İSTANBUL- Yaklaşık 2 hafta önce yakalanan zeytin kralı Erol Evcil'le İş Bankası arasında yaşanan usülsüz kredi ilişkilerinin sadece 150 milyon dolarla sınırlı olmadığı ortaya çıktı. Bankanın Hukuk Müşavirliği'ni yapan ve 14 senedir bankada görevli olan Mehmet Mustafa Güneş tarafından, İş Bankası Genel Müdürü Ünal Korukçu ve bazı yöneticiler hakkında Bursa 1. Asliye Ceza Mahkemesi Hakimliği'ne yapılan suç duyurusunda bankanın Erol Evcil'le girdiği ilişkilerin boyutlarının bilinenin aksine çok daha geniş olduğu belirlendi. Güneş'in suç duyurusunda, dönemin İş Bankası yönetimi tarafından konuyla ilgili müfettiş raporlarının dikkate alınmadığı belirtilirken, Eze Grubu'nun sermaye artırımlarının dahi banka tarafından karşılandığına dikkat çekildi.
Evcil'in borçları bile üstlenildi
Güneş tarafından Bursa 1. Asliye Ceza Mahkemesi Hakimliği'ne yapılan suç duyurusunda Erol Evcil'in şirketleri ile banka arasındaki ilişkiler şöyle sıralandı:
31.7.1997'de imzalanan sözleşme ile Eze Zeytincilik'e ait Balıkesir Havran'da bulunan 94.746.33 metrekare alanda kurulu zeytin işleme ve paketleme fabrikası 47 milyon dolara bankaya satıldı. Sözleşmeye göre KDV ve satış masraflarının alıcıya ait olmasına karar verildi. Sözlemenin 2. maddesinin c bendi gereğince bankanın satın aldığı taşınmaz üzerindeki diğer bankalara ait ipotekli borçların ödenmesi de banka tarafından üstlenildi. Bankanın ödemeyi üstlendiği borçlar İnterbank'a 400 milyar lira, Egebank'a 600 milyar lira, Türk Ticaret Bankası'na 3 trilyon lira olarak belirlendi.
23.1.1997'de İstanbul Sigorta Ekspertiz Hizmetleri Ltd. tarafından yapılan fabrika ekspertizinde 600 milyar liralık 3 bin adet aygıt fazladan yazıldı ve ithal edilen makinalar gerçek değerlerinin çok üzerinde gösterildi. Bunlar hesaba katıldığından fabrikanın gerçek kıymeti 2.4 trilyon lira ederken, gerçek değerinin çok üzerinde bir bedelle taşınmazın satın alınması nedeniyle banka zarara uğratıldı.
Tamamına yakını bankaya ait olan Antdemir Demir Çelik Tarım Gıda Turizm ve Enerji San. Tic. AŞ. firmasıyla Eze Zeytincilik arasında aktedilen 28.03.1997 tarihli sözleşme gereğince satış anında teslimi yapılmayan 27 bin 60 ton zeytin, Antdemir AŞ. tarafından şirketin bankadaki borçlarına karşılık 47 milyon 500 bin dolara satın alındı.
Eze'nin sermaye artırımı bankadan
Eze Grubu'ndan Erev Tekstil AŞ'ye, 10 milyar liralık SMK kredisi verilmesine ilişkin Bursa Şubesi'nin talebi Genel Müdürlük Krediler Müdürlüğü 1.11.1994'te 36986 yazısı ile reddetmiş olmasına rağmen, bu tarihten iki gün sonra Erev Tekstil'e 125 milyar liralık SMK kredisi kullandırıldı. Kredi, Eze'nin 26.12.1994'teki sermaye artırımında kullanıldı.
Genel Müdürlük Krediler Müdürlüğü'nün kullandırılan 800 milyar liralık kredinin teminatı olarak Bursa Çekirge Mahallesi'ndeki 18 dönümlük arazi üzerindeki 8 blok halinde 36 daireden oluşan gayrimenkul üzerine 1 trilyon 550 milyar liralık ipotek konulması talimatına rağmen ipotek tesis edilmedi.
Genel Müdürlük Krediler Müdürlüğü'nün 11.1.1996 tarih 1302 sayılı mektubunda Eze Zeytincilik'e verilen 11 milyon dolarlık kredinin teminatı olarak Bursa'daki Buttim iş merkezindeki 3 kat üzerine uygulanan 300 milyar liralık ipotek tesisi yapılmadı.
Borçlar yeni kredilerle kapatıldı
Krediler Müdürlüğü'nün 16.11.1995'te Eze Zeytincilik'e tahsis edilen 9 milyon mark karşılığı 390 milyar liralık SMK/Diğer İhracat Döviz Kredisi'nin teminatı olarak Esbank'da mevcut 25.12.1995 vadeli 300 milyar liralık vadeli mevduat üzerine blokaj öngörülmüşken, dönemin İş Bankası Bursa Müdürü Mehmet Ertaş tarafından bu blokaj tesis edilmedi.
Eze Grubu'na bağlı şirketler 31.12.1995 dönemine ait faizleri ödeyemeyince ödemeler Eze Zeytincilik'e açılan kredilerle kapatıldı.
30.6.1996 devre faizleri gruba tahsis edilen 8 milyan dolarlık kredinin bir kısmıyla karşılandı. Ödeme güçlüğü çektiği açıkça ortada olan Eze Grubu'na bağlı şirketlere buna rağmen yine de kredi açılmaya devam edildi.