Asya ve Avrupa'yı birleştiren en uzun otobüs hattı 500T, eski cazibesini yitirse de gerek barındırdığı birbirinden ilginç hikayeler gerekse avantajlı ulaşım imkanı ile İstanbul'un klasikleri arasında yerini aldı.
Türkiye'nin en popüler şehir içi otobüslerinden 500T, 25 yılı aşkın süredir İstanbul'un iki yakasında yolcu taşıyor. Asya ve Avrupa kıtaları arasındaki en uzun güzergahın otobüs hattı 500T, kentin en uzun mesafe yolcu taşıyan otobüs hatları arasında da üçüncü sırada yer alıyor.
Dönemin ihtiyacı doğrultusunda 1986 senesinde "korsan" şekilde kurulan, 1994'den bu yana da İETT'ye bağlı kent ulaşımına katkı sağlayan 500T, her gün on binlerce kişiye hizmet sunarak kimi vatandaşları işine, evine ya da sevdiklerine kavuştururken, kimine alternatif İstanbul turu imkanı sağlıyor. Uzun yıllar yoğunluk dolayısıyla adeta vatandaşları isyan ettiren, her biri kendine has kokularıyla tanınan 500T otobüsleri, kurulan sistemle düzenli şekilde yıkanarak dezenfekte ediliyor. Otobüslerin hijyen durumu İETT ve dernek yetkililerince denetleniyor.
Teknoloji oyunlarına, skeçlere, sosyal araştırmalara, şiirlere ve repliklere konu olan 500T, kasımın ilk hafta verilerine göre her gün ortalama 57 bin 522 kişi taşıyor.
Her gün 75 kilometrelik güzergahta seyreden otobüs, 12 ilçede 78 durağı kapsayan turunu trafik durumuna göre 2 veya 3 saatte tamamlıyor. Yolcular, İstanbulkart ile Cevizlibağ-Tuzla arasında iki bilet, Levent-Tuzla arasında ise tek bilet ücreti ödüyor.
Tuzla Şifa Mahallesi ile Zeytinburnu-Cevizlibağ arasında hizmet veren 500T, ulaşım ağı ve hizmetlerinin genişlemesine rağmen halen ülkenin en bilinir otobüs hatlarından biri olma özelliğini koruyor. Metro, metrobüs ve Marmaray'ın hizmete girmesiyle hat uzunluğunun aksine yolcu sayısı azalan 500T, halen şehrin yolcu yükünü sırtlayan önemli otobüs hatları arasında ilk sıralarda yer alıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren 500T, Şifa Mahallesi'nden ilk seferini 04.20'de son seferini 23.30'da gerçekleştirirken, Cevizlibağ'dan 5.20'de başladığı seferini 00.00'da bitiriyor.
Evlilik teklifi yapan da var, mucit olan da
Seferleri 4 dakikada bir gerçekleştirilen 500T'de yoğunluk yaşanan vakitte sefer aralığı 2-3 dakikaya düşüyor. İş yeri, okulu ya da evinin konumu itibariyle 500T'de günün bir bölümünü geçiren müdavimler, seyahat süresini verimli kullanmak adına çeşitli yöntemlere başvuruyor. Bazı yolcular gazete, dergi ya da kitap okurken, bazıları güzergahtaki manzara eşliğinde müzik dinlemeyi tercih ediyor.
Özellikle mesai sonrası ya da erken saatlerde duraklar geçildikçe yolcu sayısı artan otobüste mesafeyi göz önüne alarak uyku ihtiyacını giderene de, vaktini yabancı dil öğrenmek için değerlendirene de denk gelmek mümkün.
Yıllardır çeşitli vesilelerle insanların hayatına dokunan, hatta birçoğunun anısına şahitlik eden 500T, kimi zaman sosyal medya platformlarının trend paylaşımları arasına da giriyor.
Birbirinden farklı hikayelerin yaşandığı 500T'de sevdiğine evlilik teklifinde bulunan da, otobüste yakınını unutan da var. Hatta yolculuğu sırasında geçen sürede buluşa imza atan vatandaşlar bile bulunuyor. Daha önce 500T'yi tercih eden bir vatandaş, 3 saatlik yolculukta susayınca toplu taşıma araçlarına "su otomatı" konulması fikrini geliştirmiş, projenin patentini almıştı.
Şoförün 500T'de doğum anısı
Şüphesiz 500T anılarının en yakın şahitleri hattın şoförleri. Şoförlerin anlattıkları kimi zaman şaşırtırken, kimi zaman güldürüyor.
Aynı güzergahta 30 yıldır direksiyon sallayan 55 yaşındaki Kemal Berge, AA muhabirine, 500T'de yaklaşık 12 yıl önce yaşadığı olayı anlattı.
Kartal'daki Cevizli Köprüsü'nde kalabalık bir grubun otobüsü durdurarak bindiğini, gruptan bir kızın kendisine, "Ağabey, biraz yavaş git. Kadını yere uzattık, herhalde sancısı var." dediğini, sonrasında kendisinin otobüsü sarsmadan kullanmaya çalıştığını söyledi.
Kadına müdahale edilirken otobüsü iyice yavaşlattığını dile getiren Berge, şöyle devam etti:
"Erkekler ön tarafa geldi, kadınlar etrafına toplandı. Biri bez tuttu, öteki kollarından tutuyor, kolonya sürüyor... Aradan 20-25 dakika geçti bebek dünyaya geldi. Bir de baktım kadınların olduğu yerden çocuk bağırtısı geldi. Otobüsü kenara çektik, erkekler hepimiz indik. İnen yolcuları başka bir arabaya verdim. Kadınlar kaldı arabada, müdahalelerini tamamladılar."
Berge, doğum yapan kadını ve yakınlarını Kartal'da devlet hastanesine bıraktıktan sonra aracını yıkayıp yoluna devam ettiğini sözlerine ekledi.
500T'de tanışma devri bitti
Şoför Ahmet Erim, geçmişte 500T'de insanların birbiriyle tanıştığını, tanışmaların güzel birlikteliklere vesile olduğunu belirtti.
Erim, "Eskiden sevgili olanlar vardı, dostluk edinenler vardı. Şimdi gençler biraz daha soğuk, yaşlılar bu konuda daha aktif. Gençler artık telefona dalıyor, kulaklığı takıp müzik dinliyorlar. Zaten yer vermemek için de 'uyuyor numarası' yapıyorlar. O yüzden eskisi gibi 500T'de tanışma devri bitti." ifadesini kullandı.
500T'nin kaybettiği cazibesini yeniden kazanabileceğini ifade eden Erim, şunları aktardı:
"500T eski cazibesini kaybetti. Bizim diğer şehirlerde de otobüs şoförü arkadaşlarımız var. Eskiden '500T' dediğimiz zaman duruyorlardı, eskiden cazipti. Şimdi biraz daha trafik, kalabalık, ulaşım hizmetlerinin yaygınlaşması 500T'nin cazibesini bitirdi. Aslında 500T yine tercih edilebilecek bir otobüs. İnanın 500T'ye 5 lira 20 kuruş veriyorsunuz, Cevizlibağ'dan Tuzla'ya kadar gidiyorsunuz. Aynı güzergahı aktarma yaparak gitseniz daha pahalıya gelir. 500T oldukça ekonomik, sadece biraz trafik sorumuz var. Trafik sorunu 500T'nin cazibesini öldürüyor. Bunu aşarsak 500T eski popülerliğine fazlasıyla geri döner."
Otobüs için ev alan var
Erim, tanıştığı bir yolcu ile anısını şu sözlerle anlattı:
"Otobüste bir yolcuyla tanıştım. Yolcu durakta araba bekliyor, geç gelen bir araba. O sırada bizim 500T bir tane geçiyor, iki tane geçiyor, üç tane geçiyor, dört tane geçiyor... Adam yanındakine diyor ki bu 500T nereye gidiyor? Nereye gittiğini tam bilmeden 500T'ye biniyor, geliyor Tuzla'daki son durağın olduğu Şifa Mahallesi'ne ve sırf ulaşımı kolay diye kendisine oradan ev alıyor. Birebir yolcu gelip bu olayı anlattı."
Herkese hitap ediyor
500T'nin İstanbul için bir nostalji olduğuna inandığını belirten Erim, "500T ile gidip aynı arabayla geri dönen yaşlılarımız var. Hem İstanbul'u turlayarak vakit geçiriyorlar, hem Boğazı, değişik yerleri görüyorlar. 500T İstanbul'daki tüm otobüsler arasında klasik haline gelmiştir. 500T'yi klasikleştiren de şu; çok ilçeden geçiyor, çok fazla mahalleden geçiyor, herkese bir yerde hitap ediyor. Bir başka hatta kimsenin işi olmayabilir ama 500T ile İstanbul'un yüzde 60-70'inin işi var. 500T bir düğüne giderken insana değiyor, cenazeye giderken değiyor. Maçlara giderken taraftarlara hitap ediyor." diye konuştu.
Bu arada Erim, 500T'nin uzun dönem varlığını sürdüreceğine inandığına işaret ederken, sabah ve akşam trafiğinde zorluk yaşadıklarını, bu sebeple bağlantı noktalarındaki emniyet şeridinin belirli saatlerde kendilerine serbest bırakılmasını talep ettiklerini söyledi. Erim, "Bu durum otobüs şoförüne değil, vatandaşa hizmet olur." dedi.
Öz-Tuzla-Topkapı Otobüsçüler Derneği Başkanı Mehmet Tekin, dernek olarak tüm otobüslerin takip altında olduğunu, temizlikten bakımına kadar denetlendiğini dile getirdi.
Marka oldu
İstanbul'da böyle uzun bir hatta hizmet vermenin gururunu yaşadıklarını söyleyen Tekin, 500T'nin kentte marka olan bir hat olduğunu kaydetti.
Tekin, o yıllarda 350'ye yakın araç bulunduğunu, bugün 500T'nin 78 otobüsle hizmet verdiğini bildirdi.
Tekin, "O dönemlerde 3 tam biletti. Sadece indirim için öğrenci ve öğretmen geçerliydi. Korsan dönemde fiyatlar daha yüksekti, 4-5 biletti. İhale ile sistem kurulduktan sonra üç bilete düştü. 2000-2002 yıllarında iki bilete düşürüldü." dedi.
Yıllardır 500T ile seyahat ettiğini belirten yolcu Rasim Özerkçi, hattın hizmetinden memnun olduğunu söyledi.
Medipol Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi Faruk Kaymaz da okulla ev arasında 500T'yi tercih ettiğini, günde iki saatini otobüste geçirdiğini, bugüne kadar herhangi bir sıkıntı yaşamadığını dile getirdi.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Bankacılık ve Finans Bölümü hazırlık sınıfı öğrencisi Turgay Gezer de her gün 500T ile 4. Levent'ten Maltepe'ye gidip geldiğini, 500T'nin mesafeyi kısalttığı için kendisine zaman kazandırdığını kaydetti.