ABD Başkanı Donald Trump, önceki gün Beyaz Saray’da yaptığı skandal açıklamada, Kudüs’ü, resmen İsrail’in başkenti tanıdığını belirtti. Trump’ın açıklaması sonrası İslami Direniş Hareketi Hamas cuma gününü İsrail’e karşı Öfke Cuması olarak ilan etti. Filistinlilere “Kudüs’e destek” için toplanma çağrısında bulundu. Hamas’ın çağrısı Türkiye’yle birlikte tüm İslam dünyasında karşılık buldu. Birçok sivil toplum kuruluşu ABD elçilikleri ve konsoloslukları önünde gösteri yapılacağını duyurdu.
Trump’ın Kudüs kararına başından beri en büyük tepkiyi gösteren Türkiye’de, 81 ilde yapılan gösterilerle Kudüs’e destek olunuyor. Müslümanların ilk kıblesi olan Mescid-i Aksa’nın da yer aldığı Kudüs için İstanbul ve Ankara başta olmak üzer 81 ilde milyonlar sokağa döküldü.
'Dünyayı kana bulamak istiyor'
İHH İnsani Yardım Vakfı, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımaya ilişkin skandal hazırlığına tepki yürüyüşü gerçekleştirecek. İHH Başkanı Bülent Yıldırım, ABD'nin skandal kararıyla ilgili şu açıklamayı yaptı:
İstanbul Üniversitesi öğrencileri de Kudüs için Beyazıt Meydan'da toplandı. Gençler, "Gençlik ayakta, Filistin'in yanında" sloganları attı.
"Kudüs Cuma'sı"
Memur-Sen üyeleri, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararına tepki amacıyla yarın ülke genelinde cuma namazı sonrası "Kudüs Cuma'sı" adıyla eylemler yaptı.
İstanbul'da protestoların adresi Fatih
Protesto gösterilerinin İstanbul’daki adresi Fatih Camii, ABD Başkonsolosluğu ve Beyazıt Meydanı olacak. Sosyal medyadan toplanma çağrısı yapan on binlerce kişi belirlenen toplanma yerlerinde bir araya geldi.
Ankara’daki gösterilerin merkezi ABD Büyükelçiliği önü olarak belirlenirken, Bursa’da Ulucami, Konya’da Melike Hatun Cami, Sakarya’da Rasimpaşa Cami, Elazığ’da İzzetpaşa Cami, Bingöl’de Dört yol saat Kulesi, Eskişehir’de, Reşadiye Camisi, Yalova’da Merkez Cami, Çanakkale’de Truva Atı önü, Balıkesir’de Zağnos Paşa Camisi, Manisa’da, Hatuniye Camisi’nde binlerce vatandaş toplanarak ABD’nin küstahça tutumunu protesto etti.
Üniversitelerden kararı kınama
Samsun, Sinop, Kastamonu, Tokat, Amasya, Çankırı ve Çorum'da çeşitli sivil toplum kuruluşlarınca, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararı protesto edildi. Van, Muş, Hakkari ve Bitlis'te protesto gösterisi düzenlendi. Trabzon, Bayburt, Rize ve Giresun'daki üniversiteler kararı kınadı. Doğu Anadolu'daki sivil toplum kuruluşlarının üyeleri, karara tepki gösterdi.
Konya
Konya'da sabah namazı sonrası toplanan vatandaşlar, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıması kararına tepki gösterdi.
Tarihi Kapu Camisi önünde sabah namazı sonrası bir araya gelen vatandaşlar, ABD ve İsrail aleyhine sloganlar attı.
Sık sık tekbirler getiren gruptakiler, "Kudüs İslam'ındır", "Kudüs Müslümanların onurudur", "Kahpe Amerika", "Direniş kazanacak" pankartı açtı.
Çeşitli sivil toplum örgütlerinin destek verdiği gösteride grup adına açıklama yapan İHH İnsani Yardım Vakfı Konya Şube Başkanı Hasan Hüseyin Uysal, Mescid-i Aksa'nın bulunduğu Kudüs'ün, Müslümanların ilk kıblesi ve onuru olduğunu söyledi.
Programa, AK Parti İl Başkanı Hasan Angı ve Selçuklu Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay da katıldı.
Şanlıurfa
Şanlıurfa'da, Osmanlı döneminden bu yana sürdürülen "esnaf duası" için bir araya gelen esnaf ve vatandaşlar, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıması kararına tepki gösterdi.
Tarihi Balıklıgöl yerleşkesinin yakınlarındaki iş yerlerinde faaliyet gösteren esnaf, asırlardır süren gelenek kapsamında haftanın iki günü "hayırlı ve bereketli kazanç" için dua ediyor.
Tarihi çarşılar bölgesinde sabah saatlerinde yapılan "esnaf duası"nın ardından, Müslümanların ilk kıblesine ev sahipliği yapan Kudüs için de dua edildi. Bu sırada bazı vatandaşlar gözyaşı döktü.
Süryanilerden tepki
Mardin'de yaşayan Süryaniler, ABD Başkanı Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma ve Tel Aviv'deki büyükelçiliklerini Kudüs'e taşıma kararına tepki gösterdi.
Mardin Protestan Kilisesi Pastörü Ender Peker, gazetecilere yaptığı açıklamada, kutsal bir şehir olan Kudüs'ün tüm dinler için önemi bulunduğunu söyledi.
Kudüs'ün bir isminin de barış şehri, selamet şehri anlamına gelen Dar'us-selam olduğunu aktaran Peker, "Gerçekten bu isme uygun olsun, ismine uygun devam etsin. Barış içinde, selamet içinde devam etsin. Kudüsherkes için önemlidir. Birçok peygamber buradan geçmiştir. Birçok dinin kutsal mekanı halindedir. Onun için temenni ediyoruz ki orada sorun çıkmasın." dedi.
Kudüs'ün durumu neden tartışmalı?
Kudüs'ün statüsü, İsrail-Filistin çatışmasının da en merkezi sorunlarından birini oluşturuyor. İsrail, 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'nda o zamana kadar Ürdün'ün kontrolü altında bulunan Doğu Kudüs'ü işgal etti. O tarihten bu yana da İsrail işgali altında bulunuyor.
İsrail, 1980 yılında kabul ettiği kanunla Kudüs'ü "bölünmez başkenti" ilan etti. Ayrıca aynı kanunla kentte yaşayan Araplara vatandaşlık verildi.
Araplar da Doğu Kudüs'ü ileride kurulması muhtemel Filistin devletinin başkenti olarak kabul ediyor. 1993 yılında imzalanan Oslo Barış Anlaşmaları'nda Kudüs'ün nihai statüsünün barış görüşmelerinin ileri aşamalarında ele alınması öngörülüyor.
İsrail devletine ait meclis, cumhurbaşkanlığı, başbakanlık ve bakanlıklar gibi resmi kurumlar Kudüs'te yer alıyor.
Ancak İsrail'in Kudüs üzerindeki başkent ilanı uluslararası alanda tanınmıyor. İsrail büyükelçiliğini Kudüs'te tutan hiçbir ülke bulunmuyor. Trump'ın açıklaması bu anlamda bir ilk olma özelliği taşıyor.