İşgalci Ermenistan ordusu Karabağ’ın ardından Azerbaycan kuzeyindeki Tovuz’da da çok tehlikeli bir oyun oynuyor. Ermenilerin saldırdığı bölge Türkiye’nin Hazar’la bağlantısını sağlayan ana arter konumunda. Boru hatları, otoyol ve demiryolunun geçtiği Tovuz’a yönelik tehdit artarsa Türk Silahlı Kuvvetleri bütün unsurlarıyla Azerbaycan’ın yardımına koşmaya hazır. İki devlet, Kafkaslar’daki kumpasa karşı ‘tek millet’ olarak hareket edecek. Türk ordusu Ermenistan sınırında savaş için teyakkuza geçerken, milli savunma sanayiinin tüm imkanları Azerbaycan’ın silah kapasitesini artırmak için kullanılacak. İki devlet kriz anında tek yumruk haline geline geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azeri mevkidaşı Aliyev’le sürekli irtibat halinde. Azerbaycan Savunma Bakan Yardımcısı ve Hava Kuvvetleri Komutanı Ramiz Tahirov’un yanı sıra Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Ordu Komutanı Kerem Mustafayev de önceki gün Ankara’ya gelerek Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’i ziyaret etti. Türkiye cephede ‘gardaşlarının’ bütün ihtiyaçlarını karşılama hazır.
AZERBAYCAN’IN EMRİNDE
Üst düzey görüşmelerde alınan kararlara ilişkin en net işareti dün Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir verdi. Tahirov ve Mustafayev’i Ankara’da misafir ettiklerini hatırlatan Demir, sosyal medya hesabında şunları yazdı: “İki kardeş ülkenin bir kez daha tek yürek olduğunu bütün dünyaya göstermemiz gereken bir dönemde, savunma sanayinde de iş birliği konularımızı görüştük. Savunma sanayimiz, SİHA’larımızdan mühimmatlarımız ve füzelerimize, elektronik harp sistemlerimize kadar bütün tecrübe, teknoloji ve kabiliyetleriyle her zaman Azerbaycan’ın emrindedir. Azerbaycan ordusuna yeni sistemler kazandırmanın yanında mevcut sistemlerin modernizasyonu, bakım onarım ve eğitim faaliyetleri konularında birlikte çalışacağız. Bir millet iki devlet.”
CEPHEDE TEREDDÜT YOK
Türkiye, kardeş Azerbaycan ve Nahçivan heyetine, İdlib ve Libya’da sahadaki başarılarına ilişkin tecrübelerini aktardı. Halen Ermenistan ordusunun büyük ölçüde Rus silah ve sistemleriyle donatıldığı düşünüldüğünde Türk milli silahlarının sahadaki başarıları, Ermeni saldırılarına karşı daha da önem kazanıyor. Ermenistan’ın Tovuz kumpası karşısında Azerbaycan, hem saldırıları püskürtmek hem de işgal altındaki Karabağ bölgesini geri almak için bu kez tereddüt etmeyecek. Bayraktar SİHA’ların sınırda Azerbaycan ordusuna destek verdiğini gösteren görüntülerin ardından Azeri ve Nahçıvan heyetinin Ankara’da bulunduğu saatlerde Türk F-16’larının Ermenistan sınırında uçuş yapması Erivan yönetimine net bir mesaj olarak okunuyor.
Nahçivan detayı
Ankara’ya gelen heyette Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Ordu Komutanı Kerem Mustafayev’in de bulunması, Ermenistan ve onu destekleyen ülkelere karşı Türkiye’nin müdahale hakkını hatırlatan önemli bir detay oldu. Özel statüsü 16 Mart 1921 Moskova Anlaşmasıyla, “başka bir devlete terk edilmemesi şartıyla Azerbaycan’ın himayesine bırakılan” ve bu statünün 13 Ekim 1921 Kars Antlaşması’yla da teyit edildiği Nahçivan, Mustafa Kemâl Paşa’nın ‘Türk Kapısı’, Kazım Karabekir Paşa’nın da ‘Şark Kapısı’ olarak nitelediği, Türkiye açısından Ermeni saldırılarına karşı muhafazası büyük önem taşıyan bir bölge. Bu yönüyle Kerem Mustafayev’in Ankara’ya gelmesi, Türkiye’nin müdahale hakkının hatırlatıldığı net bir siyasi mesaj olarak öne çıktı. Bugün yaşananlara benzer girişimler 27 yıl önce tecrübe edilmiş, Nahçivan’ın bu statüsü 1993’te Cumurbaşkanı Özal tarafından sahada hatırlatılmıştı.
Çıkış kapısı
Ermeni güçlerin son günlerde saldırı girişiminde bulunduğu Tovuz ilinden Türkiye ve Azerbaycan’ın ortaklaşa gerçekleştirdiği Bakü-Tiflis-Kars demir yolu, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru ve TANAP’ın başlangıcı olan Güney Kafkasya doğal gaz boru hatları geçiyor. Azerbaycan’ı Gürcistan üzerinden Türkiye’ye ulaştıran tek kara yolu da bu rotada yer alıyor. 12 Temmuz’da başlayan saldırılar Azeri ordusunca püskürtüldü fakat Ermeni güçler sonraki günlerde de girişimlerini sürdürdü. Çatışmalarda şehitler veren Bakü yönetimi, Ermeni ordusuna geçit vermedi. Ağır silahlar kullanarak Tovuz’daki stratejik tepeleri ele geçirmeye çalışan Erivan, başarılı olamayınca bu kez sivilleri hedef aldı. Tovuz’un Dondar Kuşçu ve Vahitli köylerinde top mermisi isabet eden çok sayıda ev hasar gördü, Ağdam köyünde 76 yaşındaki bir sivil yaşamını yitirdi. Gelişmeleri yorumlayan Tovuz Milletvekili Ganire Paşayeva enerji ve ulaşım hatlarının Tovuz’dan geçtiğinin altını çizerek, “Ermenistan, bazı stratejik noktaları ele geçirirse, Azerbaycan’ı Türkiye ile birleştiren tek kara yolu, iki ülkenin ortak enerji ve ulaştırma hatları onların silahlı güçlerince her an vurulabilir. İşgalci Ermenistan’ın Tovuz’u hedef seçmesinin amaçlarından biri bu” dedi. Ermenilerin saldırılarla panik oluşturup bölge halkını evlerini terk etmeye zorladığını dile getiren Paşayeva, “Fakat halk, evlerini terk etmedi. Sivillere karşı yaptıkları saldırı, Ermenistan’a pahalıya mal olacak” diye konuştu.