Kıbrıs'taki Türkleri tamamen yok etme ve adayı Yunanistan'a bağlama hedefiyle harekete geçen Rumlar, 1963-1974 arasında Kıbrıs Türk halkına yönelik saldırılarına aralıksız devam etti.
Çok sayıda Kıbrıs Türkü katledilirken, kadın, çocuk ve yaşlı ayırt edilmeksizin Rumların zulmüne maruz kaldı. Kıbrıs Rumlarının silahlı örgütü EOKA'cıların 15 Temmuz 1974'te Yunanistan'da iktidarı ele geçiren Albaylar Cuntası'nın desteğiyle adada Makarios'a karşı darbe yapmaları, Kıbrıs'ın egemenliği ve toprak bütünlüğüne kastetmeleri, bardağı taşıran son damla oldu.
TSK, Rumların Kıbrıs'ta asırlardır süren Türk varlığına darbe vurarak, Türkleri tamamen yok etme planına karşı 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'nı düzenledi.
Harekatın hafızalardan silinmeyen izleri ve Türk ordusunun kahramanlık hikayeleri, özellikle Türk ordusunun denizden ilk çıkarmayı yaptığı Karaoğlanoğlu Plajı mevkinde inşa edilen anıt, müze ve şehitliklerde sergileniyor.
Girne'de bulunan Barış ve Özgürlük Anıtı, Karaoğlanoğlu Şehitliği ile Barış ve Özgürlük Müzesi harekata ayna tutarken, ziyaretçilerine o dönemi anlatıyor.
Barış ve Özgürlük Anıtı
"Çıkarma Anıtı" olarak da anılan Barış ve Özgürlük Anıtı, 1974'te barış harekatında şehit olan askerler anısına harekatın sembolü olan Yavuz Çıkarma Plajı'nda yer alıyor.
Kıbrıs'a ilk askeri çıkarmanın yapıldığı bölgede bulunan anıt, ilginç yapısıyla dikkati çekiyor. 20 Temmuz 1978'de açılan anıtın eni 41, boyu ise 74 metre.
Anıtın kuzey yönü esas alınarak yerleştirilen yüksek sütun, Türk ordusunu, onun gücünü disiplinini ve dinamikliğini simgeliyor.
Anıt ayrıca Türk toplumunun zor zamanlarda mücadele edişini ve anavatandan gelen güç ile özgürlüğe yükselişini yansıtıyor.
11 sütunun birleşiminden oluşan anıtın ana gövdesi, Kıbrıs Türkü'nün 1963-1974 arasında 11 yıl çektiği acıları anlatıyor.
Anıttaki fotoğraflar ise Kıbrıs Türk halkının 1974'teki Barış Harekatı'yla huzura kavuşmasını ve Kıbrıs'ta harekat sayesinde ulaşılan barışı simgeliyor.
Anıtın hemen karşısında ve denizin içerisinde bulunan kayanın ise çıkarma gemileri tarafından da siper olarak kullanıldığı belirtiliyor.
Karaoğlanoğlu Şehitliği
Karaoğlanoğlu Şehitliği, Kıbrıs Barış Harekatı'nda şehit düşen, subay, astsubay, erbaş ve erlerin anısına 20 Temmuz 1976'da inşa edildi.
Şehitliğe, Kıbrıs Harekatı'nda adaya ilk çıkan TSK alayının komutanı olan Halil İbrahim Karaoğlanoğlu'nun ismi verildi. Şehitlikte, 8 subay, 5 astsubay, 58 erbaş ve er olmak üzere 71 Türk askerinin mezarı bulunuyor.
Girişindeki 2 sütunun, ana vatan Türkiye'ye açılan kapıyı temsil ettiği şehitliğin, giriş kısmına yakın bölümde bulunan panolarda, Kıbrıs ve Kıbrıs Türklerinin tarihi, 1974 Barış Harekatı ve Ada ile ilgili genel bilgiler yer alıyor.
Şehitliğin orta kısmında, harekat sırasında şehit olanların mezarları ile fotoğrafları, soy kütükleri, doğum ve ölüm tarihlerinin yazılı olduğu mezar taşları bulunuyor. Mezar taşlarının 5 basamaklı olması ise havadan indirme yapılan Beş Parmak Dağları'nı sembolize ediyor.
Karaoğlanoğlu Şehitliği'nin batısındaki heykeller KKTC'yi temsil ederken, doğuda yer alan heykeller Türkiye'yi temsil ediyor. Bu iki heykel arasında bulunan boşluk da Türkiye'ye açılan pencereyi simgeliyor. Heykelin dört ayrı ayak üzerinde durması düzenlenen harekatın 4 gün içinde tamamlandığını anlatıyor.
Barış ve Özgürlük Müzesi
Girne'de, Karaoğlanoğlu Şehitliği ile Barış ve Özgürlük Anıtı'nın ortasında bulunan Barış ve Özgürlük Müzesi'nde, 1974 Harekatı'na katılan askerlerin kahramanlıkları anlatılıyor.
Harekatın başladığı 20 Temmuz gecesi karargah olarak kullanılan evin girişinde meydana gelen şiddetli patlamada 50'inci Piyade Alay Komutanı Piyade Kıdemli Albay İbrahim Karaoğlanoğlu, Hava İrtibat Subayı Pilot Binbaşı Fehmi Ercan ve iki er şehit oldu.
Aynı zamanda tarihi belge özelliği taşıyan ev, Kıbrıs Barış Harekatı'nı ölümsüzleştirmek için müze olarak düzenlenerek harekatın ikinci yıl dönümünde Barış ve Özgürlük Müzesi olarak resmi törenle ziyarete açıldı.
Müzenin zemin katında 1974 Barış Harekatı'na neden olan olaylar, tarihi süreç içinde temsili canlandırmalarla verilirken, harekatta ele geçen Rum silahları da burada sergileniyor. Ziyaretçiler, yine bu katta Kıbrıs Barış Harekatı belgeselini izleme şansı buluyor.