Sorun odaklı çocuk edebiyatı yaklaşımı “zor konular” olarak nitelendirebileceğimiz savaş, göç, boşanma, akran zorbalığı, şiddet, ölüm gibi meselelerin çocuğa görelik ilkesini es geçmeden kitaplarda yer alabileceğini savunur. Bu yaklaşımda edebiyatın ve görsel sanatların imkânlarıyla çocuğun bir problemle yüzleşmesi, o problemle başa çıkabilme becerisinin gelişmesi yahut o konuya yönelik bir farkındalık kazanması hedeflenir. Son yıllarda yayımlanan çocuk kitaplarındaki konu çeşitliliği de bu yaklaşımın artık kabul gördüğünün bir göstergesi olarak karşımızda duruyor.
Biz de bu sayıda, hiçbir çocuğun bu konuda deneyim kazanmamasını dileyerek ve Filistin deyince aklımıza yalnızca zeytin ağaçlarının, karpuz dilimlerinin, zahter kokusunun, Gazze sahilinin ve usta sanatkârların geleceği günlerin hayaliyle Filistin hakkında kaleme alınmış kitapları derledik.
FILISTIN ATLASI
Filistin Atlası, Filistinli çocuklar üzerinden bütün çocukların eğitim haklarına vurgu yaparken hak ve sorumluklar üzerine P4C tekniği ile düşünmeye sevk ediyor. İki kardeşin konuşan atlasın sayfalarında Gazze, Kudüs, Hayfa, Yafa sokaklarındaki düşündüren gezintisine şahit olduğumuz kitap boyunca doğru bir mekân algısıyla şehirlerin kültürel yapısına, iklim özelliklerine de dikkat çekiliyor. Filistin Atlası, okura umut dolu bir hikâye sunuyor. 5 yaş ve üzeri için.
Filistin Atlası, Ayşe Çam, Erdem Çocuk, Ağustos 2024, 32 sf.
YUVAMI İSTIYORUM
Filistin’de huzurlu yuvalarını özleyen çocuklara adanan Yuvamı İstiyorum, İsrail işgalini ve Filistin’in verdiği büyük mücadeleyi, pedagojik değerler çerçevesinde anlatan bir kitap. İşgalin ne demek olduğunu, yuvasını zor durumdaki kargaya açan serçe örneklemi üzerinden özenle seçilmiş kelimelerle anlatan kitap, metin-çeviri ve çizgi uyumu ile alandaki en iyi örneklerden. 4 yaş ve üzeri için.
Yuvamı İstiyorum, Mutaman El Abdulla, Erdem Çocuk, Nisan 2024, 36 sf.
FILISTIN HIKÂYELERI
“Şehitler yaptıklarımızı görüyor. Yapmadıklarımızı da… Biz 41 çizer ve 16 yazar yan yana gelip bir ses verelim istedik. Binaların ve şehitlerin dillerinden konuştuk. Şehitlerimizin birer sayı olmadığını biliyoruz. Siz de biliyorsunuz.” diyen yazar ve çizerlerin, Gazze’de bulunan mekânların ve şehitlerin ağzından olup biteni anlattığı hikâyeler Filistin Hikâyeleri’nde bir araya geldi. 10 yaş ve üzeri için.
Filistin Hikâyeleri, Kolektif, Erdem Yayınları, Şubat 2024, 80 sf.
BIZ FILISTINLIYIZ KÜLTÜRÜMÜZ VE GELENEKLERIMIZ
Biz Filistinliyiz, Reem Kassis’in dilinden sekiz ana başlık altında Filistin hakkında sağlam bir bilgi temeli veriyor. Coğrafya bölümünde Filistin’in en önemli şehirleri tanıtılıyor, Kültürel Simgeler’de Filistin’in, bayrağı, marşı, yöresel kıyafetleri ve simgelerine değiniliyor. Mahmut Derviş, Edward Said, Semiha Halil gibi Filistin’le özdeşleşen isimlerin hayatlarına bakış attıktan sonra, bu bereketli topraklarda neler yetiştirildiğini öğreniyoruz. Maklube, Kudüs simidi, falafel gibi yöresel lezzetleri, Filistin’in sahne sanatlarını ve köklü tarihine kısaca göz gezdiriyoruz. Yazarın vatanından uzakta büyüyen kızları için kaleme aldığı bu kitap 9 yaş ve üzeri okuru için.
Biz Filistinliyiz, Kültürümüz ve Geleneklerimiz, Reem Kassis, Erdem Çocuk, Mart 2024, 112 sf.
GAZZE’NIN ARILARI VE SAMAAR
“Her sabah okula gitti Samaar, her akşam bahçelerini temizledi. Her sabah okula gitti Samaar, her akşam yeni kavanozlar dizdi. Her sabah okula gitti Samaar, her akşam yeni çiçekler dikti.” İsrail sınırı yakınındaki tarlasında arıcılık yaparken şehit edilen Filistinli Osman Elba’nın mirasını yaşatan kızı Samaar’ın gri dumanlara inat ilham dolu hikâyesini anlatan Gazze’nin Arıları ve Samaar, Filistin’i bu açıdan ele alması ve çocuklara doğru rol modeller göstermesi bakımından kıymetli. 4 yaş ve üzeri için.
Gazze’nin Arıları ve Samaar, Hatice Özdemir Tülün, Erdem Çocuk, Şubat 2024, 24 sf.
LIMON ÇEKIRDEKLERI
Kahramanlarımız Menesse ve Samir’in arkadaşlarıyla birlikte; en güzel yemekleri nohut ve tahinle yapılan, tüm hikâyelerin başladığı kayıp “Limonların Şehri” ni aramasını konuedinen Limon Çekirdekleri, Filistin demeden Filistin meselesini anlatan kitaplardan. Filistin hakkında temel bir bilgiye sahip çocuk okur ipuçlarından -eser kurgu da olsa- incelikli bir dille verilen mesajı alıyor ve “Yetişkinler ne yaparsa bir şehir kaybolur?” “Yaşananlar sadece bir şehrin ya da bir ülkenin sorunu mudur?” sorgulamalarına dahil oluyor. 8 yaş ve üzeri için.
Limon Çekirdekleri, Emine Arlı, Timaş Çocuk, Mayıs 2024, 64 sf.
EVINI ÖZLEYEN ANAHTAR
Anahtar hepimizin hayatında farklı şeyleri temsil ediyor olabilir. Kimimiz yuvayı, kimimiz güveni ilişkilendirmiş olabiliriz anahtarla. Filistinliler içinse anahtar, terk etmek zorunda kaldıkları evlerine geri dönme umudunun bir simgesi. Öyle ki yıllardır yanlarından ayırmazlar anahtarlarını. Evini Özleyen Anahtar, Filistinlilerin yanlarında taşıdıkları anahtarlar ile “anahtarı en güvendiğin esnafa bırakma” geleneğinden ilhamla kaleme alınmış, şahane çizimlere sahip etkileyici, umut dolu bir hikâye. 4 yaş ve üzeri için.
Evini Özleyen Anahtar Bir Filistin Hikâyesi, Halil İbrahim İzgi, Balık Kitap, Aralık 2023, 32 sf.
NEHIRDEN DENIZE FILISTIN ÖYKÜLERI
Nehirden Denize Filistin Öyküleri 7 hikâyeden müteşekkil. Edebi zevkten ödün vermeden küçük okuru da ürkütmeden soykırımı, boykotu, umursamazlığı anlatan çarpıcı hikâyeler bunlar. Mesela bir hikâyede kalacak yeri olmadığı için bir müddet kaplumbağanın sırtında kalmak isteyen kurbağa üzerinden Filistin işgalini ve mücadelesini gözler önüne seriyor Bayraktar. Bir diğerinde rüzgâr, kedi, kelebek ve püf çiçeğinin gözünden çocukların dokunulmazlığını, merhameti anlatıyor ve küçük öykülerle büyük resmi görmemize önayak oluyor. 8 yaş ve üzeri için.
Nehirden Denize Filistin Öyküleri, Nurcan Avcı Bayraktar, Şule Çocuk, Ekim 2024, 53 sf.
BIR GAZZE MASALI
İlknur Koç Aytaç, Türkiye’de Filistin meselesini dert edinen ve çocuk okur için nitelikli eserler kaleme alan ilk isimlerden. Bu masalın açılışında Gazze’nin güzelliğine ve halkının dirayetine dair panoramik bir tablo sunuyor bize Aytaç. Akabinde emektar bir oltayla çocuğun oltasına takılan ve ihtiyaç duyduğu, özlemini çektiği, hiç olmasın istediği, hayalini kurduğu şeyleri görüyoruz. Bu kimi zaman renkler oluyor kim zaman anne sevgisiyle dolu bir şişe. Bir Gazze Masalı okura duygu yüklü, derinlikli bir hikâye sunuyor. 4 yaş ve üzeri için.
Bir Gazze Masalı, İlknur Koç Aytaç, Hüdhüd Kitap, Ocak 2024, 36 sf.
GAZZE- BIR DIRENIŞ ÇIZGI ROMANI
Çizgi roman türüne olan ilgi ülkemizde de günden güne artıyor. Hem ebeveynleri hem de küçük okurları memnun edecek alternatifler ise hâlâ sınırlı sayıda. Bu bakımdan Gazze-Bir Direniş Çizgi Romanı, konuya bakış açısıyla, sayfalar arasında Filistin tarihine dair verdiği bilgilerle hem çizgi romanlar hem de Filistin kitapları arasında özel bir yerde duruyor. Kahramanların isimlerinin Filistin şehirlerinden seçilmesi ve kitap sonunda özellikleriyle verilmesi orijinal bir fikir. Meseleyi Filistin topraklarını ele geçirmenin ilk gizli adımlarının atıldığı Abdülhamid Han devrinden itibaren işliyor olmasıysa ilgi çekici. Serinin ikinci kitabı da yayında. 8 yaş ve üzeri için.
Gazze- Bir Direniş Romanı, If Moses, Hüdhüd Kitap, Ocak 2024, 112 sf.
Dosyamızda sayfa sınırları itibariyle son dönemde yayınlanmış ve Filistin meselesine daha genel bir bakış atan kitaplara yer verdik. Detaylarına yer veremediğimiz şu kitapları da ilgilisinin istifadesine sunuyoruz.
Ben Buradayım Kudüs’te, Nahed Al-Shawa, Nar Çocuk, Ocak 2024, 32 sf.
Bir Kudüs Masalı, İlknur Koç Aytaç, Cezve Çocuk, Ekim 2019, 36 sf.
Bir Rüyanın İçinden Kudüs, Ayşe Gül Gürbüz, Diyanet Vakfı Yayınları, Eylül 2022, 76 sf.
Düş Treni Kudüs Seferi, Hülya Ertem, Siyer Çocuk, Mart 2023, 47 sf.
Filistin Bizim, Merve Gülcemal, Multibem Yayınları, 2023, 36 sf.
Gündüz Baykuşu Morpi, Hatice Özdemir Tülün, Cezve Çocuk, Şubat 2021, 36 sf.
Harita Koruyucuları 3/Mühürdar, Esra Bahadır Cesar, Erdem Genç, Şubat 2020, 193 sf,
Kalbimizin Bir Tanesi Rim, Merve Kahraman Öztürk, Diyanet Vakfı Yayınları, Nisan 2024, 24 sf.
Kardeş Şehirler: Kudüs, Sema Çelem, Diyanet Vakfı Yayınları, Haziran 2022, 52 sf.
Kudüs Kadar Kudüs Gibi, Nurcan Yıldırım, Çınaraltı Yayıncılık, Haziran 2024, 24 sf.
Kudüs Şairi Nuri Pakdil, Fatma Zehra Aydemir, Mecaz Çocuk, Haziran 2024, 64 sf.
Kudüs’e Yolculuk, Müzeyyen Çelik Kesmegülü, Mecaz Çocuk, Mayıs 2022, 104 sf.
Kudüs’ün Kuşları, Mehmet Teber, Nesil Çocuk, Eylül 2023, 24 sf.
Kudüs’ün Renkleri, Jenny Molendyk Divleli, Karavan Çocuk, Şubat 2023, 32 sf.
Kudüslü Ömer, İlknur Koç Aytaç, Uğurböceği Yayınları, Ocak 2017, 176 sf
Kutlu Şehir Kudüs, Seher Esra Akyol, Nar Çocuk, Eylül 2021, 72 sf.
Masal İstanbul 3/Kardeş Şehirler Kapısı, Figen Yaman Coşar, Erdem Çocuk, Nisan 2022, 192 sf.
Mescid-i Aksa ve Çocuk, Şevval Tiryaki, Gülce Çocuk, Mayıs 2024, 26 sf.
Mescid-i Aksa’da Ramazan, Fatih Yağcı, Multibem Yayınları, 2024, 36 sf.
Ninemin Anahtarı, Seher Kadir Ali, Nar Çocuk, Şubat 2024, 24 sf.
Ormanın Sahibi Kim?, Kübra Doğan Tuncer, Hüdhüd Kitap, Mayıs 2024, 48 sf.
Selam Sana Ey Kudüs, Kolektif, DİB Yayınları, Kasım 2022, 67 sf.
Şeker Kudüs’e Uçuyor, Zeynep Rabia Özgül, Mecaz Çocuk, Aralık 2023, 24 sf.
Şok Timi 2/Selahaddin-i Eyyübi’yle Kudüs’ün Fethi, Muhiddin Yenigün, Uğurböceği Yayınları, Ocak 2019, 176 sf.
Üç Kutsal Şehir, Ayşe Serra Kara, Mosquito Kitap, Kasım 2023, 24 sf.
Üç Mescide Yolculuk, Ayşegül Uyar, Hüdhüd Kitap, Ağustos 2023, 36 sf.
Zeytin Gözlü Marangoz, Merve Gülcemal, Turkuvaz Çocuk, Temmuz 2024, 40 sf.