G20 Zirvesi’nde, ABD’nin girişimiyle Hint-Pasifik bölgesini, Orta Doğu ve Avrupa’ya bağlayacak yeni bir koridor konusunda mutabakat sağlanması, başını Çin ve diğer güçlerin çektiği farklı ulaşım koridorlarıyla yaşanacak jeopolitik rekabeti gündeme getirdi. ABD’nin Çin’le rekabet için dayatmayla kabul ettirdiği belirtilen proje, belli odaklarda heyecana neden olurken, maliyeti, güzergahı, alt yapı gerekliliklerine sahip olup olmadığı ve ne kadar sürede bitirilebileceği gibi konularda büyük bir soru işareti bulunuyor. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin jeo-stratejik konum itibarıyla dünyadaki bütün koridorlarla ilgili gelişmeleri yakından takip ettiğini ve doğudan batıya en uygun yol konumundaki Türkiye olmadan bir koridor olamayacağını ifade etti. Son yıllarda birçok köprü, tünel, otoyol ve demir yolu projesiyle alt yapısını devler ligine çıkaran Türkiye, tüm ulaştırma ve lojistik projelerinin yanında tedarik zincirindeki kritik rolü sebebiyle küresel aktörlerin gözdesi konumunda.
Altyapı hazır
Türkiye, son yıllarda dünya tedarik zinciri için kritik önemde birçok alt yapı yatırımı gerçekleştirdi. Avrasya Tüneli, Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü ve Çanakkale Köprüsü gibi projelerin yanında, hızlı tren hatları ve otoyolların da hızla tamamlanması ulaştırma konusunda Türkiye’ye çağ atlattı. Yapılan projelerle Asya ve Avrupa bağlantısını güçlendiren Türkiye, Çin’den İngiltere’ye kadar Avrasya üzerindeki tüm ulaştırma koridorlarında hazır konuma geldi. Bununla beraber başta Rusya olmak üzere enerji konusunda birçok önde gelen aktör enerji güvenliği konusunda Ankara’ya aktif rol biçmiş durumda.
Orta Koridor çalışmaları sürüyor
Altyapıdaki dev hamlelerle Çin’in Kuşak-Yol projesinde de çalışmaların devam ettiğini söyleyen Erdoğan, “Kuşak ve yol girişimi konusunda Çin mesafe aldı, devam ediyor. Biliyorsunuz bizim de Çin’in attığı bu adıma yönelik aldığımız mesafe var. Yani Marmaray’a varıncaya kadar hepsi o projenin, planın içinde” sözlerini sarf etti. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in, 2013’te Kazakistan’a yaptığı ziyarette duyurduğu “Kuşak ve Yol Girişimi”, Çin’in “Marşal Planı” olarak adlandırılıyor. Tahmini olarak 100’den fazla ülkede 2 bin 600’den fazla projeyi kapsadığı tahmin edilen bu koridor, 6 ana güzergahtan oluşuyor. Bu güzergahlardan birini de Türkiye’den başlayıp Çin’e kadar ulaşan ve “Orta Koridor” adı verilen proje oluşturuyor. Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra önemi daha da artan bu güzergah, Türkiye’den demir yolu ve kara yolu bağlantılarıyla sırasıyla Gürcistan, Azerbaycan ve Hazar Denizi’ne, buradan da Hazar geçişi kullanılarak Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan güzergahını takip ederek Çin’e ulaşıyor.
Hindistan Koridoru belirsiz
Türkiye’nin ana aktörü olduğu projeler hızla sürerken, G20 Zirvesi’nde ABD Başkanı Joe Biden’ın gündeme getirdiği Hint-Avrupa koridorunda birçok konuda büyük belirsizlik hakim. Projeye dahil olabilecek ülkeler ana hatlarıyla belli olurken, tam olarak nasıl bir güzergah izleneceği ise henüz bilinmiyor. Ayrıca birçok noktada kara, demir ve deniz yolu geçişi ön gören koridorun maliyetiyle ilgili büyük bir soru işareti mevcut. Bunun yanında İsrail-Filistin arasındaki sorunlar değerlendirildiğinde, Hayfa Limanı’ndan geçeceği iddia edilen koridorun istikrar ve güvenliğinin nasıl sağlanacağıyla ilgili de bir bilgi bulunmuyor.
Kuzey-Güney ticaretinde de kilit
Türkiye sadece Doğu’dan Batı’ya trafikte değil, Kuzey Güney yönündeki küresel ticarette de önemli bir kavşak noktası. 2000’de Rusya, İran ve Hindistan arasında imzalanan anlaşmayla kurulan Uluslararası Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoruna, sonraki yıllarda aralarında Azerbaycan ve Türkiye’nin de bulunduğu 10 ülke daha katıldı. Türkiye ayrıca Irak’ın bu sene duyurduğu ve Kalkınma Rotası olarak adlandırdığı “Türkiye-Basra Körfezi Ekonomik Koridoru”nda da kilit rolde. Bu projenin Basra, Bağdat ve Musul şehirlerini de içeren bir güzergahı takip ederek Türkiye’deki demiryolu ağına bağlanması hedefleniyor. 17 milyar dolarlık bir yatırım bütçesi olan bu iddialı Ekonomik Koridor projesiyle, saatteki hızı 300 kilometre olacak trenlerle Türkiye’den Körfez’e ulaşım saatler içerisinde sağlanacak.