur'anı elime aldığımda bir ağırlık çöküyordu. Hatime başladığımda hep yarım kalıyordu. Aile hatimini ise çok kolay okuyorum. Elime aldığımda cüzü bitirip öyle kalkıyorum. Bir hafiflik var. Zamanında bitirmenin sorumluluğu mu bilmiyorum. Anne babamıza ölmüşlerimize diye niyetlendik. Bu bize büyük bir sorumluluk hissettirdi” diyor.
Televizyon seyretmek yerine Kur'an okuyoruz
Uçak ailesi hatim yapmaya 4 yıl önce başlamış. Aslen Siirtli olan fakat İstanbul'da yaşayan aile üyeleri büyük şehir şartları altında ancak bayramdan bayrama görüşülüp çocuklar birbirini tanımayınca her ay buluşmaya karar vermiş. Bu buluşmaların manevi bir yönü de olsun diye hatime başlamışlar. Aile büyüklerinden Suphiye Uçak, “İstanbul'da mesafeler uzak, trafik var bir yandan. Herkes çalışıyor, görüşmek zor oluyor. Baktık çocuklar arasında tanışmayanlar bile var. Ailelerini görsünler, birbirini bilsinler diye buluşmaya başladık. Kızlarım, gelinlerim, eltilerim ve onların çocukları, gelinleri ile birlikte yapıyoruz. Her ay birinin evinde buluşuyoruz. Ay içinde herkes bir cüz okuyor, buluştuğumuzda duasını yapıyoruz” diyor. Ailenin gelinlerinden Güler Uçak, o ay kimin evinde toplanılırsa ev sahibine zahmet olmasın diye herkesin bir çeşit yemek yapıp götürdüğünü söylüyor. Güler Uçak, “Katılımı biraz mecburi kılmak için gün de yaptık. Evine gittiğimiz kişinin aynı zamanda günü oluyor. Akşam erkekler de geliyor. Gün boyu dualar okunuyor, sohbet ediliyor. Birlikte hatim duası yapıyoruz. Bu vesileyle Kur'an'ı Kerim'i daha düzenli okumaya başladık. Ezberlerimiz arttı. Evde televizyonla geçireceğimiz vakti Kur'an okuyarak geçirmeye başladık. Aile arasında muhabbetimiz de arttı” diyor. Aile hatimine çevreden komşulardan da katılmak isteyenlerin olduğunu anlatan Güler Uçak, bunun aile içinde olmasını istedikleri için başkalarını kabul edemediklerini söylüyor. Hatim ortamından çocukların da etkilendiğini anlatan Uçak, bazı kısa süreleri onlara okuttuklarını da ekliyor. Ramazan'da ise hatim duası Eyüp Sultan'da yapılıyor.