ABD menşeli alışveriş günü ‘Black Friday’ yani Kara Cuma hızlı bir şekilde Türkiye’de de yaygınlaşmaya başladı. Bu yıl 23 Kasım Cuma gününe denk gelecek olan bu günde perakende sektöründen, kozmetiğe kadar her alanda firmaların birçoğu stoklarını eritmek için sözde yüzde 90’lara varan indirim yaptıklarını iddia ediyor.
Tüketici temsilcilerine göre, şirketlerin çoğu, Türkiye’de yeri olmayan böyle bir günü halka cazip göstererek; durumu fırsata dönüştürmek istiyor. Çılgın kampanyalar düzenleyerek; vatandaşı ağına düşürmek isteyen fırsatçılara karşı tüketici dernekleri uyarıyor. Özellikle adına 'Şahane Cuma' dedikleri ve birden bire ortaya çıkan bu alışveriş günü için önce fiyatların yükseltildiği sonra da indirim varmış gibi yapıldığına dikkat çekiliyor.
TÜKETİCİ DEDEKTİFE DÖNÜŞTÜ
Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, Türkiye’de tüketicinin son 3 aydır efsane vurgun piyasalarında dedektife dönüştüğünü işaret ederek: “İnanın çantamda artık cetvel ve büyüteç taşıyorum. Hem etiket hem gramajlarda hile ile vurgun peşinde olanlar oldu. Bunu tüketiciler de, kamu otoritesi de fark etti. Bakanlık tarafından geçtiğimiz günlerde fırsatçıya ceza yağdı” dedi. Böyle bir ortamda “Efsane” veyahut “Kara Cuma” denilerek stok eritme oyunlarına tüketicinin gelmeyeceğini savunan Ağaoğlu; bakanlığın 2,5 ay önce çıkardığı bir yasa ile satıcı firmanın girdi maliyeti ile döviz kuru artışında rafa koyduğu ürün fiyatını ispatlamak zorunda olduğuna işaret etti. Gerekçe gösterilmeden yapılan her artışın ürün başına 6 bin 900 lira cezası olduğu bilgisini paylaşan Ağaoğlu: “Bunu 10 üründe yaptıysan 69 bin lira, ülke genelinde yaptıysan yine aynı kanuna göre 690 bin lira cezaya hazır ol” uyarısında bulundu.
FIRSATÇI ARTIK KENDİNİ ALDATACAK
“Geçtiğimiz 3 aylık süreçte artan döviz kurunu bahane ederek; zam yapan Türk perakende sektörünün böyle kötü bir sınav vermişken, efsane cumalarla stoklarını eritebileceğini düşünmesi bile bir hata” diyen Ağaoğlu, “Bu strateji Türkiye’de aldatmaca olarak kullanılıyor. Artık tüketici değil satıcılar kendilerini aldatabilir. Öteki taraftan ABD’de stokları eritmek isteyen firmalar; Efsane Cuma sayesinde ciddi anlamda gerçekten onda bir fiyatına satış yapıyor” ifadelerini kullandı.
VURGUN VESİLESİ YAPILIYOR
Black Friday’in bir vurgun vesilesi yapılabileceğini anlatan Aağoğlu: “Biz Efsane Cuma’yı tersinden yaşadık. Fiyatlar yukarı fırlayarak %100’lere varan zamlar yapıldı. Bebek bezi, tuvalet kağıdı, kağıt havlu ile A4 kağıdında hatta bizim kaynaklarımızdan çıkan maden suyunun fiyatları bile ikiye katlandı” değerlendirmesinde bulundu.
FİYATLAR YÜKSELTİLDİ
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken ise, bu tür alışverişlerin bir fırsat alışverişi olduğuna dikkat çekerek; tüketiciye yansıtılmadığına vurgu yaptı. Yüzde 90’lık rekabet piyasasında maliyetlerin şişirilerek; fiyatların yükseltildiğini dile getiren Palandöken, satış amaçlı yapılan aldatıcı propagandalara karşı uyarıyor. Bu süreçteki taktiklere dikkat çeken TESK Başkanı: “Fırsat, indirim günü, kapatıyoruz gibi satış teknikleri uygulanıyor. Vatandaş buna itibar etmemeli” diye konuştu.
Yeni ama bildik satış tekniği
Palandöken, “İstikrarlı, süreli, sürekli aynı kalitede olan taklit ürünler eşdeğer fiyatlarla piyasada satılıyor. Bunlar yurt dışından Türkiye’ye gelmeden takliti sunuluyor. Vatandaş bunlara pirim vermemeli” uyarsını yaptı.
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar da, özellikle internet üzerinden yapılan indirimlerin birçoğunu vatandaşı kandırmak için kurulan bir tezgâh olarak tanımladı.
Dolandırmak için tezgah
Turhan Çakar, “Onların çoğu dolandırıcı o ürün zaten tüketiciye gelmiyor. Tüketici onu aldığında onu yerinde bulamıyor. Yanlış adres veriyor. Vaadini yerine getiren çok az sayıda firma var. Bununla ilgili dolandırıcılık oranı ve sayısı her geçen gün artıyor. Vatandaşlar zorunlu olmadıkça internet üzerinden alışveriş yapmasın. Çok gerekliyse ticaret ve esnaf odalarından firmanın güvenilir olup olmadığını soruşturun. Eğer firma bilgisi yoksa bedava verse bile o ürünü almayın” ifadelerine yer verdi.