Yaklaşık 3 milyon işçi sigortasız çalışıyor ya da çalıştırılıyor, yani kaçak çalışıyor. İşçinin sigortalı çalışıp çalışmak istememesinin hiçbir önemi yok; işveren, çalışanı işe aldığı günden itibaren işe girişini yapıp, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirimini yapması gerekiyor.
Hürriyet'te yer alan habere göre sigortasız çalışan 3 milyon kişinin, işyerinde çalışıyorsa sorunu çözmesi çok kolay. İşçinin ilk yapacağı, çalıştığı ildeki SGK il müdürlüğüne işyerinde sigortasız çalıştırıldığına dair yazılı başvuruda bulunmak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının iletişim merkezi Alo 170 hattı da aranabilir.
Sigortasız çalışan işçinin, işyerinden ayrıldıktan sonra şikayette bulunması ise işleri zorlaştırıyor. Sigortasız çalışanların işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde hizmet tespit davası açma hakkı bulunuyor. Neden hizmet tespit davası açılması gerekiyor? Çünkü işçi ayrıldığı için, o işyerinde çalıştığının tespit edilmesi mümkün değil. İşyeri sahibi de kaçak işçi çalıştırdığını kabul etmeyeceğinden, SGK müfettişlerinin işyerindeki ücret, işe giriş-çıkış kayıtları gibi belgeleri incelemesi gerekecek.
İşveren, çalışanın ücretini elden ödemişse iş iyice sıkıntıya giriyor. Bu durumda sadece diğer çalışların tanıklığı ile de müfettişler sonuca varamıyor. Daha açık bir anlatımla, herhangi bir belge, kayıt olmadan sadece işçinin şikayeti üzerine o işyerinde çalıştığına ve geriye dönük hizmet kazandırılmasına karar verilemiyor.
Çalışırken şikayet edin
Geriye tek bir seçenek kalıyor; o da, hizmet tespit davası açılması. Yeni düzenleme ile işçiler hemen dava da açamıyor. Önce SGK’ya, ‘ben şu tarihler arasında çalıştım ama işveren sigortamı yapmadı’ diye müracaat edilmesi gerekiyor. SGK, 60 günlük inceleme süresi içinde işçinin çalıştığına dair tespit yaparsa sorun yok, ama yapamazsa; o zaman, hizmet tespit davası açılabiliyor.
Bu yüzden işveren, sigorta yapmıyorsa, çalışıldığı dönemde hakların aranması tavsiye ediliyor. Bir nedenden dolayı bunu yapılamıyorsa da ayrıldıktan sonra çalışıldığının tespit edilebilmesi için SGK’ya sunmak üzere elde belge bulundurulmasında fayda var.