Yetim Vakfı tarafından hazırlanan Dünya Çocukları İnsani Durum Raporu, Üsküdar Belediyesi Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna duyuruldu. Ülkelerin çocuklar açısından durumlarının incelendiği raporda, uluslararası örgütler başta olmak üzere dünya kamuoyu, eğitim, akademik gelişim ve yetimhanelerden oluşan 4 ayrı başlıkta çağrı yapıldı.
“Arzu ettiğimiz noktadan uzaktayız”
54 maddeden oluşan Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin, çocuk hakları ve korunma haklarının yanında her türlü ihmal ve istismara karşı dokunulmazlığın kanunlarla sağlanmasını kapsadığını hatırlatan Yetim Vakfı Başkanı Murat Yılmaz, “Ancak ne var ki çocukların çoğu bu tabii haklarından ve onlar adına temenni ettiğimiz güzel hayattan nasiplenemiyorlar” dedi. Bugün dünya üzerindeki siyasi, ekonomik ve sosyal gelişmelere bakıldığında dünyanın insanlık için arzu edilen iyilik ikliminin bir hayli uzağında olduğunu belirten Yılmaz, “Ortadoğu, Afrika, Balkanlar, Kafkasya, Orta Asya, Uzakdoğu ve Latin Amerika’da savaşlar, insan eliyle gerçekleşen felaketler, yoksulluk ve hastalıklar çocukları hayatlarının baharında en ağır koşullarla yüz yüze bırakıyor” diye konuştu.
Afrika’da açlık, Avrupa’da ailesizlik
Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya gibi coğrafyalarda ise aile kurumunun neredeyse kaybolması ile birlikte her iki çocuktan birinin baba ya da anne figürü olmaksızın sosyal yetimler olarak büyümek zorunda olduğunun altını çizen Yılmaz, bugün karşı karşıya olduğumuz tablonun daha etkili, planlı ve programlı bir faaliyet takvimi hazırlama mecburiyetini açıkça ortaya koyduğunu söyledi. 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü münasebetiyle dünya çocuklarının durumuna mercek tutmak ve insanlığın eriştiği seviyeyi paylaşmak istediklerini aktaran Yılmaz, “Biliyoruz ki bir toplumun gelişmişliği o topluma ait çocukların hayatı kuşatan her alandaki durumlarıyla ölçülebilir” dedi.
“1 milyar yetim çocuk var”
Murat Yılmaz’ın açıkladığı Dünya Çocukları İnsani Durum Raporu 2021’e göre çocuklar açısından durum pek iç acıcı değil, hatta korkutucu boyutlarda. Dünya üzerinde her dört çocuktan biri savaş, çatışma ve felaketlerden etkilenen ülkelerden birinde yaşarken, ortalama bir milyar yetim, öksüz, terk edilmiş veya sosyal yetimle aynı gök kubbenin altında yaşıyoruz. Bu neredeyse 2,5 milyara varan dünya çocuk nüfusunun yüzde 40’ına tekabül ediyor. Çocuklar dünya üzerindeki suç örgütlerinin de hedefi halinde. Her sene 2,5 milyon çocuğun kaçırılarak satılıyor olması meselenin ciddiyetini ortaya koyuyor.
“Mültecilerin 40 milyonu çocuk”
Dünya üzerinde oyun ve eğitim çağlarında cephelere sürülen 300 bin aktif çocuk asker bulunuyor. 80 milyonu aşkın mülteci nüfusunun yarıdan fazlasını çocuklar oluşturuyor, bu da en az 40 milyon mülteci çocuk demek. Ayrıca başta Doğu Türkistan, Suriye, Filistin, Arakan, Yemen, Afganistan, Keşmir, Somali menşeli milyonlarca çocuk, mülteci ya da çocuk kamplarında yaşıyor. Her gün açlık ve yoksulluğa bağlı nedenlerle 22 bin çocuk hayatını kaybederken, 385 milyon çocuk ağır yoksulluk şartları altında hayatına devam ediyor.
“160 milyon çocuk işçi”
Senede 4 milyon kişi insan kaçakçılığının konusu olurken bunun 2,5 milyonunu çocuklar oluşturuyor. Dünyada 79 milyonu tehlikeli işlerde olmak üzere 160 milyon çocuk işçi bulunuyor. 1987 ve 2007 yılları arasında 1 milyon çocuk organ nakli için kaçırıldı. Sadece Hindistan’da 300 bini aşkın dilenen çocuk var. Bazı çocukların uzuvlarına zarar verilerek dilenciliğe mecbur bırakılıyor. OECD rakamlarına göre dünya üzerinde 1,2 milyar kişi engelli ve bunların 120 milyondan fazlası çocuk. Engelli çocukların bir kısmı ise aileleri tarafından sokaklara bırakılıyor ya da dilendiriliyor.
“Daha fazla geç kalmadan”
Yetim Vakfı Akademi Topluluğu tarafından, dünyanın bölge bölge ele alınarak uzun süren araştırmalarla ortaya çıkarılan raporda, 173 ülkenin çocuklarının durumunun ayrıntılı olarak anlatılıyor. 4 ayrı başlık halinde uluslararası örgütler, devletler ve dünya kamuoyuna çağrıda bulunulan raporda, sorunların önüne geçmek için öneriler sıralanıyor. Öneriler uluslararası düzeyde yapılacak çalışmalar, eğitim merkezli teklifler, akademik çalışma öneriler ve yetim/yetimhane çalışmalarıyla ilgili öneriler olmak üzere 4 ayrı başlıkta toplanıyor. Öne çıkan önerilerden bazıları şöyle:
“İnsani yardım bütçesi artırılsın”
*Savaş, açlık, mültecilik gibi hususlarda BM, AB, IIT, ASEAN ve benzeri uluslararası çatı kuruluşlar çocuk merkezli planlamalar yapmalıdır.
*BM çocuk fonu UNICEF; kalıcı ve sürdürülebilir planlamalarla istismara uğrayan çocuklar, çocuk işçiliği, eğitimden mahrum çocuklar, mülteci çocuklar, sokak çocukları, yetim ve öksüz çocuklar ile ilgili çok daha aktif olmalı; BM 30 milyar dolarlık insani yardım bütçesinden çocuklarla ilgili daha fazla pay ayırmalıdır.
*Çocukları ve tüm sivilleri zor durumda bırakan savaş ve çatışmaların, insan ihmali ile gerçekleşen küresel ısınma, yangın ve heyelanların azalması çocuklar için de daha yaşanabilir bir dünya oluşturacağından bu yönde adımlar atılmalıdır. Küresel anlamda silahsızlanma ve çevre koruma programlarının etkili bir şekilde yönetilmesi hayatidir.
*Öncelikli kriz bölgelerinin belirlenmesi ve bu bölgelere yönelik çocuk merkezli projeler geliştirilmesi gereklidir.
Kamplar için özel plan
*Filistin, Arakan, Keşmir ve Doğu Türkistan gibi coğrafyalarda yaşayan çocuklarla ilgili özel gündemler oluşturmalı, kamplara sıkıştırılmış, travma yaşayan çocuklar için özel kurtarma planları oluşturulmalıdır.
*Doğu Türkistan toplama ve çocuk kamplarının kapatılması, Filistin ve Gazze’de devam eden ambargo ve ablukanın sona erdirilmesi, Keşmir’de sıkıştırılmış halkın özgür hale getirilmesi, Myanmar saldırıları nedeniyle Arakan’daki halkın Bangladeş’e göç etmeleri ve buradaki kamplarda her türlü mahrumiyetle yaşamaya çalışmaları dünyanın adım atması gereken coğrafyalardır. Bu alanlarda BM, AB, IIT gibi kurumlar inisiyatif almalı acil eylem planları oluşturmalıdır.
*Savaş kurbanı olan yetimlerle ilgili başta psikolojik destek ve sağlıklı barınma ortamlarının temini olmak üzere projeler geliştirilmelidir.
BM’de çalışma konseyi
*BM ve İİT bünyesinde dünya çocuk nüfusunun yüzde 40’ını oluşturan yetim, öksüz, korunmaya muhtaç çocuklar ve sosyal yetimlerle ilgili çalışma konseyi oluşturulmalıdır.
*Azınlık bölgelerinde yaşayan çocuklarla ilgili kültürel destek projeleri oluşturulmalı, asimile olmalarının önüne geçilmelidir.
*İnsan tacirlerinin, organ ve fuhuş mafyalarının ve diğer illegal yapılanmaların yahut illegal çalışmalarda bulunan legal yapılanmaların, hangi bölgelerde yoğunlaştıkları ve metotları üzerinde çalışmalar yapılarak eylem planları oluşturulmalıdır. Zira dünya üzerindeki 400 milyon yetim, öksüz ve korunmaya muhtaç çocuğun yarısı sokaklarda yaşamaktadır.
Tüm dünyada koruyucu aile
*Çocukların aile ortamında büyüyebilmeleri için özellikle devlet bakımında olan ya da refakatsiz çocuklara yönelik olarak koruyucu aile sisteminin tüm dünyada yaygınlaştırılması için sahici adımların atılması gerekmektedir.
*Bağışçı kurumlar sponsorluğunda çocukların sorunlarının çözümüne yönelik özel fonlar oluşturulmalıdır.
*İİT bünyesinde İslam ülkeleri Ortak Sosyal Hizmetler Müdürlüğü kurulmalıdır. Devletlerin güvencesindeki kurum tüm İslam ülkelerine hizmet vermelidir.
*Dünya üzerinde her dört çocuktan birinin savaş, çatışma ve felaketlerden etkilenen ülkelerden birinde yaşıyor oldukları gerçeğinden hareketle travmatize olmuş çocukların psiko sosyal desteğe erişimleri için adımlar atılmalıdır.
Çocuklardan “Haklarımız” sergisi
Dünya Çocuk Hakları İnsani Durum Raporu 2021’in yanı sıra, çocuk hakları üzerine bir resim sergisi de açıldı. 10 ülkeden 50 çocuğun yaptığı resimler, akademi dünyası, sivil toplum gönüllüleri ve ilgililerin beğenisine sunuldu. Başkan Murat Yılmaz, konuklarla birlikte sergiyi gezerek emeği geçen herkese teşekkür etti.
5-13 yaş arasındaki çocuklar tarafından çizilen resimlerde özellikle çocuk hakları üzerine mesajlar veriliyor. Sergide, haklar üzerine konu bazlı ve ayrıntılı çizimler de yer alıyor. Resimler ve hikayelerinden oluşan sergideki eserler, aynı zamanda Çocuklar İçin Yola Çık isimli katalogda toplandı.