Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, 2021 yılı bütçe görüşmelerine katıldı ve milletvekillerine sunum yaptı. Elvan, küresel ekonominin salgın nedeniyle hem arz hem talep daralmasıyla daha önce eşi benzeri görülmemiş bir süreçten geçtiğini söyleyerek, “Salgının ekonomiler üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlandırmak amacıyla merkez bankaları genişletici para politikaları uygularken, ülkeler de kapsamlı mali tedbir paketleri açıklamıştır. Uluslararası Para Fonu (IMF) tahminlerine göre, dünyada açıklanan toplam mali tedbir büyüklüğü 12 trilyon dolara ulaşmıştır. Kovid-19 salgını nedeniyle ülkelerin açıkladığı mali destek paketlerinin büyüklüğü ülkelere göre önemli ölçüde farklılıklar göstermektedir. IMF verilerine göre, ilave harcamalar, gelir kaybı, kredi ve garantileri kapsayan destek paketlerinin milli gelire oranı gelişmekte olan ülkeler için ortalama yüzde 5,9 seviyesinde iken, gelişmiş ülkelerde yüzde 20,2, Türkiye için ise yüzde 13,8 seviyesindedir. Gelişmekte olan ülkelerin bütçe açığının milli gelire oranının bu dönemde yüzde 10,4 seviyesine, borç stokunun milli gelire oranının ise yüzde 61,4 düzeyine yükselmesi beklenmektedir. Ülkemizde ise aynı dönemde bütçe açığı ve borç stokunun milli gelire oranının sırasıyla yüzde 4,9 ve 41,1 ile gelişmekte olan ülke ortalamasının oldukça altında kalması beklenmektedir” ifadelerini kullandı.
YÜZDE 3.9 BÜYÜYECEĞİ TAHMİN EDİLİYOR
Ekonomik aktivitedeki toparlanma dolayısıyla uluslararası kuruluşlar dünya ekonomisine ilişkin büyüme tahminlerini, 2020 yılı Haziran ayına kıyasla güncellediklerini belirten Elvan, “IMF tahminlerine göre dünya ekonomisinin 2020 yılında yüzde 4,4 oranında, küresel ticaret hacminin ise yüzde 10,4 oranında daralması beklenmektedir. Dünya ekonomisi 2020 yılında, 2008 Küresel Krizi’nden bu yana ilk defa ve o döneme oranla çok daha fazla daralacaktır. 2021 yılı için ise salgının belli ölçülerde üstesinden gelindiği varsayımı yapılıyor. Buna göre, dünya ekonomisinin 2021’de yüzde 5,2; küresel ticaret hacminin ise yüzde 8,3 oranında büyüme kaydedeceği öngörülmektedir. 2019 yılında yüzde 1,7 oranında büyüyen gelişmiş ülkelerin, 2020 yılında yüzde 5,8 daralacağı, 2021 yılında ise yüzde 3,9 büyüyeceği tahmin edilmektedir” şeklinde konuştu.
Türkiye ekonomisine ilişkin olarak Elvan, “Sanayi üretiminin güven endeksleri ve kapasite kullanım oranı gibi öncü verilerin ikinci çeyrekteki daralmanın ardından güçlü bir toparlanmaya işaret ettiğini kaydeden Elvan, “Nitekim sanayi üretim endeksi 2020 yılının üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 7,7’lik bir artış ile güçlü bir toparlanma sergilemiştir. İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı yılın ikinci çeyreğindeki yüzde 63,5 seviyesinden Ekim ayında ise yüzde 74,9 seviyesine yükselmiştir. Ekonomik güven endeksi ise söz konusu dönemde 62,9 seviyesinden Ekim ayında 92,8 seviyelerine yükselmiştir. Yılın ikinci yarısında tüketim, yatırım ve ihracattaki toparlanma eğiliminin büyümeyi pozitif etkilemesini öngörüyoruz. Böylece, büyümenin 2020 yılında yüzde 0,3 oranında gerçekleşmesini bekliyoruz. Türkiye bu büyümeyi küresel ekonominin yüzde 4,4, gelişmekte olan ülke ekonomilerinin ise yüzde 3,3 daralmasının beklendiği bir dönemde gerçekleştirmeyi öngörüyoruz” diye konuştu.
Bakan Elvan konuşmanın devamında şu ifadeleri kullandı:
“2020 yılının ikinci yarısında ekonomik aktivitede görülen toparlanma eğiliminin devam ederek 2021 yılında da sürmesi ve büyümenin hem yurt içi talep hem de yurt dışı talep kaynaklı, dengeli bir görünüm sergileyerek yüzde 5,8 seviyesinde gerçekleşmesi hedeflenmektedir. Bu dönemde mal ve hizmet ihracatındaki artış sonucunda sanayi katma değerindeki büyümenin GSYH büyümesini aşması beklenmektedir. İç talepteki toparlanma ve dış talebin normal seviyelere yakınsaması ve ihracatı destekleyen büyüme tercihimiz ile 2022 ve 2023 yıllarında istikrarlı bir büyüme dönemine gireceğiz. Bu büyüme süreci makroekonomik istikrarı koruma ve enflasyon ile mücadele çabalarımız ile çelişmeyecek şekilde kurgulanacak ve kontrol edilecektir.”
İstihdama yönelik olarak alınan tedbirlerin etkisiyle Mayıs-Ağustos döneminde kayıpların kayda değer bir bölümü geri alındığını ve 1,3 milyonluk istihdam artışının görüldüğünü ifade eden Elvan, “Ağustos dönemi itibarıyla işsizlik oranı yüzde 13,2 olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılında işsizlik oranının yüzde 13,8 olarak gerçekleşmesi tahmin edilmektedir. Ekonomideki toparlanma süreci, istihdam artışını desteklemeye yönelik teşvikler ve yapısal reformlar işsizlik oranında kademeli bir iyileşme sağlayacaktır. İşsizlik oranının büyüme tahminlerimizle tutarlı olarak Yeni Ekonomi Programı dönemi sonunda yüzde 10,9’a gerilemesi beklenmektedir” şeklinde konuştu.
Normalleşme sürecinin etkisiyle haziran ayından itibaren ihracatın arttığına dikkat çeken Elvan, “İhracat, 2020 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 33,9 oranında artış göstermiştir. Ekim ayına ilişkin geçici veriler ihracattaki toparlanmanın devam ettiğini göstermektedir. Ekim ayında 17,3 milyar dolar ile aylık ihracat bugüne kadarki en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 87,9’a, altın hariç tutulduğunda ise yüzde 95,3’e yükselmiştir” değerlendirmesini yaptı.