Gençler başta olmak üzere binlerce vatandaş için büyük bir tuzağa dönüşen yasa dışı siteleriyle daha etkin mücadelenin önemine dikkat çekiliyor. Kaybedilen tutarların yüz binlerce lirayı bulduğu düşünülürse, her geçen gün daha fazla yasa dışı kumar aracısı çarka dahil oluyor. Bu nedenle; okul, iş yeri, kahvehaneler ve hatta akraba ortamlarında vatandaşlar yasa dışı bahis oyunlarına çekiliyor. Bahis bataklığı, yüz binlerce insanın para kaybetmesine ve giderek büyüyen yaraya dönüşüyor.
VPN’YE YAKIN TAKİP GEREK
Uzmanlara göre, bu konuda gençlerin ve ailelerin bilinçlendirilmesi gerekiyor. İnsanların bu tuzağa düşme biçimi, birkaç oyun sonrasında sistemin nasıl kaybetme üzerine programlandığı anlatılmalı. Sigara bırakma hattı gibi destek numaraları ve yetkililere ihbar hatları devreye alınmalı. İlgili kurum ve sivil toplum örgütlerinin iş birliğini yoğunlaştırması gerekiyor. Ayrıca, kamunun yetkili birimleriyle GSM operatörleri başta olmak üzere sektördeki tüm firmaların ortak bir eylem planı geliştirmesinin önemi vurgulanıyor. Kapatılıp ertesi gün açılan bahis sitelerinin daha hızlı tespitinin yapılması yanında VPN gibi özel erişim ağlarının denetiminin artırılması önemli görülüyor. Akıllı telefonlardan yasa dışı bahis uygulamalarının kolayca indirilmesine yönelik kısıtlayıcı protokollerin geliştirilmesi gerekiyor.
OYNAYANA DA HAPİS CEZASI GÜNDEME GELMELİ
Ayrıca, piyasanın sıkı denetim altına alınması ve cezaların artırılması gerektiği ifade ediliyor. Yasa dışı kumarı oynatan kadar oynayanların da hapis cezasına çarptırılması alternatiflerine dikkat çekiliyor. Özellikle para ve hapis cezalarındaki caydırıcılığın artması önemli görülüyor. Ülkemizde 7258 Sayılı Kanun’un 5. maddesine göre, lisanssız oyun oynatanlar veya buna yer ve imkan sağlayanlar 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası alıyor. Yurt dışında mevcut bir oyuna internetle erişim sağlanarak Türkiye’den oynanmasına imkan sağlayanlara 4 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası veriliyor. 7258 sayılı Kanun m. 5/1-d maddesine göre yasa dışı bahis cezası alanlar hakkında 5 bin bin liradan 20 bin liraya kadar idari para cezası uygulanıyor. Uzmanlar, cezaların caydırıcılığın artırılması gerektiğine ve oynayana da hapis isteminin uygulanabileceğini vurguluyor.
DİJİTAL ORTAMDAKİ BAĞIMLILIK 5 KAT DAHA FAZLA
Uzman Klinik Psikolog Dilara Sayar Şen, yasa dışı sanal ya da online kumar vakalarının son zamanlarda en çok karşılaştıkları bağımlılık türü olduğunu söyledi. “Çok küçük yaşlarda internet kullanımının başlaması ve yer, zaman fark etmeksizin online kumar ortamlarına kolayca erişim vaka yoğunluğunu artırdı” diyen Şen, şu bilgileri verdi: “Oynayanın kimlik bilgileri gizli kalıyor, ev ya da iş fark etmeksizin her yerde oynayabiliyor, internete erişebildiği her an platformlarda yer alabiliyor. Sanal kumarın, geleneksel kumara göre yaklaşık beş kat daha fazla bağımlılık oluşturduğunu bilimsel araştırma sonuçlarından biliyoruz ancak zorlu ve uzun bir süreç olsa da tedavisi imkansız değil.”
ÇÖZÜM VE TANI MERKEZİ KURULMALI
Uzman Psikolog Eylem Önler’e göre; kumar bağımlılığı, beyinde dopamin salınımını artırarak ödül sistemini etkiliyor. Bu kişiler genellikle kaybettikçe daha fazla kumar oynamaya devam ediyorlar ve bu da depresyon, anksiyete ve hatta intihar düşünceleri gibi ciddi psikolojik sorunlara yol açıyor. Önler, kumar bağımlılığıyla mücadele etmek için alınması gereken tedbirlerin bazılarını şöyle sıraladı: “Aileler, çocuklarına kumarın zararlarını anlatarak başlamalı ve onları bilinçlendirmeli. Toplum genelinde bilinçlendirme kampanyaları düzenlenmeli. Toplumda kumar bağımlılığıyla ilgili erken tanı ve tedavi hizmetleri sunulmalı. Kumar reklamları genellikle gençleri hedef alarak teşvik mesajları içeriyor. Kumar reklamlarının düzenlenmesi ve gençleri korumak için daha sıkı önlemler alınması konusunda etkili bir şekilde çalışılmalı. Öte yandan, yasa dışı bahis bağımlılığıyla mücadele etmek için destek ağları oluşturulabilir."
VAKA SAYILARI HER GÜN ARTIYOR
Uzman Psikolog Gülsüm Tangız, teknolojik gelişmelere bağlı olarak düzenli olarak kumar oynayan gençlerin sayısının her geçen gün arttığına dikkat çekiyor. Tangız, “Dünyada en hızlı büyüyen kumar formu sanal bahistir. Kumar; fiziksel, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik pek çok olumsuzluğa sebep oluyor. Kumarın yol açtığı zararları azaltmak için kamu politikası ve kamunun düzenleyici kurumları itici bir güç sağlayabilir, sanal bahis sitelerinin reklam yapmalarının önüne geçilmelidir. Sanal bahis sitelerine üye olabilme yaşı 18’den 25 yaş ve üstüne çıkarılabilir” ifadesini kullandı.