Yasal düzenlemeler ve etkin denetimler sonucunda kayıtdışı istihdam son 8 yılda ciddi oranda düşüş gösterdi. SGK'nın Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından 2007-2015 yılları arasında 308 bin tescilli, 62 bin tescilsiz işyerleri denetlendi. Bu denetimlerde 269 bin sigortası bildirilmeden çalışan işçi saptandı. Bu kişilerin kayıt içine alınmasının sağlanmasıyla devletin kasına 402 bin lira daha prim geliri sağlanırken, kayıt dışı 2015 yılında yüzde 32'li seviyelere kadar geriledi.
UZUN YILLAR %50-60'TI
SGK Denetmenleri'nden edinilen bilgilere göre, AB uyum süreci ve ilerleme raporları çerçevesinde değerlendirildiğinde kayıt dışı istihdamla mücadelenin yasal düzenlemeler ve toplumsal bilinçle ortadan kaldırılmasının mümkün olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Türkiye'nin AB'ye giriş sürecinde de etkisi olması beklenen kayıt dışı istihdamla mücadelenin son 13 yıl öncesinde kangren haline geldiği ve yüzde 50-60 seviyelerinde seyrettiği belirtiliyor.
YÜZDE 32'YE DÜŞTÜ
Uzun yıllar yüksek giden kayıt dışı istihdamın 2013 yılı verilerine göre yüzde 36,7'ye kadar gerilediğini belirten SGK Denetmenleri, 2015 yılında bu oranın yüzde 32'li seviyelere kadar gerilediğini, yılın tamamında daha da düşmesinin beklendiğini belirtiyorlar. Bu noktada gerek kayıt dışıyla mücadeleye yönelik çıkartılan kanunlar, gerekse etkin denetimler önemli rol oynuyor. Bununla birlikte, 2007-2015 yılları arasında Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından 308 bin tescilli, 62 bin tescilsiz işyeri denetlendi. Denetimler sonucunda 269 bin sigortası bildirilmeden çalışan işçi tespit edilirken, bu çalışanların kayıt içine alınarak sigortası sağlandı. Böylelikle devletin kasasına 402 bin lira daha prim geliri sağlandı. Kayıtdışı işçi çalıştıran işyerlerine ise toplam 1 milyon 945 bin 972 lira idari para cezası kesildi.
Merdiven altı tekstil ağırlıklı
SGK Denetmenleri, Meclis'te 2013 yılında verilen soru önergesi yanıtına göre, (7/22775 sayılı soru önergesi cevabı) 2002 ile 2012 yılları arasında 81 bin 943 denetim yapıldığını, bu denetimlerin 46 bin 29'unun Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından gerçekleştiğini belirtiyorlar. Sosyal Güvenlik Denetmenleri, kayıt dışı istihdamla mücadelenin yanı sıra, gelir, inşaat, sahte sigorta başta olmak üzere 20 ayrı alanda denetim yaptıklarını belirtiyorlar. Yetkililer, iş yerlerinde saptanan 269 bin kayıtdışı istihdamın ağırlıklı merdivenaltı tekstil firmalarında görüldüğünü belirtiyorlar.