Adalet Bakanlığı, yargıda yaptığı devrim niteliğindeki düzenlemelerle mahkemesiz çözüm yollarını yaygınlaştırdı. Türk yargı sisteminin en önemli sorunlarından biri olan yargının iş yükünü azaltan, uyuşmazlıkların hızlı ve basit şekilde çözümlenmesini sağlayan alternatif çözüm yollarının başında arabuluculuk uygulaması geliyor. İş uyuşmazlıklarıyla ilgili 1 Ocak 2018’den bu yana yapılan 527 bin 324 başvurudan 341 bin 25’i yani yüzde 67’si anlaşmayla sonuçlandı. 165 bin 253 dosyada ise taraflar uzlaşamadı. Ocak 2019’dan itibaren zorunlu hale getirilen ticari uyuşmazlıklarla ilgili arabulucuya 59 bin 564 başvuru gerçekleşti. Şu ana kadar görüşülen 19 bin 461 dosyanın yüzde 57’si yani 11 bin 82’si anlaşmayla sonuçlandı. 8 bin 379 dosyada ise taraflar anlaşamadı.
İHTİYARİ UYUŞMAZLIKTA BAŞARI YÜZDE 95
Taraflar bir arabulucuya gitme zorunluluğu olmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuya başvurmayı da tercih edebiliyor. Bu da “ihtiyari uyuşmazlık” olarak adlandırılıyor. Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2013 yılından bu yana ihtiyari uyuşmazlıklara ilişkin 145 bin 247 dosya arabuluculuk bürolarına geldi. Söz konusu dosyalardan 129 bin 239’u yani yüzde 95’inde dava açma yoluna gidilmeden anlaşma sağlandı. Bakanlık verilerine göre, anlaşmayla sonuçlanan ihtiyari arabuluculuk sayısı yıllara göre dağılımı da şöyle: 2015’te bin 129, 2016’da 3 bin 875, 2017’de 18 bin 263, 2018’de 58 bin 613.
TÜKETİCİ DAVALARINDA DA ZORUNLU OLACAK
Türk yargı sistemine kazandırılacak reformların yer aldığı Yargı Reformu Strateji Belgesi’nde de arabuluculuk uygulamasına ilişkin önemli düzenlemeler yer alıyor. Hukuk uyuşmazlıklarında alternatif çözüm yöntemlerinin yaygınlaştırılacağı belirtilen Strateji Belgesi ile “mahkeme temelli aile arabuluculuğu” uygulamasının getirilmesi öngörülüyor. Ayrıca iş ve ticari uyuşmazlıklarda olduğu gibi tüketici uyuşmazlıklarında da arabulucuya başvuru dava şartı haline getirilecek. Belgede, bazı uyuşmazlıklara ilişkin arabuluculukta uzmanlaşma sağlanacağı ve arabuluculuk süreçlerindeki adli yardım hizmetlerinin güçlendirileceği de belirtiliyor.