104 emekli amiralin hükümete muhtıra vermesi, TSK ile resmi ilişiği kalmasa da cuntacıların asla “emekli” olmadığını ortaya koydu. Kanal İstanbul ve Montrö bahanesiyle yayınlanan muhtıra, “Emekli amiraller darbe mi yapacak?” denilerek önemsizleştirilmeye çalışılsa da birçok emekli müdahale girişiminde yer aldı. 9 Subay Olayı, 27 Mayıs Darbesi, 9 Mart Kalkışması ve 28 Şubat sürecinde emekli subaylar ana aktörler oldu.
DARBECİLERİN BAŞI OLDU
HEM CHP’Lİ, HEM EMEKLİ!
Yine 27 Mayıs’a giden süreçte Demokrat Parti’ye karşı müdahale hazırlığında yakalanan ve tarihe “9 Subay olayı” olarak geçen darbe girişimini organize eden isimlerden birisi de emekli Albay Cemal Yıldırım idi. Aynı zamanda CHP Milletvekili olan Cemal Yıldırım’ın darbe sonrasında yönetimi CHP’ye devretme planları kayıtlara geçmişti.
9 MART: EMEKLİ CUNTASI
DARBE AŞKI İDAMLA BİTTİ
Emekli olmayan darbecilerden biri de Harp Okulu Komutanı olan Kurmay Albay Talat Aydemir. 27 Mayıs’ın ardından kurulan koalisyon hükümetlerini eleştirerek darbe hazırlığı yapan Aydemir, fark edilince görev yeri değiştirildi, bazı isimler de tutuklandı. Ancak bu Aydemir’i durduramadı. Ankara’daki askeri birliklerin bir bölümünün katılmasıyla 22 Şubat 1962’de bir darbe düzenledi. Ordu destek vermeyince Aydemir teslim olup emekliye sevkedildi. Aydemir’in darbe hevesi devam etti. 20 Mayıs 1963’te, Kara Harp Okulu’nun katılmasıyla ikinci bir darbe girişiminde bulundu. Bu ayaklanma da bastırıldı, yapılan yargılamaların ardından “emekli” Albay Talat Aydemir idam cezası aldı.
5 Temmuz 1964’te Ankara’da asılarak idam edildi.
Çevik Bir güdümlü eylemler
28 Şubat’a giden süreçte de emekli subaylar önemli rol oynadı. 28 Şubat sürecine ilişkin yürütülen soruşturma dosyasına giren bir belge, dönemin kudretli komutanlarından Org. Çevik Bir’in Refah-Yol Hükümeti’ni yıpratmak ve istifaya zorlamak için çalışmalar yürüttüğünü ortaya koymuştu. Bu kapsamda emekli subay ve astsubaylara DYP Genel Merkezi önünde gösteriler düzenletildiği, kampanyalar başlatıldığı belirtilmişti. Emekli subaylar 28 Şubat sürecine ilişkin darbecilerin yargılandığı davayı da gösterilerle protesto etmişti.
31 Mart’ta bile varlar
ORDU İÇİNDE ETKİLERİ SÜRÜYOR
27 Mayıs öncesinde İstanbul Emniyet Müdürü olan ve Yassıada’da gördüğü işkencelerden dolayı hayatını kaybeden Faruk Oktay’ın oğlu Emre Oktay, Cemal Gürsel ve ‘9 Subay Olayı’na dikkat çekti. Generallerin emekli olduktan sonra da askerler üzerinde etkili olduğunu vurgulayan Oktay, “104 emekli amiralin yazdığı bildiri darbe bildirisidir. Çok kötü. Hepimizde bir darbe travması var. Elim ayağım titredi. Siyaset yapmak istiyorsanız politikaya girin. Emekli olduktan sonra görevleri devam ediyor. Korkunç bir olay bu” şeklinde konuştu.