ABD, Rusya’dan alınan S-400 hava savunma sistemleri nedeniyle Türkiye’ye kararı aldı. Savunma sanayiinin başındaki isimlerin kara listeye alınması Ankara’da tepkiyle karşılandı. Türkiye, müttefiklik ve ortaklık ruhuna aykırı bu karara aynı şekilde cevap vermeye hazırlanıyor.
HAVA SAVUNMA’DAN SORUMLU İSİMLER
ABD’nin yaptırım listesine Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in yanı sıra, hava savunmadan sorumlu Savunma Sanayii Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Faruk Yiğit, Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu ile Bölge Hava Savunma Sistemleri Müdürü Mustafa Alper Deniz dahil edildi. Dört ismin de varsa bu ülkedeki mal varlıkları dondurulacak ve vize kısıtlaması getirilecek. Savunma sanayiinde başkanlık ve hava savunma birimlerini hedef alan yaptırım kararı, Amerika’nın “düşman ülkelere” uygulanan yaptırım kararlarının en hafifleri arasında gösterilse de ilişkilere yönelik farklı boyutlarda etkileri kaçınılmaz görülüyor.
MUKABELE HAKKI SAKLI
BRUNSON’DAKİ GİBİ
2018 yılında Rahip Brunson krizinde benzer bir yol izlenmişti. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’e yaptırım kararı alan ABD’nin Adalet ve İçişleri Bakanları kara listeye alınmıştı. ABD’nin S-400 yaptırımlarını “en hafifler” arasından seçtiği belirtilse de Türkiye-ABD ilişkilerini etkilemesi kaçınılmaz görülüyor.
Askeri üsler masaya gelir
İttifakımızın tüm değerlerini sarstı
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD'nin hukuk dışı yaptırım kararına çok sert tepki gösterdi.
"ABD'nin, ülkemizin S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi tedariki nedeniyle, müttefiklikle, mevcut askeri, politik gerçeklerle bağdaşmayan yaptırım kararını kınıyoruz. Bir NATO üyesi ülkeye yaptırım uygulanmasının müttefiklik ruhuna zarar vermenin ötesinde müttefikler arasındaki güveni kökünden sarsacağı açıktır" diyen Bakan Akar, ciddi bir hava ve füze tehdidi altındaki Türkiye'nin ve 83 milyon vatandaşının hava ve füze savunması dahil, güvenliği için gerekli her türlü tedbirin alındığını ve alınacağını belirtti. Akar, şunları kaydetti:
Milli güvenliğin pazarlığı olmaz
ABD’nin müttefiklik ve ortaklık ruhuna aykırı olan ve hiçbir hukuki zemini bulunmayan yaptırım kararı her kesimden sert tepkiyle karşılandı: Akıl dışı vahim bir karar. Türkiye yoluna devam edecektir. Milli güvenliğimiz konusunda pazarlık kabul etmiyoruz. ABD bir an önce bu yanlıştan dönmeli.
-Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay:
-TBMM Başkanı Mustafa Şentop:
Yaptırım ne müttefiklikle ne de müttefiki yeniden kazanma iradesiyle bağdaşır. Savunma sanayiinde Türkiye’yi kendisine mahkum zanneden bir anlayış zamanın gerisinde kalmıştır.
-İletişim Başkanı Fahrettin Altun:
-Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın:
Türkiye, savunma sanayii alanındaki hedeflerine ulaşmak için adımlarını kararlı bir şekilde atmaya devam edecek.
-AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş:
-AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik:
Bu kararın hiçbir hukuki zemini yoktur, adaletten uzaktır ve müttefiklik ilişkisi bakımından tamamen yanlıştır. Türkiye yoluna devam edecektir. Milli güvenliğimiz konusunda pazarlık kabul etmiyoruz. ABD’nin tek taraflı yaptırım kararına ilişkin olarak kendi adımlarımızı atacağız. Müttefiklerimizin sağduyulu davranması herkesin yararına olacaktır. Müttefiklik, yaptırım diliyle değil dayanışma diliyle konuşmak demektir.
-TBMM Başkanvekili Celal Adan:
-CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz:
Ülkemizin Rusya’dan S-400 füze sistemi alımına ilişkin ABD’nin yaptırım uygulama kararı almasını derin bir endişe ile karşılıyor ve bu kararı şiddetle kınıyoruz. Söz konusu yaptırımların nedeni olan S-400’lerin alımı, Türkiye’nin egemen kararıdır. O nedenle yaptırım adımını asla kabul etmemekteyiz. Şimdi yapılması gereken 2,5 milyar dolarlık yatırım yapılan bu sistemin en kısa zamanda kullanılır hale getirilmesidir.
-İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener:
Aliyev’den anında tepki
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ABD'nin Türkiye'ye S-400 yaptırım kararını, "kabul edilemez", "haksızlık" ve "hukuka aykırılığın bir göstergesi" şeklinde değerlendirdi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Müşaviri Hikmet Hacıyev, konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada şu ifadelere yer verdi: "Cumhurbaşkanı Aliyev, Türkiye'ye karşı tek taraflı yaptırımları kabul edilemez buluyor. Bazı NATO üyesi ülkeler benzer hava savunma sistemi kullanırken Türkiye'ye yaptırım uygulamak haksızlıktır. Cumhurbaşkanımız bu durumu çifte standart ve hukuka aykırılığın bir göstergesi olarak değerlendiriyor. Aliyev, yaptırımların, Türkiye'nin savunma kabiliyetlerini güçlendirme adımlarını engellemeyeceğine emin olduğunu belirtti." Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı da kararı kınadı.
İRAN’DA TEPKİ
YANLIŞ BİR ADIM
KKTC Başbakanı Ersan Saner de yaptırım kararını "son derece yanlış bir adım" olarak niteledi. Yaptırım kararına ilişkin yazılı açıklama yapan Saner, "Türkiye'yi kendi ve bölge istikrarı için S-400 füzelerini aldı diye yaptırıma tabii tutmak son derece yanlıştır" ifadelerini kullandı. Saner, ABD'nin bir taraftan NATO üyesi olmayan Rumlara yönelik silah satışını serbest bırakması, diğer taraftan NATO üyesi Türkiye'ye Patriot füzelerini satmaktan, F-35 savaş uçakları projesi çerçevesindeki sözlerini yerine getirmekten vazgeçmesinin ciddi bir çelişki ve yanlış bir tercih olduğuna dikkati çekti.
Reddediyoruz
AK Parti, CHP, MHP ve İYİ Parti, Türkiye’nin S-400 füze sistemi almasına yönelik ABD yaptırım kararını ortak bir bildiri yayımlayarak kınadı. Meclis’teki dört siyasi parti ortak bildiriyle ‘ABD’nin yaptırım kararını reddediyoruz’ açıklaması yaptı.
Bu yaptırım işaret fişeği
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Cumhurbaşkanlığının 2021 yılı bütçe görüşmelerine katılmak üzere geldiği Meclis'te, gazetecilerin, ABD'nin Türkiye'ye yönelik aldığı yaptırım kararlarına ilişkin sorularını cevapladı. ABD'nin yaptırım listesine aldığı Demir, bu konuda daha önce açıklama yaptığını, "Biz kararlıyız, devam edeceğiz" mesajını verdiğini anımsatarak şunları kaydetti: