Mevsim kış olmasına rağmen hava normalin üzerinde ve yağış da yok denecek kadar az. Bununla birlikte biz hep kapalı mekanlarda, otobüslerde, metrolarda, bolca virüs ve mikroba maruz kalıyoruz. Belki de tam da bu yüzden yüce Rabbimiz kış aylarında bolca C vitamini ve kükürt içeren sebzeyi soframıza sundu. Kereviz, lahana, pırasa, soğan ve sarımsak bu ayların en çok tüketilmesi gereken sebzeleri. Bunlarla birlikte hem bizim hem de dünyanın farklı halklarının mutfaklarında harika probiyotik içeren fermente besinler var.
Fermente gıdaların tokluk hissi sağlar
Bir yiyeceği fermente etmek, insanlık tarihinin belki de en eski besin saklama yöntemlerinden biridir. M.Ö. 6000›lerde Anadolu, Mezopotamya ve Mısır’da fermente ürünler yapıldığı bilinmektedir. Bu yöntem, gıdaların daha uzun süre korunması için kullanılmış, ancak zamanla sağlık üzerindeki faydaları da keşfedilmiştir. Asya’da kimchi ve miso, Avrupa’da sauerkraut ve kefir, Afrika’da çeşitli fermente süt ürünleri gibi kültürlere özgü fermente gıdalar, yüzyıllardır insanların beslenme düzeninin bir parçası olmuştur. Fermente gıdalar, probiyotik bakımından zengin oldukları için sindirim sisteminde etkin rol oynarlar. İyi bir sindirim sistemi ise yediğimiz besinlerden tam anlamıyla faydalanılması demektir ki bu da bağışıklığımızdan zihin ve ruh sağlığımıza, birçok şeyi olumlu anlamda ve önemli derecede etkiler. Aynı zamanda probiyotikler, kalsiyum ve B grubu vitaminlerinin maksimum düzeyde kullanılmasını sağlayarak kemik ve kan dengesini de olumlu şekilde etkilerler. Çok üzerinde durulmayan bir başka faydaysa fermente gıdaların tokluk hissi sağlamalarıdır. Bu da sağlıklı kilo vermede faydalıdır. Fakat her şeyden önce turşu gibi, kefir, yoğurt gibi fermente gıdalar özellikle kış aylarında hastalıklara karşı direncimizi artırır, virüs ve mikroorganizmalara karşı daha güçlü olmamıza yardımcı olurlar. Son yıllarda bütün bunlar artık daha çok insan tarafından bilinir hale geldi. Bu da fermente gıdaya olan ilgiyi artırdı. Ülkemiz her anlamda olduğu gibi fermente gıdalar adına da bir cennettir. Her ilde o yöreye özgü turşular yapılır. Bununla birlikte dünyaca ünlü probiyotikler de artık mutfaklarımızda yer buluyor. Kombucha, kimchi, Alman lahana turşusu gibi birçok fermente gıda bizim mutfağımızda da yapılıyor. Gelin bugün bu fermente gıdalardan birkaçını evde deneyelim ve bağışıklık sistemimize biraz daha kuvvet verelim. Sağlıklı, mutlu pazarlar dilerim.
Kimchi
(Kore usulü fermente lahana)
MALZEMELER::
1 büyük lahana
1/2 su bardağı kaya tuzu
1 litre su
1 baş sarımsak
1 parça zencefil
1-2 yemek kaşığı şeker
3-4 yemek kaşığı gochugaru (kırmızı biber tozu)
1 demet taze soğan
1 havuç
YAPILIŞI:
Lahanayı iri parçalara ayıralım ve tuzlu suda 1-2 saat bekletelim. Lahana yumuşadıktan sonra suyunu süzüp iyice yıkayalım. Sarımsakları soyup ezelim. Zencefili rendeleyelim ve havucu kibrit çöpü kalınlığında doğrayalım. Soğanı ince ince kıyalım. Sarımsak, zencefil, şeker, gochugaru, taze soğan ve havucu büyük bir kapta karıştıralım. Bu karışımı lahana ile harmanlayalım. Karışımı cam kavanozlara sıkıştıralım. Sıkıştırdıkça lahananın su çıkacak ve kavanozu kaplayacaktır. Oda sıcaklığında 3 gün fermente edip, günlük kontrol ederek arada kapağı açıp kapatalım. Mayalanmış kokusunu aldığımızda buzdolabına kaldıralım ve tüketmeye başlayalım. Afiyet olsun.
Kvass
MALZEMELER:
500 gram çavdar ekmeği
2 litre su
50 gram kuru maya veya 200 ml kefir
1 su bardağı şeker
1 çay kaşığı tuz
1 limonun suyu
3 elma
2 çubuk tarçın
YAPILIŞI:
Çavdar ekmeğini küp küp doğrayıp fırında kızartalım. Suyu kaynatıp ekmekleri içine atalım, şeker ve tuz ekleyelim. Su soğuyana kadar bekleyelim. Bu arada elmaları dilimleyip çekirdeklerini çıkartalım. Soğuduktan sonra maya veya kefiri ekleyip, limon suyunu ilave edelim. Dilimlediğimiz elma ve iki çubuk tarçını karışıma ekleyelim. Hazırladığımız kvassı cam kavanozlara dolduralım ve oda sıcaklığında 1-2 gün fermante edelim. Süzdükten sonra buzdolabında soğutup tüketelim. Afiyet olsun.
Sauerkraut
(Fermente lahana turşusu)
MALZEMELER:
1 büyük lahana
2 yemek kaşığı kaya tuzu
1 litre su
2 defne yaprağı
2 tatlı kaşığı tane karabiber
YAPILIŞI:
Lahanayı ince ince şeritler halinde doğrayalım. Büyük bir kapta lahanaya tuzu ekleyip elimizle iyice ovuşturalım. Lahana yumuşamaya ve suyunu bırakmaya başlayana kadar ovalım. Lahana ve suyunu bir cam kavanoza sıkıştırarak dolduralım. Lahana tamamen suyun altında kalmalıdır, eğer yeterli su yoksa, tuzlu su (1 litre su için 2 yemek kaşığı tuz) hazırlayarak ekleyelim. Aralara baharatları ekleyelim. Kavanozun ağzını hafifçe gevşek bırakarak kapatalım. Oda sıcaklığında 3-7 gün fermante olmasını bekleyelim. Her gün kavanozu açıp lahanayı sıkıştırarak gazı serbest bırakalım. İstediğimiz ekşilik seviyesine gelince buzdolabına alıp tüketelim.