20yıl aradan sonra 2019 yerel seçimlerinde CHP’ye geçen İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde (İBB) Ekrem İmamoğlu birçok alanda verdiği sözü tutamadı. Ulaşım bu konulardan sadece biri. Her gün milyonlarca insanın işe ve okula gitmek için kullandığı İETT otobüsleri ilgisizlikten yandı ya da bozulup yolda kaldı. İETT için hazırlanan rapor, ilgisizliğin boyutunu gözler önüne serdi.
SÖZLERİNİ TUTMADI
İBB Başkanı İmamoğlu, seçimden önce İETT’ye 15 yeni garaj yapacağı, elektrikli otobüs alımı ve Megabüs Projesi sözü vermişti. Yolculuk süresinin kısaltılacağı, tüm ulaşım sistemleri arasında ilk aktarma ve 12 yaş altı çocuklara ulaşımın ücretsiz olacağı vadedilmişti. İmamoğlu döneminde, toplu taşıma öncelikli sinyalizasyon sistemleri ile birlikte tüm otobüs hatlarının en yakın iskele ve metrolara ulaşacak şekilde düzenlenmesi vaadi de gerçekleşmedi.
7,1 MİLYAR LİRA BORÇ
Raporda AK Parti ve CHP dönemi kıyaslandı. Özel Halk Otobüsleri ile İETT hatları optimize edilmedi. İETT mali özerkliğini kaybetti. 2019’da AK Parti yönetimi, İETT’yi km başına dönem net kârı 0,65 TL, dolar bazında da 0,11 dolar ile teslim etti. Ancak İETT km başına 2022’de 6,56 TL, dolar bazında ise 0,35 dolar zarar etti. İETT’nin 2019 sonu 725 milyon 942 bin TL olan borcu, 2022’de 7 milyar 185 milyon TL’ye yükseldi.
5 GENEL MÜDÜR DEĞİŞTİ
CHP döneminde İETT’de 5 kez genel müdür değişti. İmamoğlu, göreve getirdiği bürokratları bile görevden aldı. CHP’li meclis üyesi siyasi kayyum olarak İETT’ye atandı. 2022 Sayıştay raporunda da İETT ile ilgili 17 usulsüzlük tespit edildi. İETT şoförlerinin çalıştığı hatlar sürekli değişti. Güzergahı bilmeyen şoförlere yolcular muavinlik etti. Yeni Şafak, bu durumu “Vatandaş navigasyon oldu” haberiyle duyurdu.
4 YILDA 700 BİN ARIZA
Avrupa’nın en genç otobüs filosuna sahip İETT, Avrupa’da en fazla arıza yapan, yolda kalan, yolcu mağduriyeti yaşatan kurum haline geldi. Raporda, arızalanan araçlar ve bakım konusunda da bazı veriler paylaşıldı. Otobüs bakım/onarım hizmetlerinin bütçe içindeki payı ve İETT personel sayısı artmasına rağmen, İETT araçlarında 4 yılda yaklaşık 700 bin arıza gerçekleşti. 2022’de otobüslerdeki arıza sayısı 2021’e göre de yüzde 56,77 arttı.
BAKIM TECRÜBESİZ FİRMADA
Otobüs bakım ve onarım işlerini iyi bilen yetişmiş ve tecrübeli ekibin devre dışı bırakılması, görevden alınması veya görev yerlerinin değiştirilmesi, arızaları artırdı. Otobüslerin bakım ve onarımı, otobüslerin üretici firmaları yerine hiçbir tecrübesi olmayan ve yeterli teknik personeli bulunmayan firmaya verildi. Orijinal parça kullanılmadığı tespit edildi. Bu süreçte İstanbul’da 1 günde 1850’den fazla otobüs ve metrobüs arızası yaşandı.
Özel Halk Otobüsleri’ne ödeme yapmıyor
İstanbul’da ulaşımdaki yükü İETT ile birlikte Özel Halk Otobüsleri (ÖHO) de yükleniyor. Bu süreçte Özel Halk Otobüsleri de sorunlar yaşadı. Özel Halk Otobüsleri, İBB ile yaptıkları anlaşma gereği hizmet karşılığında belli aralıklarla ücret alıyor. Ancak ödeme konusunda uzun süredir sıkıntı yaşandığı ortaya çıktı. Özel Halk Otobüsleri Derneği Başkanı para alamadıkları için sefere çıkmama kararı almıştı. Bazı bölgelerdeki otobüs hatları da tamamen kaldırıldı.
ARIZA YAPANIN YERİNE ÖHO GİDİYOR
İBB, tasarruf etmek için Özel Halk Otobüslerini kullandı. İETT araçları arıza yaptığı zaman o hatta Özel Halk Otobüsü yönlendirildi. Çok fazla arıza yaşanınca İETT araçları yattı, açığı kapatmak için Özel Halk Otobüsleri her gün farklı bir hatta gönderildi.