Ahmet Özay
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, yarın İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilecek. Alman hükümetinden yapılan yazılı açıklamada görüşme gündeminde “Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşı, Orta Doğu’daki durum, göç ile ikili ve ekonomik politika konuları ele alınacak.” İstanbul’daki görüşmenin ardından ortak bir basın toplantısı da yapılacak. Sholz’un bir günlük Türkiye ziyareti “İstanbul’da yeni başlangıç” başlığı ile Alman gazetelerinde yer buluyor. Yapılan yorumlara göre Almanya’nın gayesi “Türkiye’yi Batı’ya yakınlaştırmak.” Aslında gelecek yıl yapılacak genel seçimler öncesinde Almanya’da hükümet, yaşanan göçmen krizi ve göçmenlerin karıştığı şiddet eylemleri nedeni ile sıkışmış durumda. Aşırı sağcıların eyalet seçimlerinde ardı ardına kaydettikleri başarılar, hükümeti göçmenler ve sınır dışı konusunda zorluyor.
HABERLER İPUCU VERİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 23 Eylül 2024'te Alman Başbakanı Olaf Scholz’u New York’ta NATO Zirvesi’nde kabul etmişti. Bu görüşme Alman kamuoyuna “Almanya ülkede yasa dışı kalan Türkleri sınır dışı ediyor. Türkiye ile anlaşma sağlandı” şeklinde yansıtılmıştı. Türkiye’de de yoğun ilgi uyandıran düzmece haberler Alman halkının sığınmacılar konusundaki öfkesini Türkiye’ye yönlendirmeyi amaçlamaktaydı. Bu haberler doğal olarak hafta sonu İstanbul’da yapılacak ikili görüşme konusunda bize ipucu veriyor.
Zira, perşembe günü Alman Başbakan, Brüksel’de Avrupa’nın içinde bulunduğu mülteci krizi ile ilgili devlet ve hükümet başkanları zirvesine katıldı. Bu zirvede 2016 yılında Türkiye ile AB arasında varılan, ancak 2020’den buyana Türkiye tarafından uygulanmayan “Geri Alım Anlaşması” yeniden gündeme geldi. Ayrıca, Alman Başbakanı İstanbul’a gelmeden önce Amerikan Başkanı Joe Biden’ı Berlin’de ağırladı. Bu görüşmenin ana maddesi Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimi ve Avrupa’nın güvenliğiydi.
13 BİN KİŞİNİN DURUMU
Almanya Başbakanı’nın son temaslarından yola çıkarsak İstanbul’da “Geri İade Anlaşmasının” yeniden gündeme geleceğinin malum olduğunu söyleyebiliriz. İkili ilişkiler kapsamında ise Almanya’da haklarında sınır dışı kararı bulunan Kürt kökenli Türk vatandaşı 13 bin sığınmacının durumları gündeme getirilecek. Alman makamları, bu sığınmacıları Türkiye’ye uçaklarla toplu halde göndererek kendi kamuoyları önünde bir şov yapmak istiyor. Ancak Alman hükümetinin taleplerini haftada 500 sınır dışına indirdiği biliniyor. Bu da haftada 3 uçak dolusu insanın Türkiye’ye gönderileceği anlamına geliyor ki böylesi bir uygulamanın Almanya ve Türkiye’deki yankılarını burada değerlendirmeye gerek yok. Türkiye ise hem Türk vatandaşı olduklarını belgeleyen evraklar muntazam olmadığı için hem de Türkiye’ye dönmelerine toplu sınır dışını uygun görmediği için müsaade etmiyor. Bu kişiler sahte evraklarla siyasi sığınma başvurusunda bulunan, kendisini PKK’lı olarak beyan eden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları.
İSRAİL’E ÖRTÜLÜ AMBARGO
Düzensiz sığınmacıların 2016 tarihli “Geri Alım Anlaşması” karşılığında, Türk vatandaşlarına Schengen ülkelerine vize muafiyet imkanı sağlanmıştı. Bu anlaşmanın yeniden gündeme gelmesi durumunda AB’nin Türklere “vize muafiyeti sağlaması” ve Gümrük Birliği Anlaşması’nın yeniden gündeme gelmesi olası.
Ayrıca Türkiye’nin İngiliz, İspanyol, Alman ortak yapımı Eurofighter uçak alımını da İstanbul’da yapılacak müzakerelerde yeniden gündeme getireceği biliniyor. Alman basını Erdoğan ile görüşme öncesinde Scholz’u eleştiriyor. Sınır dışı anlaşmaları ve silah anlaşmalarını “son derece sorunlu” buluyorlar. Bunun nedenlerinden biri Almanya'nın bir süredir İsrail’e örtülü silah ambargosu uyguluyor olması. Almanya son dönemde Türkiye’ye yönelik silah sevkine ve birçok ortak savunma projesine ise yeniden start veriyor. Bu da Türkiye karşıtlarını yeniden mobilize ediyor.
SAVAŞ UÇAĞI MESELESİ
Scholz’un Erdoğan’ı ziyareti öncesinde sorulan soru da “Berlin Türkiye ile Eurofighter anlaşmasını kabul edecek mi?” Şansölye Scholz’un İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesi sadece örtülü silah ambargosuna muhatap olan İsrail’de değil, komşu ülke Yunanistan’da da kuşkuyla izleniyor. Zira Türkiye’yi “baş düşman” olarak gören Yunanistan bu Eurofighter meselesinden oldukça rahatsız.
Der Spiegel 6 Ekim tarihli baskısında “Gizli olarak toplanan Alman Güvenlik Konseyi geçtiğimiz günlerde NATO ortağı Türkiye’ye birkaç yüz milyon avro değerinde Alman silahının teslim edilmesine yeşil ışık yaktı” içerikli bir haber yaptı. Son olarak da haber portalı “Middle East Eye” kendi kaynaklarına dayanarak, Alman Güvenlik Konseyi’nin gizli bir toplantıda Eurofighter konsorsiyumuna uçağın teknik özelliklerini Türk tarafıyla paylaşma ve teknik istişarelere başlama yetkisi verdiğini yazdı.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaş ve İsrail’in Lübnan’a taşımaya başladığı Orta Doğu’daki savaş Berlin’de kaygı ile izleniyor. Almanya’da “Başbakan Scholz coğrafi olarak İstanbul Boğazı’nın bu çatışmalara Berlin’den çok daha yakın olduğunun bilincinde” söylemi hakim. Bu nedenle Almanya, Türkiye’nin Avrupa tarafından daha fazla tecrit edilmesini riskli buluyor. Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın 8 Kasım’da Atina ziyareti de ülke gündeminde. Bu haber ve yorumlar dikkate alındığında Almanya’nın Washington, Brüksel, Atina ekseninde Türkiye adına yeni bir süreç başlatacağını öngörebiliriz.