FETÖ’nün kalkıştığı 15 Temmuz darbe girişiminin üstünden iki yıl geçti. O gece yaşananlar, vatandaşın gösterdiği direniş, siyasilerin üstün çabaları, polis kuvetlerinin çalışmaları ve vatanına sadık kalan askerler sayesinde milli bir zafer olarak zihinlerimize kazındı.
15 Temmuz hain darbe girişiminde yaşananları hiç unutmamak, tekrar tekrar hatırlamak için bir rehber hazırladık.
Bunları yeniden öğrendik
Darbe: Bir ülkede baskı kurarak, zor kullanarak veya demokratik yollardan yararlanarak hükûmeti istifa ettirme veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi devirme işi.
“Tarih boyunca darbeciler başarılı olamamıştır. Er veya
geç. Bunlar yok olmuşlardır.”
Başkan Recep Tayyip Erdoğan
Vatan: Yurt.
“Vatanınıza sahip çıkın.” (Minarelerden selalarla birlikte yapılan anons)
Millet: Çoğunlukla aynı topraklar üzerinde yaşayan, aralarında dil, tarih, duygu, ülkü, gelenek ve görenek birliği olan insan topluluğu, ulus.
“Milletimizin ülkesine ve iradesine kararlı bir şekilde sahip çıkması karşısında, darbecilerin silahları da tankları da helikopterleri de uçakları da işe yaramamıştır.”
Başkan Recep Tayyip Erdoğan
Meydan: Alan, saha.
“Halkımı meydanlara davet ediyorum.”
Başkan Recep Tayyip Erdoğan
Demokrasi: Halkın egemenliği temeline dayanan yönetim biçimi, el erki, demokratlık.
“Vatandaşlar şunu bilsin ki demokrasiye zarar getirecek hiçbir faaliyete izin verilmeyecek.”
65. Hükümet Başbakanı Binali Yıldırım
Cunta: Bir ülkede yönetime el koyan kimselerden oluşan kurul.
“Erdoğan, cunta savaş uçaklarından gizlenmek amacıyla yolcu uçağı kodu olan THY 8456 kodunu kullanan TC-ATA uçağı ile Atatürk Havalimanı’na indi.” (Ajanslar)
Direniş: Direnmek eylemi ya da biçimi.
“TSK bünyesinde kurulan kirli organizasyonun darbe girişimine, ülke olarak gösterilen direniş engel oldu.” (Ajanslar)
Tank: Zırhlı ve silahlı, tekerlekleri paletli, motorlu savaş taşıtı.
“Millet tarafından egzozuna atlet tıkayarak veya paletlerinin arasına taş sıkıştırılarak durdurulabilen araç.”
Kahraman: Savaşta veya tehlikeli bir durumda yararlık gösteren (kimse), alp, yiğit. Bknz Ömer Halisdemir
Gazi: Düşmanla savaşan, mücadele etmiş kişi.
“Darbe girişimine karşı sokağa çıktığı sırada bacağından üç kurşunla yaralanarak gazi olan 72 yaşındaki gazi Mustafa Zorova, “Hükümeti deviriyormuş askeriye, Menderes gibi. Vatanını seven, Tayyip’i kurtarmaya gidiyor” sözlerini duyması üzerine dışarı çıktıklarını söyledi.” (Ajanslar)
Selâ: Müslümanları bayram veya cuma namazına çağırmak, bazı yerlerde cenaze için kılınacak namazı haber vermek amacıyla minarelerde okunan dua.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısı ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nın talimatı üzerine 81 ilde okunan birlik selaları ile Türkiye genelinde vatandaşlar sokağa çıkarak darbe girişiminde bulunanlara tepki göstermeye başladı.” (Ajanslar)
Abdullah Tayyip Olçok: Babası Erol Olçok’la beraber 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nde darbecilere karşı direnirken şehit düştü. Sadece 17 yaşındaydı.
Engin Tilbeç: Engin Tilbeç o gecenin en küçük şehitlerinden biri. Tilbeç 16 yaşındaydı. O gece Baştabya Kışlası önündeki direnişte tankın altında kalarak hayatını kaybetti.
Halil İbrahim Yıldırım: 17 yaşındaki Halil İbrahim Yıldırım, babasıyla birlikte Bayrampaşa Emniyet Müdürlüğü önünde darbecilere karşı direnmek istedi. Darbeciler burada da çevreye silahla saldırmaya başladı. Yıldırım, başından vurularak şehit edildi.
Mahir Ayabak: Mahir Ayabak da sadece 17 yaşındaydı. Darbe girişiminin haberini babasından aldı. Direnişe geçmek için Atatürk Havalimanı’na gitti. Burada gerçekleşen saldırıda şehadete kavuştu. Mahir Atatürk Havalimanı’ndaki ilk şehitler arasındaydı.
Özgür Mustafa Karasaka: Özgür Mustafa Karasaka 2000 doğumluydu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısı üzerine sokağa çıktı. Ankara’da Genelkurmay Başkanlığı’nın önünde helikopterlerden yapılan saldırı neticesinde şehit düştü.
Uhud Kadir Işık: 1999 doğumlu olan Uhud Kadir Işık, 15 Temmuz gününün sabahında astsubaylık için sınava girmişti. Vatanına, milletine faydalı bir asker olmak istiyordu. O gece darbe haberini aldığı gibi meydanlara indi. TBMM önünde yaralılara yardım etmeye çalışırken hainler tarafından şehit edildi.
Hukuk devreye girdi
Müebbet: Sonu olmayan, devam eden. “İstanbul’daki ana darbe davasında 12 sanık “anayasayı ihlal” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapse çarptırıldı.”
Terör: Toplumu korkutmaya, yıldırmaya yönelik her türlü eylem.
“Fethullahçı Terör Örgütü.”
Terörist: Terör yaratan, terör uygulayan, örgüt.
Bknz Fethullah Gülen
İhanet: Kutsal sayılan şeylere el uzatma, kötülük etme veya karşı davranma, hainlik, ihanet.
“Fethullahçı Terör Örgütü’nün ihanet planlarını uygulamasına izin verilmedi.”
İddianame: Savcılığın soruşturma sonunda elde ettiği kanıtları ve iddialarını içinde topladığı, mahkemede okunan yazı.
“Fetullahçı Terör Örgütü / Paralel Devlet Yapılanması’yla ilgili, örgütün elebaşı Gülen’in de arasında bulunduğu şüpheliler hakkında hazılanan çatıiddianamesi mahkemeye sunuldu.”
Firari: Kaçak, kaçkın.
“FETÖ mensubu olan ve 15 Temmuz hain darbe girişimine karıştığı tespit edilen firari isimler bir bir yakalanıyor.”
Sizleri Unutmadık
Şehit: Kutsal bir ülkü veya inanç uğrunda ölen kimse.
“15 Temmuz mücadelesinde 251 kişi şehit oldu.İstanbullu vatanseverler en büyük can kaybını 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Çengelköy, İ.B.B. önü ve Atatürk Havalimanı’nda verdi. Ankara’da ise Gölbaşı, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi çevresi, Emniyet Genel Müdürlüğü, Kazan, Genelkurmay Başkanlığı önünde çok sayıda kişi şehit düştü.”
Ömer Halisdemir: Ömer Halisdemir, Özel Kuvvetler Komutanı Zekai Aksakallı’nın emrine uyarak darbeci Tuğgeneral Semih Terzi’yi gözünü kırpmadan öldürerek darbenin engellenmesinde büyük rol oynayan Kahraman Halisdemir, olay yerinde darbeci askerler tarafından defalarca kurşunlanarak şehit edildi.
Mustafa Cambaz: Meydanlarda direnenlerden biri de Yeni Şafak çalışanı Mustafa Cambaz’dı. Erdoğan’ın “Meydanlara inin” çağrısının ardından Çengelköy Polis Karakolu’nun önüne gitti. Burada darbecilere karşı direniş gösterdi. Hainler göğsünden vurularak şehit etti.
Halil Kantarcı: 28 Şubat sürecinde idamla yargılandı. 9 yıl sonra suçsuzluğunun anlaşıldı, beraat etti. 15 Temmuz akşamı darbeye direndiği Çengelköy’de FETÖ’cü hainler tarafından iki kurşunla şehit edildi.
Erol Olçok: Uzun yıllar Recep Tayyip Erdoğan’la birlikte çalışan, reklam sektörünün önemli isimlerinden Olçok, hain darbe girişimi sırasında 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nde şehit edildi. Bknz Abdullah Tayyip Olçok
İlhan Varank: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Başdanışmanı Mustafa Varank’ın ağabeyi Prof. Dr. İlhan Varank, 15 Temmuz gecesi İBB önünde darbeciler tarafından vurularak şehit edildi.
Dualar ayağa kaldırdı
Mustafa Zorova: Darbe gecesi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısını duyarak Kazan’daki evinden dışarı çıktı. Arkadaşlarıyla beraber Akıncı Hava Üssü’nün önünde darbecilere karşı direndi. Burada bacağından üç kurşunla yaralanarak gazi oldu. “Bizi kimse yenemez, bize kurşun falan tesir etmez. Bizde bu iman oldukça bizi kimse yenemez” gibi sözleriyle zihinlere kazındı.
Davut Ala: Piyade Albay Davut Ala İstanbul’daki Kartaltepe Kışlası Komutanı’ydı. Darbe girişimi sırasında çıkan çatışmada 7 kurşunla vuruldu ama kışlasını darbe yanlısı askerlere teslim etmedi. Öldü sanıldı. Ancak hayata tutundu. O geceden sonra TSK’ya geri döndü ve terfi alarak tuğgeneral oldu.
Ali Osmanoğlu: 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’ndeki darbeci askerlerin tank topu atması sonucu başına şarapnel isabet etti. Ağır yaralandı. Tedavisi uzun süre aldı. Milletin duaları onu yeniden ayağa kaldırdı.
Mustafa Uygun: Çengelköy’deki saldırıda omuriliğinden yaralandı. Belden aşağısı felç oldu. Özel bir yürüme robotu sayesinde yeniden ayağa kalktı. Tedavisi devam ediyor.
Vahide Şefkatlioğlu: Darbe girişimini duyduğu an dışarı çıktı. Eşiyle birlikte hainlere karşı direndi. Eşi yanında şehit oldu, kendisi tankın altına kaldı. Bir bacağını kaybetti.
Kadınlar da görev başında
Demet Sezen: Gölbaşı Özel Harekat Daire Başkanlığı’nda şehit olan polislerden biri de 31 yaşındaki Demet Sezen’di. Sezen evli ve bir çocuk annesiydi.
Sevgi Yeşilyurt: Sevgi Yeşilyurt 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nde şehit olan isimlerden biri. Yeşilyurt, o gece saat 22.00 civarında evden çıktı. Kendisini arayan damadına “ Ölmek var, dönmek yok” diyerek helallik istedi. Darbecilerin köprü’deki saldırılarda şehit edildi.
Cennet Yiğit: Cennet Yiğit henüz 23 yaşındaydı ve on aydır özel harekat polisi olarak görev yapıyordu. Ankara’da Gölbaşı Özel Harekat Daire Başkanlığı’na yapılan saldırıda hayatını kaybetti.
Zeynep Sağır: Manisa’dan uzman eğitimci olarak Ankara’ya gelen Zeynep Sağır, 16 yıllık polis memuruydu. Darbecilerin Gölbaşı Özel Harekat Daire Başkanlığı’na düzenlediği saldırıda şehit düştü.
Türkan Türkmen Tekin: 52 yaşındaki Türkan Türkmen Tekin, direnmek için Atatürk Havalimanı’na gitmeye niyetlendi. Esenler’de cuntacıların kullandığı tankın altında kaldı, şehitler kervanına katıldı.
Ayşe Aykaç: 44 yaşındaki Ayşe Aykaç, darbe girişimine karşı durmak için 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’ne gitti. Cumhurbaşkanı’nın çağrısına kayıtsız kalamayarak darbecilere karşı direnen Aykaç, buradaki saldırıda eşinin yanında şehit oldu.
Vatan hainleri
Fethullah Gülen: ABD’de yaşayan Fethullahçı Terör Örgütü’nün lideri. FETÖ elebaşı. Hain. 15 Temmuz’dan sonra ABD’den iadesi istendi. Sürecin bir an önce sonuçlanması bekleniyor.
Adil Öksüz: 16 Temmuz günü Akıncılar Hava Üssü’nden kaçmaya çalışırken yakalandı. “Tarla bakmaya” geldiğini söyledi. Serbest kalınca kaçtı. Hala aranıyor.
Akın Öztürk: Öztürk 15 Temmuz’daki rolü nedeniyle girişimin ardından tutuklandı. Yurtta Sulh Konseyi’nin sözde atama listesinde Genelkurmay 2. Başkanı olarak yer aldı.
Zekeriya Kuzu: Menfez paşası. Darbe teşebbüsü sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik suikast girişimi gerçekleştireye çalıştı. Menfezde yakalandı.
Mehmet Dişli: 15 Temmuz girişimini yöneten isimlerden. Hulusi Akar’ı Çankaya’ya helikopterle getirdikten kısa süre sonra tutuklandı. Yargılanıyor.
Darbeye karşı direnişin merkezleri
TBMM: Türkiye Büyük Millet Meclisi. 15 Temmuz hain darbe girişimi başladıktan sonra bombalandı. Bu duruma rağmen milletvekilleri sığınağa inmemek için direndi. Bombalama devam edince güvenlik gerekçesiyle Genel Kurul salonundakiler sığınağa yönlendirildi.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü: O geceye kadar adı Boğaziçi Köprüsü olan ve İstanbul’un iki yakasını bağlayan köprü. 15 Temmuz’un en büyük direnişlerinden birine sahne oldu. Onlarca kişi burada şehit oldu. Yaşananlar üzerine ismi değiştirildi.
Gölbaşı: Ankara’da özel harekat merkezinin bulunduğu ilçe. 15 Temmuz’da bombalanan kurumlardan biri. Gölbaşı Özel Harekat Daire Başkanlığı’na yapılan hain saldırıda 44 polis şehit oldu.
Çengelköy: Gazi Çengelköy olarak da anılan Boğaziçi semti. Darbeciler burada da halkın direnişiyle karşılaştı. Çoğusunu Çengelköy halkının oluşturuduğu bu direniş hattında gazeteci Mustafa Cambaz ve Halil Kantarcı da şehit düştü.
Saraçhane: Fatih ilçesinde bulunan ve İstanbul Büyükşehir Başkanlığı’na da ev sahipliği yapan semt. Darbeciler bu noktada halka direk ateş açtı. Onlarca kişi yaralandı ve şehitler verildi.
TÜRKSAT: Fetullahçı Terör Örgütü’ne (FETÖ) bağlı cuntacılar darbe girişimi sırasında yayınları kesmek amacıyla TÜRKSAT’a gitti. Görevli personel Ahmet Özsoy ve Ali Karslı saldırıda şehit oldu.
Atatürk Havalimanı: İstanbul Florya’da yer alan havalimanı. Darbeci askerler tanklar ve zırhlı personel taşıyıcılarıyla girişini kapatmaya çalıştı. Binlerce kişi Erdoğan’ın çağrısı üzerine havalimanına gitti. Direnişte şehitler verildi.
Akıncı Hava Üssü: 15 Temmuz girişimi Akıncı’dan yönetildi. Darbeyi gerçekleştirmeye çalışan f-16’lar buradan kalktı. Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ve diğer komutanlar rehin alınarak bu noktaya getirildi.
Kazan: Ankara’nın Kahraman ilçesi. Halk, Akıncılar Üssü’ndeki hareketliliği fark edince direnişe geçti. Bazı çiftçiler tarladaki mahsulü yakarak uçakların görüş seviyesini düşürmeye çalıştı. 15 Temmuz gecesinden sonra Kahramankazan oldu.
MİT: Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) o gece bombalanan kritik noktalardan biriydi. Hain darbeciler askeri helikopterlerce saldırıyı gerçekleştirdi. MİT’in çevre güvenliğini sağlayan unsurlar saldırıya silahla karşılık verdi.
TRT: O gece bir grup darbeci tarafından işgal edilmeye çalışıldı. TRT spikerine zorla Yurtta Sulh Konseyi’nin bildirisi okutuldu. Yerleşke polis ve vatandaşlar tarafından darbecilerden temizlendi.
Selamsız: Üsküdar’da bir Roman mahallesi. 15 Temmuz gecesi, mahalleli darbecileri püskürttü. Çevik Kuvvet’i ele geçirmeye çalışan hainlere karşı unutulmaz bir direniş gösterdi.
O gecenin isimleri
Recep Tayyip Erdoğan: Başkan. Lider. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. FETÖ’ye karşı milleti meydanlara davet ederek darbenin önlenmesini ve demokrasinin korunmasını sağladı.
Binali Yıldırım: Son Başbakan. Binali Yıldırım, “bir kalkışma girişimi” olduğunu halka duyurdu.Yıldırım o gece “Bunu yapanlar en ağır bedeli ödeyeceklerdir” mesajını verdi.
Hulusi Akar: Komutan. 15 Temmuz akşamı kalkışma girişimi başladığında FETÖ’cü hainler tarafından rehin alınarak Akıncılar Üssü’ne götürüldü. Gerçekleştirilen operasyonla kurtarıldı. Başbakan Binali Yıldırım’la birlikte gazetecilerin karşısına çıktığında boynunda kalan iz dikkatleri çekti.
Devlet Bahçeli: MHP lideri. 15 Temmuz gecesi MHP Genel Merkezi’ne gitti. Başbakan’a “Biz bu yaşananlara karşı siyasi iktidarın yanındayız” mesajını iletti. Güvenlik nedeniyle parti binasından çıkması teklif edilse de genel merkezi terk etmedi.