Türkçe ve Türk dili üzerine yaptığı çalışmalar, yazdığı “Doğan Büyük Türkçe Sözlük”le Türk sözlükçülüğünde önemli bir yeri olan D. Mehmet Doğan, dün vefat etti. Aralık ayında nükseden safra kesesi rahatsızlığından Ankara’da tedavi gören yazar, geçtiğimiz hafta entübe olmuştu. Doğan, bugün ikindi namazını müteakip Hacı Bayram-ı Velî Camiinde kılınacak cenaze namazının ardından Taceddin Dergahı’na defnedilecek. 1947 yılında Ankara’nın Kalecik ilçesinde dünyaya gelen Doğan, önce Ankara Gazi Lisesi daha sonra Ankara Üniversitesi Basın ve Yayın Yüksek Okulu’nun radyo-televizyon bölümünde eğitim aldı. 1972-1974 yıllarında Türk Tarih Kurumu Yeni Türkiye Araştırma Merkezi’nde çalışan yazar, askerlikten sonra Dergah Yayınları’nda yayın yönetmenliği yaptı. 1974 yılında Türkiye Yazarlar Birliğini (TYB) kuran Doğan, bir dönem TRT Genel Müdür danışmanlığı da yaptı. Yayıncılığa ara vererek Ankara’ya dönen Doğan, en büyük ve önemli çalışması olan “Doğan Büyük Türkçe Sözlük”ün hazırlıklarına başladı. Bu esnada Birlik Yayınlarını kurdu.
MEHMET ÂKİF EN BÜYÜK ÖNCELİĞİYDİ
Film yapımcılığı ve senaryo yazarlığı da yapan D. Mehmet Doğan, millî şairimiz Mehmet Akif Ersoy üzerine yaptığı çalışmalarla biliniyordu.
D. Mehmet Doğan, 2007 yılından bu yana Mehmet Âkif Ersoy üzerine Genç Safahat, Mehmet Âkif, Dönemi ve Çevresi, Mehmet Âkif Edebî ve Fikrî Akımlar başta olmak üzere yaklaşık 10 eser kaleme aldı. Farklı şehirlerde düzenlenen konferanslarda konuşmacı olarak yer aldı. 2021 yılında “Mehmed Âkif, Âsım ve Gençlik Bilgi Şöleni”nin açılışında yaptığı konuşmada neden Âkif üzerine çalıştığını şu sözlerle dile getirmişti: “Önceliği Mehmed Âkif’e veriyoruz. Çünkü o hem büyük bir eser bırakarak bizim önümüzü açıyor, aynı zamanda da fikirleriyle de bize hâlâ ilham vermeye devam ediyor.”
İLK YAZARLIK OKULUNU AÇTI
Mehmed Akif Fikir ve Sanat Vakfı, Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı, Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfı’nın kurucuları arasında yer alan Doğan, 78-96 arasında TYB Genel Başkanlığını ve “Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı”nın yayın yönetmenliğini üstlendi. Doğan, 1980’den itibaren “Yeni Devir”, “Zaman”, “Yörünge”, “Vakit”, “Akit”, “Vahdet”, “Karar” ve “Gerçek Hayat” gibi yayınlarda yazılar kaleme aldı. Ömrünü Türk dünyası yazarlarını birleştirmeye vakfeden yazar, 1992’de başlattığı Türkçe’nin Uluslararası Şiir Şöleni’ni Türk dünyası ülkelerine taşıdı. 1998’de ise “Batılılaşma İhaneti”ni yayımladı. 2000’lerde ülkemizin ilk yazarlık okulunu açtı.
ERDOĞAN BAŞSAĞLIĞI MESAJI YAYIMLADI
Doğan’ın vefatı üzerine siyasiler sosyal medya hesaplarından başsağlığı mesajı yayımladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mesajında şu ifadelere yer verdi: “Büyük Türkçe Sözlük eseri ile birlikte Milli Şairimiz Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşımızla ilgili çalışmaları başta olmak üzere edebiyat, tarih, fikir ve kültür dünyamıza yaptığı özgün katkılarla daima hatırlanacak olan D. Mehmet Doğan Beyefendi’ye Allah’tan rahmet; ailesine, okuyucularına, sevenlerine ve edebiyat camiamıza başsağlığı diliyorum. Mekanı cennet olsun.” Taziye mesajı yayımlayanlar arasında TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun yer aldı.
YAZMAYI DÜŞÜNDÜĞÜ KONULARDAN BAHSEDİYORDU
Yazarın tedavi sürecinden yanında olan TYB Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan, Doğan’ın hasta yatağında bile faaliyetlerini takip ettiğini dile getirdi. Arıcan, şunları söyledi: “Mehmet abiyle en son geçen pazartesi görüştüm. Her ziyaretimde faaliyetlerimizi ve çalışmalarımızı konuşuyorduk. Gelişmeleri duydukça gözü ışılıyordu. Liyakati ve kaliteyi arttırarak sürdürme yönünde tavsiyeleri oldu. Son anına kadar şifa bulduğunda yazmayı düşündüğü konulardan bahsediyordu. ‘Asım’ın yazılışının 100. yılını atlamamalıyız. Asım 100 yaşında diye bir program yapmalıyız’ diyordu.”
ANKARA ÇALIŞMALARI CİDDİYE ALINMALI
Yazar Sadık Yalsızuçanlar, öğrencilik yıllarında tanıştığı D. Mehmet Doğan’ın neşeli, eğlenceli ve üretken bir insan olduğundan bahsetti. Doğan’ın yakın tarihimiz ve dil konusunda önemli çalışmalar yaptığını belirten Yalsızuçanlar “Son dönem yaptığı şehir kültürü ve tarihiyle ilgili çalışmalar, bilhassa Ankara ekseninde olanlar çok ciddiye alınmalı. Ankara’nın İslam medeniyeti açısından önemini ve yakın tarihini çok güzel araştırdı, yazdı. Yazarların örgütlenmesine de öncülük etti. TYB’yi kurarak farklı siyasal eğilimden, meşrepten, ve meslekten insanları bünyesinde bir arada tutmayı başardı. Türk dünyasıyla, Balkanlarla, Araplar ve Afrikayla yaptığı ortak kültürel çalışmalar önem arz ediyor. Bunlar Müslümanların birliğine kültürel zemin sağlama yönünde çalışmalardı” dedi.
SABAH NAMAZI SONRASI SÖZLÜK ÇALIŞIRDI
TYB İstanbul Şube Başkanı Mahmut Bıyıklı, Doğan’ın Türk dünyası kültürel hareketini başlatan ilk kişi olduğunu söyledi. Bıyıklı, “Ziyaretlerimizde birinci gündemi TYB’nin planlanan faaliyetleri, çıkacak kitaplar, ülke ve kültür gündemi oldu. Yoğun bakıma girdiği dönem Mehmet Doğan’dan telefon geldi. ‘Emanete sahip çıkın. Birlik beraberlik içerisinde çalışmayı sürdürün” dedi. Son konuşmamız böyle oldu. Sürekli bir çalışma içindeydi ve dosyaları her zaman açıktı. Özellikle yarım asra yakın sözlük çalışmasında… Her sabah sabah namazının ardından belli bir saate kadar sözcük çalışır, sonra TYB’ye gelip faaliyetleri yürütür, daha sonra günlük kültürel ya da Türkiye gündemine uygun yazılarını yazardı” diye konuştu.
KİTAPLARI VE ÖDÜLLERİ DE BOLDU
Kültürümüze yazıları ve sözlük çalışmalarıyla damga vuran Doğan'ın, Dil Kültür Yabancılaşma, Halka Karşı Demokrasi, Türkiye’de Darbeler Müdahaleler ve Siyasî Sistem adlıkitapları bunlardan başlıcaları. Doğan, 1978’de “Türkiye Milli Kültür Vakfı Teşvik Ödülü”, 1982’de “Yazarlar Birliği Dil Ödülü”, 1995’te “Özbekistan Yazarlar Birliği Milletlerarası Kaşgarlı Mahmud Mükafatı”,“2017 Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Edebiyat Ödülü", 2021’de “Mehmet Akif İnan Kültür Sanat ve Edebiyat Ödülü”nün sahibi oldu. 1981’den bugüne kadar “Büyük Türkçe Sözlük”, “Okullar İçin Büyük Türkçe Sözlük”, “İlk Sözlük”, “Temel Büyük Türkçe Sözlük”, “Büyük Türkçe Sözlük”ünü hazırladı. Büyük Türkçe Sözlük, 1996’da gazetemiz Yeni Şafak tarafından basılarak okurlara hediye edildi. D. Mehmet Doğan; “Sanat Sözlüğü”, “Ulucami”, “Şairler Meydanı”, “Kaybolan Şehirler”, “Nureddin Topçu”, “Mehmed Akif”, “Yaşayan Geçmiş” ve üç bölümlük “Mimar Sinan” belgeseli gibi yapımların senaryosuna imza attı.