Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşmesi kapsamında iki ülkenin dışişleri bakanları Rusya’nın başkenti Moskova’da bir araya geldi. Toplantıda bakanlar, Türkiye-Suriye ilişkilerinin geliştirilmesi için yol haritası belirlenmesi konusunda mutabık kaldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı binasındaki toplantıya Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve Suriye’deki Esed rejiminin Dışişleri Bakanı Faysal el-Mikdad katıldı. Suriyeli mevkidaşı ile daha önce gayri resmi ortamlarda birkaç kez görüşen Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Moskova’da ilk defa resmi bir toplantıda bir araya geldi. 4’lü formattaki son toplantı 25 Nisan’da savunma bakanları düzeyinde yapılmıştı.
ULUSLARARASI YARDIM TALEBİ
Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan toplantıya ilişkin yapılan açıklamada, “Bakanlar, Türkiye-Suriye ilişkilerinin geliştirilmesi için yol haritası belirlenmesi konusunda mutabık kaldı” ifadeleri kullanıldı. Açıklamada, “Suriye’nin egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve her türlü terörizmle mücadeleye yönelik bağlılık yeniden teyit edildi. Suriyelilerin vatanlarına gönüllü ve güvenli bir şekilde dönmesi de dahil olmak üzere Suriye’ye uluslararası yardımın genişletilmesi gerektiğinin altı çizildi” ifadeleri yer aldı. Açıklamada “Bakanlar ayrıca dışişleri bakan yardımcılarına, savunma bakanları ve istihbarat birimlerinin çalışmalarıyla koordineli olarak Türkiye-Suriye arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için yol haritası hazırlanması talimatı verilmesi konusunda mutabık kaldı” denildi.
TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ VURGUSU
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, toplantıda, terörle mücadelede iş birliği, geri dönüşlerin altyapısının iş birliği ile sağlanması, siyasi sürecin ilerletilmesi ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini vurguladıklarını bildirdi. Bakan Çavuşoğlu, Twitter hesabından, Moskova’daki Suriye konulu Dörtlü Dışişleri Bakanları toplantısına ilişkin paylaşımda bulundu. Çavuşoğlu, paylaşımında, “Terörle mücadelede iş birliği, geri dönüşlerin altyapısının iş birliği içinde sağlanması, siyasi sürecin ilerletilmesi ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini vurguladık” dedi.
TEMEL İLKE MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜ
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriyeli mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin kalıcı ikamet yerlerine güvenli ve gönüllü dönüşlerini kolaylaştırmanın temel ilke olduğunu söyledi. Toplantı öncesinde açılış konuşması yapan Lavrov, mültecilerin geri dönüşüne dair ilkeler çerçevesinde, gerekli pratik önlemlerin listelenerek gösterge niteliğinde bir zaman çerçevesi belirleneceğini kaydetti. Türkiye ile Beşşar Esed rejimi ilişkilerinin normalleşmesi için bir taslak yol haritasının oluşturulması gerektiğini belirten Lavrov, bu yol haritasının Esed rejimi ve Türkiye’nin öncelikli konulardaki pozisyonlarını net bir şekilde tanımlamayı mümkün kılması gerektiğini vurguladı. Lavrov, bunun Esed rejiminin ülke genelinde kontrolü yeniden sağlama ve Türkiye ile ortak 950 kilometrelik sınırın güvenliğini sağlamasını da içermesi gerektiğini dile getirdi.
ASTANA’NIN TAMAMLAYICISI
Toplantıda konuşan İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan da, Astana sürecinin ülkeler arasında iş birliğini geliştirdiğini ve toplantıyı Astana sürecinin tamamlayıcısı gördüklerini belirtti. Abdullahiyan, “Suriye’de ve bölgede barışı sağlamak için Astana sürecini mümkün olduğunca güçlendirmek, bugünlerde omuzlarımıza yüklenen ağır görevdir” dedi.
Şartlar ve amaçlar ortak
Türkiye ve Suriye’nin normalleşme görüşmelerinin öncelikli konusu, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığı. Şam yönetimi Türkiye’nin de en kısa zamanda çekilmesini isterken Ankara, Suriye’de bulunma amacının terörle mücadele ve sınır güvenliğini sağlamak olduğunu birçok kez açıkladı. Kurulması planlanan ortak bir mekanizma ile terörle mücadelede beraber hareket edilmesi planlanıyor. Türkiye’deki mültecilerin memleketlerine dönmesi konusu da Türkiye ve Suriye arasındaki en önemli konu başlığı olarak biliniyor. 4 milyona yakın mültecinin güvenli şekilde vatanlarına dönüşünün sağlanması için Suriye yönetiminin güvence vermesi ve sınır güvenliğinin sağlanması Türkiye’nin başlıca şartlarından.
30 milyon ton tahıl nakledildi
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Karadeniz Tahıl Anlaşması ile 30 milyon ton tahılın ihtiyaç sahiplerine nakledildiğini söyledi. Kayseri’de konuşan Akar, BM yetkililerinin tahıl koridoruyla ilgili bugün (dün) İstanbul’da toplandığını kaydederek “Türkiye, Rusya, Ukrayna savunma bakan yardımcıları ile başladı. Bu işin inkıtaya uğramaması ve istikrarın devamı için görüşmelerimizi sürdürüyoruz” dedi. Terörle mücadeleye de değinen Akar, “Teröristlerin Irak’ın, Suriye’nin kuzeyindeki varlıkları bitmeden rahat etmemiz mümkün değil. Mehmetçiğin nefesi enselerinde” diye konuştu.