Dünyanın en büyük ve önemli müzelerinden İngiltere’deki Victoria ve Albert Müzesi’nin Asya Departmanı’nda koleksiyon sorumluluğu yapmış araştırmacı Beth Mckillop İstanbul’daydı… Pera Müzesi’ndeki “Mürekkepten” sergisi kapsamında düzenlenen konuşmaya katılan araştırmacı sorularımızı yanıtladı. Kariyerine British Library’de Çin ve Kore Koleksiyonları Küratörü olarak başlayan Mckillop 2016’dan bu yana Victoria ve Albert Müzesi Kıdemli Araştırma Görevlisi olarak çalışıyor ve Londra Üniversitesi Oryantal ve Afrika Çalışmaları Okulu’nda ders veriyor. McKillop ile hem Asya sanatını hem güncel sanatın bugününü konuştuk.
Son yıllarda Uzakdoğu’daki sanat üretimi daha görünür… Bienaller, sanat fuarları, sergilerde Asya’dan eserler görüyor, sanatçılar tanıyoruz. Doğu sanatı yükselişte mi?
Bunun temel sebebi globalleşme. Dünyanın her yerindeki küreselleşmeyle birlikte ulaşım ve iletişim attı. 25-30 yıldır Çin de bunun bir parçası. İnsanlar daha sık bağlantı kuruyor. Şirketler ve hükümetler de sanatçıları modern pratikleriyle destekliyor. İki taraf için de kazançlı bir durum söz konusu. Yani 19. yüzyılda dünyada fuarlar vardı, şimdi de var. Tek fark artık daha çok katılım söz konusu. Ve sanat daha demokratik. Geçmişte sanat tüketimi daha elit bir çabayken, günümüzde artık hemen herkesin parçası olabileceği bir şey haline geldi.
EGZOTİZM BARİYER KURUYOR
Doğu’nun egzotizmi yeniden yükselişte diyebilir miyiz peki?
Bazı alanlarda evet. Ama egzotizm bakan kişiyle bakılan şey arasında bir bariyer kuruyor. Ve içinde bulunduğumuz zamanda herkesin birbiriyle iletişim kurduğu dünyada egzotizmin modası biraz geçmiş durumda. Oryantalist resimler var, bunlaırn izleyicileri de var. Ama insanlar hepsini tüketiyor. Fakat konsept olarak egzotizm günümüzle artık bir bağlantısı yok diyebilirim.
Peki Türkiye’de de çokça tartışılan bir konuya değinmek istiyorum. Asya sanatında da benzer durum var. Güncel sanat geleneğe bağlı olmalı mı?
Karşınızda gerçek bir medeniyetin olduğunu düşünüyorsanız, onu gösteren bir sanat eserinden ve formdan bahsedebiliriz. 2000 yıl önceki görsel ifade biçimleriyle 500 yıl öncesininki farklıydı. Bugün ise bambaşka. Görsel ifade biçimleri içinde bulunduğu zamanı yansıtmalı. Şuan bulunduğumuz dünya 500 yıl önce yoktu. Bugün yeni teknikler ve araçlar var. Sanatçılar da hep içinde bulundukları dünyayı yansıttılar.
GELENEK YENİDEN YORUMLANIYOR
Asya’daki güncel sanat ne durumda peki?
Ben Çin alanında uzmanım ve size buradan örnek verebilirim. 2000 yıllık klasikleşmiş tekniğin yeniden yorumlandığı kaligrafi örnekleri, peyzajlar, resimler var. Bu dünyanın değişimiyle de alakalı. Kentsel nüfus artması insanların keşfetmesi gibi faktörler artık çok önemli. Aslında o kültürün ruhunu bir şekilde bugünün sanat metotları ve stilleriyle yeni bir şekilde sunuyorlar.