Cumhuriyetin 100’üncü yılına sayılı günler kala 4 yıllık hazırlık ve 4 yıllık uygulama süreci sonucunda açılışı yapılan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü'nün ana binası, Gaziantep'teki Kendirli Kilisesi’nin restore edilmesiyle oluşturuldu. Enstitünün kurulması için 430 bilim insanı bir araya gelerek çalışma yürüttü ve TBMM’den yasası çıkarak bugünkü formatına ulaştı.
Enstitü dünyanın diğer enstitüleriyle de iş birliğinde faaliyet yürütecek
Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü, Türkiye’de ve kültürel tarihi bağların olduğu dünyanın diğer bölgelerinde Türk ve İslam arkeolojisinin genel bilim dallarının olduğu insanlığın ortak birikim ve değerlerini esas alarak bilimsel araştırmalar yaparak yayınlar çıkarmayı amaçlıyor.
Enstitü ayrıca arşivleme, kütüphane çalışmaları ve dünyanın diğer enstitüleriyle iş birliğinde faaliyet yürütmeyi hedeflerken geleceğin arkeologlarını yetiştirmek için çalışmalar yürütecek.
Dijital arşivler ve ihtisas kütüphanesi kuruldu
8 yıllık çalışmada Osmanlı’dan günümüze Türk arkeolojisiyle ilgili bütün kazı ve belgeler dijital hale getirerek dijital arşiv oluşturuldu. Ayrıca Balkanlar, Kafkaslar, Anadolu ve Ortaasya bölgelerindeki çalışmalardaki yayınlar getirilerek kütüphaneye eklendi. 50 bin kitaplık dijital ihtisas kütüphanesi kurularak, yapılan çalışmalarda uluslararası çalışmalarla ve diğer arkeoloji enstitüleriyle entegre olabilecek kütüphane ve dijital kütüphane altyapısı hazırlandı.
Yürütülen 18 aylık restorasyon çalışmaları neticesinde Kendirli Kilise’nin tarihi yönü ön plana çıkartılırken yapı, enstitüsü için sergi ve konferans salonunu, çalışma ofislerini, Arkeoloji İhtisas Kütüphanesi’ni, Türkoloji Kütüphanesi’ni, Arkeometri Laboratuvarı’nı ve etkinlik alanlarını kapsayan bir komplekse dönüştürüldü.
Dünyada sayılı
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Başkanı Fatma Şahin, enstitü hakkında yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
"Türkiye’deki arkeologlar için ortak bir ev oldu. Arkeoloji enstitümüzün içinde çok önemli bir kütüphane var. Her kütüphane kıymetlidir ama burada dijital arkeoloji, uzmanlaşmış bir arkeoloji kütüphane alt yapısı var. Türkiye’de ilk kez oldu, dünyada sayılı. Daha kurulur kurulmaz 50 bin belge 2100 fotoğrafıyla Osmanlı devlet arşivine ilave belgeler sunmaya başladı"
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Nikolaus Meyer-Landrut ise şunları söyledi:
“Kültürel miras aslında hepimizin ortak noktası. Hem Avrupa arkeolojisi açısından hem de tarihi araştırmaların yürütüleceği bir ağ oluşturmak açısından girişim son derece önemli. Gaziantep’in böyle bir Enstitünün kurulması için seçilmesi son derece doğru bir karardı diyebilirim. Hem şehre hem uluslararası ilişkilere hem topluma hem de arkeoloji toplumuna çok ciddi katkıları olacağını düşünüyorum."