Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla birlikte Avrupa ve Batı’da ekonomik yaptırımların yanı sıra kültürel yaptırımlar da uygulanmaya başlandı. Almanya’daki Münih Filarmoni Orkestrası’nın, Rusya’nın saldırılarını kınamayan orkestra şefi Valery Gergiev’i orkestradan atması, Dostoyevski gibi Rus edebiyatının klasiklerinin okutulmaması, Çaykovski gibi bestecilerin eserlerinin repertuvardan çıkarılması, Rus sanatçıların performanslarının birer birer iptal edilmesi gibi uç örneklerdi bunlar.
Sivillerin hayatını kaybettiği Rusya’nın Ukrayna işgali hiçbir şekilde kabul edilemezken, dünyaya demokrasi ve özgürlük dersi veren Batı’nın Rusya’ya uyguladığı kültürel boykot, yeni bir tartışmanın da alevini ateşledi. Edebiyatta, müzikte, sinemada, tiyatroda bir ülkeye mâl olmaktan çıkıp, ortak kültürel miras haline gelen eserler veya yazarlar yasaklanabilir mi? Bu yasaklar, ambargo uygulanan ülkeye mi zarar verir, yoksa yasağı uygulayan ülkeye mi? Kültürel ambargoyla savaş durdurulabilir mi?
KESKİN SİRKE KÜPÜNE ZARAR
FAŞİST DAMARLAR ÇOK SAĞLAM
Rus kültürüne uygulanan yaptırımların bizim bazı ezberlerimizi bozduğunu söyleyen AA Analiz Birimi Editörü Zeliha Eliaçık, Avrupa’da faşist damarların hâlâ çok sağlam olduğunun altını çiziyor: “Avrupa’da siyaset bir düğmeye bastığında, medya, iş dünyası, sanat ve edebiyat çevreleri hizaya geliyor ve aynı tepkiyi veriyor. Avrupa’nın merkeziyetçi olduğunu, bireyselliğin, özgürlüğün bir yere kadar müsaade edilen ‘oyunlar’ olduğunu görmüş olduk. Avrupa’nın çelişkileri ise apaçık. Rusya’ya yaptırım velev ki makul olsun, neden şimdi? Suriye’de kimyasal silah kullanarak çocukları öldürürken benzer eylemler ve yaptırımlar görmedik. Demek ki mesele siyasidir, gösterildiği gibi insan hakları vs ile alakası yok. Diğer yandan koca Avrupa’da bu yasakları sorgulayan bir filozofun bir sanatçının bir gazetecinin çıkmaması da düşündürücü. Savaşı desteklemeseler bile yasaklardan ve ambargodan payını alan sanatçılar bize kültürel ve sanatsal olanın da aslında Avrupa’nın gözünde her daim ‘politik’ olduğunu gösteriyor.”
Son derece ironik