Dünya üzerinde bir yıla yaklaşan süredir devam eden Kovid-19 salgını sonucunda birçok tıbbi terim günlük yaşantımızın bir parçası oldu. Sağlık Bakanlığı, bu terimlerin yer aldığı 80 kelimelik mini bir Kovid-19 Sözlüğü hazırladı. Filyasyon, antikor, entübasyon, izolasyon artık sağlık çalışanlarının yanı sıra halkın da günlük hayatında sıkça kullandığı kelimelerden bazıları oldu.
NE ANLAMA GELİYORLAR?
Kovid-19 sözlüğünde hastalığa ilişkin yer verilen bazı bilimsel terimler ve açıklamalarından bazıları şöyle:
-Antisepsi: Hastalık oluşturabilen canlı mikroorganizmaları öldürmek veya üremesini durdurmak amacıyla vücut yüzeyine kimyasal madde uygulanması. Antisepsi için kullanılan kimyasal maddelere antiseptik denir.
-Atak hızı: Toplumda hastalığın düzeyini gösteren ölçütlerden biri.
-Endemi: Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumu.
-Eradikasyon: Bir enfeksiyon etkeninin dünya genelinde kalıcı olarak sona ermesi.
-İmmünite: Bağışıklık
-Kontamine: Enfeksiyon etkeninin vücut yüzeyi, eşyalar veya su, gıda gibi maddeler üzerinde bulunması.
-Prevalans: Belirli bir süre içinde bir hastalığın toplumda görülme sıklığını gösteren ölçüt.
-Ventilasyon: Solunum işleminin ventilatör cihazına bağlı olarak sağlanması.
-Zoonoz: Hayvanlardan insanlara veya insanlardan hayvanlara doğal koşullar altında bulaşabilen hastalık.
DİĞER SÖZCÜKLER
Sözlükte geçen diğer terimlerden bazları ise şöyle:
-Antijen, antikor, asemptomatik kişi, aşı, ateş
-Bağışık, bağışıklık, bildirim, bilgisayarlı tomografi (BT), birincil vaka
-CoV / coronavirus / koronavirüs, Covid-19 / Kovid-19
-Damlacık yoluyla bulaşma, doğrudan bulaşma, dolaylı bulaşma,
-Ekstübe etmek, el dezenfeksiyonu, el temizliği, enfeksiyon, enfekte kişi, entübasyon, epidemiyoloji
-Fiziki mesafe
-İmmün, inkübasyon süresi, izolasyon
-Karantina, kaynak, konak, kümelenme
-Mortalite, mutasyon
-Normal sabun
-Pandemi, pandemi hastanesi, patojenite, PCR, pik / zirve / doruk, pnömoni, profilaksi
-R0 değeri, Rt değeri, rezervuar, risk faktörü
-Sağlık, saha incelemesi / filyasyon, salgın, sanitasyon, semptom, sepsis, sosyal mesafe, süper bulaştırıcı
-Temaslı kişi