Sivil Toplum Kuruluşları aracılıyla Ege’deki Yunan işgalini uluslararası platformlara taşımaya hazırlanan Türkiye, askeri olarak da Lozan kartını masaya sürdü. ‘Gayri askeri statü’de bulunan İpsara, Sakız ve Sisam adaları etrafında askeri tatbikat yapmak isteyen Yunanistan, 30 Nisan ve 15 Mayıs’ta yayınlanan iki ayrı Navteks’le uyarıldı. Türk Deniz Kuvvetleri Seyir Hidrografi Ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı (SHOD) İzmir İstasyonun’dan yayınlanan Navteks’lerde Lozan Anlaşmasına gönderme yapılarak şu ifadeler kullanıldı: “İpsara Adası’nın, 1923 Lozan Barış Antlaşması ile belirlenen gayri askeri statüsü ihlal edilmiştir. Uluslararası hukuk kuralları gereği gayri askeri statüdeki adanın askeri maksatlı kullanımı kabul edilemez. Sakız ve Sisam adalarının 1923 Lozan Barış Antlaşması ile belirlenen gayri askeri statüsü ihlal edilmiştir.”
İLK KEZ OLUYOR
Akdeniz Üniversitesi İİBF Uİ Devletler Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Emete Gözügüzelli, Lozan vurgulu bir bildirimin ilk kez yayınlandığına dikkat çekerek bunun önemli bir adım olduğunu vurguladı. Gözügüzelli, “Türkiye’nin yayınlamış olduğu bu Navteks ile birlikte İpsara, Sakız ve Sisam adalarının belirlenen gayri askeri statüsünün ihlaliyle ilgili ilk kez bir bildirim yapıldı. Türkiye’nin yayınladığı Sakız ve Sisam adalarındaki gayri askeri statünün ihlal edildiğine dair yayınladığı mesaj uluslararası hukuka uygundur” dedi.
BÖLGESEL ÜSTÜNLÜK
12 Ada’nın askerden arındırılmış statüsünün Lozan’da kabul edildiğini hatırlatan Gözügüzelli, “Silahsızlandırılma statüsü Türkiye’nin taraf olmadığı İtalya için yapılan 10 Şubat 1947 Paris Antlaşması ile gerçekleşti. Yapılan silahlandırılmama anlaşması ile Yunanistan’a devredilen bu adalarda Yunanlıların hukuksuz adımları Türkiye’ye hukuki yollar açar. Atina’nın icraatları, var olan anlaşmaları kabul etmediğini ve yeniden masaya oturulması gerektiğini gösteriyor” diye konuştu.
Türkiye’nin yayınladığı bildiriyle Yunanistan’ın bölgedeki tatbikatlarını ertelediğini dile getiren Gözügüzelli, “Yunanistan Genelkurmay Başkanlığı’nın koronavirüs salgınını bahane ederek Fırtına-20 çok boyutlu tatbikatını ertelediğini bazı kaynaklardan görmekteyiz. Türkiye burada çok önemli bir başarı elde etti. Yayınladığı Navteks ile bölgesel üstünlüğünü teyit etti” şeklinde açıklama yaptı.
BİR SONRAKİ ADIM SAVAŞ GEMİSİ OLUR
Türkiye’nin yepyeni bir cephe açtığına vurgu yapan emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, yaşananları şöyle yorumladı: “Bu tip Navteks ilk defa yayınlandı. Bu önemli bir manevra, Yunanistan’a ikaz mesajıdır. 1950’lerden beri silahlandırılan adalara artık kayıtsız kalınmayacaktır. Yunanistan’ın ‘tatbikat yapacağım’ dediği sahalar eğer karasularımızı kapsıyorsa, ki kapsıyordur, karasularda savaş gemisi bulunduramaz. Türkiye haklı olarak ‘ne yapıyorsunuz, Lozan’a göre silahlı güç bulunduramazsınız, bu Navteks’iniz geçersizdir’ diyor. Burada Yunanistan’ın geri adım atıp atmaması önemli değil. Türkiye bu mesajı yayınlar, ‘bu kanunsuz bir bildiridir’ der. Türkiye yarın öbür gün kendi Navteks’ini yayınlayarak bölgeye savaş gemilerini gönderir. Burada atış tatbikatları gerçekleştririr, ‘sıkıysa gel çıkar beni’ der. Bu bir ikaz; ‘artık bu adalarda, karasularımı kapsayacak alanlarda istediğini yapamazsın’ mesajı veriyoruz. Yunanistan değil başka ülkeler de istediğini yapamaz. ABD gemisi Rodos’a girdi, notasını veriyoruz direkt...”