Gıda güvenilirliğinin sağlanması, tüketici menfaatleri ve vatandaşların sağlığının korunması için tarladan sofraya gıda zincirinin tüm aşamalarında hızlı tedbirler almak hayati önem taşımakta. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye’nin 81 ilinde gerçekleştirilen denetimlerin 3'ünü yerinde gözlemledik. 2 restoran ve 1 market denetimine katılarak halk sağlığı için yapılan çalışmaların nasıl teftiş edildiğine şahit olduk.
NUMUNELER LABORATUVARA
Ekipler denetimlerde özellikle birkaç kez kullanım sonrasında kanserojen tehlike oluşturması nedeniyle kızartma yağlarına özel önem gösteriyor. Örnek almadan önce kızartma yağını kızdırıp bir miktar soğumasını bekleyen denetimciler, 'TESTO' adı verilen özel ölçüm cihazı ile yağın ömrünü gözlemleniyor. Test cihazında birimin 25'in üzerinde çıkması durumunda, yağın acilen değiştirilmesi ve daha yukarılarda değerler görüldüğünde ise işletmelere ceza kesiliyor. Ayrıca yağın çeşidi ve içerisine farklı bir madde karıştırılıp karıştırılmadığını anlamak için yağ numunesi de alınıyor. Özel poşetler ve kavanozlar ile alınan yağlar, laboratuvarlara teslim ediliyor ve 100’e yakın farklı testten geçiyor.
HİJYENDEN TAVİZ YOK
Gıda denetim ekipleri özellikle tezgah ve mutfaktaki ürünleri denetlerken her birinden numune alıyor. Kebaplar, meyveler, süt ürünleri başta olmak üzere tüm ürünlerden numuneler alınarak ayrı ayrı kavanozlar ve hava geçirmeyen paketlere koyuluyor. Ardından laboratuvara gönderilerek içerisindeki bileşenler ve tüketilmeye uygunluğu tespit ediliyor. Laboratuvarlardan sonuç 2 ila 15 gün içerisinde geliyor ve firmaların olumsuz bir durum sonuç alması durumunda yeniden denetleme ekipleri sonuçlar ile birlikte bildirimi gerçekleştirerek gerekli ceza uygulanıyor.
KİŞİSEL BAKIMA KONTROL
Süt ve süt ürünleri ile et ürünleri ise soğuk dolapta dahi olsa yan yana getirilmiyor. Soğuk dolap içerisinde altına palet koyulmadan yere herhangi bir ürün koyulmasına müsaade edilmiyor. Ekipler, masa düzenleri, masaların üzerindeki soslar ve baharatlıkların temizliklerini de kontrol ediyor. İşletme içerisindeki garsonlar, ustalar ve işletme sahiplerinin yani gıdaya teması olabilecek herkesin el yüz temizlikleri, saç sakal ve kılık kıyafeti de kontrol ediliyor.
ÖNCE UYARI SONRA CEZA
Denetimlerde tüm ürünlerden numuneler alınarak ayrı ayrı kavanozlar ve hava geçirmeyen paketlere koyuluyor. Ardından laboratuvara gönderilerek içerisindeki bileşenler ve tüketilmeye uygunluğu tespit ediliyor. Laboratuvarlardan sonuç 2-15 gün içerisinde geliyor ve firmaların olumsuz sonuç alması durumunda yeniden denetleme ekipleri sonuçlar ile birlikte bildirimi gerçekleştirerek gerekli cezayı uyguluyor. Eksiklikler giderilmediyse kapatmaya kadar giden cezalara başvuruluyor.
SÜT VE ETE DİKKAT
Özellikle maliyetli olması nedeniyle soğuk dolapları ve odaları olan firmaların denetlenmesinde dolaplardaki ürünlerden ağzı açık olanlar da denetleniyor. Örneğin süt ve süt ürünleri ile et ürünleri soğuk dolapta dahi olsa yan yana getirilmiyor. Soğuk dolap içerisinde altına palet koyulmadan yere herhangi bir ürün koyulmasına müsaade edilmiyor.
9 AYDA 824 BİN TEFTİŞ
Türkiye’nin 81 ilindeki 7 bin 815 gıda denetçisi ilk 9 ayda toplam 824 bin 560 denetleme gerçekleştirdi. 824 bin denetim içerisinden 13 bin 491’ine idari para cezası uygulanırken 310’u toplum sağlığını tehlikeye atmaktan savcılığa verilerek haklarında suç duyurusunda bulunuldu.