Kovid-19 salgını tüm dünyayı hem sağlık hem de ekonomi alanlarında tehdit etmeyi sürdürürken, Türkiye bu salgına karşı alınan tedbirlerden etkilenen esnaf ve sanatkarlar için birçok desteği devreye aldı.
Hibe, kredi ve eğitim destekleri, Kovid-19'un iç ticaretteki etkilerine "panzehir" oldu. Bu dönemde hibeden krediye, vergi kolaylıklarından eğitime kadar sağlanan destek ve uygulamalarla Kovid-19'un ticaret hayatına etkilerinin azaltılması hedeflendi.
Bu kapsamda ilk etapta salgından etkilenen sektörlerde esnafın mücbir sebep kapsamında muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primleri ertelendi. Pek çok faaliyet alanında KDV yüzde 18’den yüzde 8’e, yüzde 8’den yüzde 1’e çekildi.
İş yeri kiralamalarında stopaj yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülürken, istihdamın korunması kaydı ile “İşe Devam Kredi Desteği” paketi ve kısa çalışma ödeneği sayesinde maaş desteği sağlandı.
Buna ilave olarak, destekten yararlanan kişilerden iş yeri kira olanlara 3 ay boyunca, büyük şehirlerde 750 lira, diğer illerde ise aylık 500 liralık kira desteği verilmesi yönünde karar alındı.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan da söz konusu desteklere yönelik başvuruların 30 Aralık itibarıyla başladığını duyurdu.
Desteklerden Esnaf ve Sanatkar Sicili'ne kayıtlı vergiden muaf esnaf ve sanatkarlar, faal olan ve ticari kazançları basit usulde tespit edilenler, Kovid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alınan tedbirlerden etkilenen ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit edilen sektörlerde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarlar ile gerçek kişi tacirler faydalanabilecek.
Esnafa kredi desteği
Esnaf ve sanatkarlar yüzde 50 ve yüzde 100 faiz indirimli krediler ile desteklendi. 2020'de, geçen yıllardan devirler hariç 962 bin 302 esnaf ve sanatkara toplam 40,3 milyar lira tutarında faiz indirimli kredi kullandırıldı. Faiz indirimli kredilerin toplam bakiyesi 66,8 milyar lirayı geçti.
Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi çerçevesinde, 25 bin liraya kadar limitli, 36 aya kadar vadeli, yıllık yüzde 4,5 faiz oranlı, 6 aya kadar ödemesiz uygulanabilen kredi imkanından 751 bin 721 esnaf ve sanatkar yararlanırken, toplamda 18,6 milyar lira tutarında kredi kullandırıldı.
Öte yandan, esnaf ve sanatkarların Halkbank’a olan kredi geri ödemelerinde 5,8 milyar lira kredi taksiti ertelendi. Kredi ve kefalet kooperatiflerine olan gecikmiş borçlar için de yapılandırma imkanı sağlandı ve bu kapsamda yaklaşık 30 bin esnafın toplam 650 milyon lira tutarındaki gecikmiş borcu yapılandırıldı.
Ayrıca, 25 bin liraya kadar limitli, 3 ay ödemesiz şekilde düzenlenen esnaf kredi kartı sayısı ise 555 bin 736’ya ulaştı ve tahsis edilen kredi kartı limiti 10,5 milyar lira olarak gerçekleşti.
Yaklaşık 4 bin KOBİ e-ticaret uygulamasına başladı
Ticaret Bakanlığı tarafından da e-ticaret alanında birçok yeni uygulama hayata geçirildi.
Türkiye'nin ilk e-ticaret verileri ocak-haziran döneminde ilişkin olarak bu yıl açıklanırken, hayata geçirilen e-ticaret Bilgi Platformu'ndan bugüne kadar yaklaşık 60 bin kişi faydalandı.
e-ticarette Güven Damgası uygulamasıyla tüketicilerin korunması için önemli bir adım atıldı. Mayıs ve haziran aylarında e-ticaret sektörünün tüm ana aktörlerinin katılımlarıyla gerçekleştirilen "e-Ticaret Olarak KOBİ’lerin Yanındayız" dayanışma kampanyasından da 3 bin 761 KOBİ yararlanarak e-ticaret ile tanıştı.
Kooperatifçilik alanında da faaliyetlerine devam eden Ticaret Bakanlığı, kadın kooperatiflerinden başlamak üzere Kooperatiflerin Desteklenmesi (KOOP-DES) Programını hayata geçirdi. Bu kapsamda 41 farklı ilden 139 kadın kooperatifi hibe desteği almaya hak kazandı.
İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik faaliyetler
Öte yandan, Ticaret Bakanlığı tarafından iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik birtakım uygulamalar da kullanıma sunuldu.
Bu yıl Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) işlemlerinin kapsamı daha da genişletildi ve elden başvuru ihtiyacını ortadan kaldıran e-Belge ve e-İlan uygulamaları devreye alındı.
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında, büyük marketler ile zincir marketlerde satış alanlarının belli oranda coğrafi işaretli ürünler ile yöresel ürünlere ayrılması zorunlu kılınırken, Rekabet Kanunu güncellendi, Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu yayımlandı.
Bakanlık tarafından tüketici haklarına ilişkin 2020'de “Satış Sonrası Hizmetler”, “Garanti Belgesi”, “Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu” Yönetmeliklerinde değişikliğe gidilerek tüketicilerin koruma alanı genişletildi.
Vatandaşların yetkili servislerin bilgilerine kolay ve güvenli şekilde ulaşabilmesi için "servis.gov.tr" internet adresi erişime açıldı.
Fahiş fiyat artışı yapan 283 firmaya 9 milyon 645 bin lira ceza
Ticaret Bakanlığı ithalat denetimlerinin yanı sıra özellikle bu dönemde salgının etkisiyle artan maske ve dezenfektan ticareti ile fahiş fiyat uygulamalarına yönelik denetimlerini artırıldı. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu ve Reklam Kurulu da fahiş fiyat yükselişleri, stokçuluk ve tüketiciyi yanıltıcı uygulamalara karşı yaptırımlar uyguladı.
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, göreve başladığı günden bu yana toplam 9 toplantı gerçekleştirerek, başta bakliyat, sebze-meyve gibi temel gıda maddeleri olmak üzere birçok ürün kategorisinde fahiş fiyat artışı yaptığını değerlendirdiği 283 firmaya, toplam 9 milyon 645 bin lira idari para cezası uygulanmasını kararlaştırdı.