Otomotiv sektöründe ortaya çıkan sahte ürün pazarı korkunç boyutlara ulaşmaya başladı. Geçtiğimiz günlerde polis ekipleri tarafından düzenlenen operasyonlarda ele geçirilen 40 bin adet araç filtresi sektörün ne kadar büyük bir sorun ile karşı karşıya olduğu gözler önüne serdi.
Yapılan bir araştırmaya göre sahte, taklit ve korsan ürünlerin ekonomi içerisinde toplam değeri gayri safi milli hasılanın yüzde 1’ini aşıyor. Özellikle Çin kaynaklı sahte parçaların satışının giderek büyüyen bir sorun olduğunun altı çizilirken, online kanallar üzerinden piyasaya sürülen ürünlerin gerçeğinden ayırt edilmesinin çok zor olduğu belirtiliyor.
Merdiven altı yerlerde imal edilen ürünlerin araçlarda kullanılması halinde ise, telafisi mümkün olmayan sonuçların yanı sıra insan hayatını tehlikeye atabilecek çok daha ciddi durumların yaşanabileceğine yönelik uyarı yapılıyor.
10.6 MİLYAR DOLARLIK SAHTE ÜRÜN PAZARI
Son 10 yılda, uluslararası işlemlerin hızlanması, genişleyen uluslararası tedarik zincirlerinin büyümesi ve çevrimiçi alışverişin yaygınlaşmasıyla tüketicinin korunmasına karşı zorlukların artığına dikkat çeken Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Anıl Yücetürk, yapılan bir araştırmaya göre 2022 yılına kadar sahtecilik ve korsanlığın toplam küresel ekonomik değerinin 2,3 trilyon dolara ulaşabileceği, sahte, taklit ve korsan ürünlerin ekonomi içerisindeki toplam değerinin Türkiye'de ise 10.6 milyar dolara ulaşarak GSYH'nin yüzde 1'ini aştığının tahmin edildiğini belirtti.
HEMEN HEMEN HER ÜRÜNDE VAR
Sahteciliğin kapsamının da endişe verici olduğunu ve hemen hemen her ürünün sahtesinin mevcut olduğuna değinen Yücetürk, söz konusu ürünlerin ise meşru pazarlarda dahi satıldığını bu yüzden de yeni kalite kontrol önlemleri ve tüketici bilinçlendirme araçlarına ihtiyaç duyulduğunu aktardı.
Toplumda araç markası taşımayan ürünlerin sahte olduğu gibi çok yanlış bir algı olduğunu, sahte ürünün araç veya yedek parça üreticisi tarafından üretilen ya da ürettirilen ürünlerin tamamen dışında olduğunu kaydeden Yücetürk, ''Bu sahte ürünler; tamamen yasadışı yollarla merdiven altı olarak tabir edilen yerlerde üretilerek, hem araç hem de parça üreticisinin adının kullanıldığı ne olduğu belirsiz mamullerdir. Araç üreticisinin markasıyla üretilen parçalar daha yüksek fiyata satıldığı için, pazarda bu ürünlerin sahtesine denk gelme olasılığı daha fazla” ifadelerini kullandı.
EN BÜYÜK ZARAR LASTİKTE
Otomotiv endüstrisinin sahte ürünlere karşı mücadele ettiğini ve dağıtılan sahte parçaların miktarının hükümetlerin ve endüstri aktörlerinin çabalarına rağmen artmaya devam ettiğini vurgulayan Yücetürk, ''Otomotiv bileşenleri kalpazanlar için son derece kazançlı bir iş kolu. Avrupa Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO), yasal parça endüstrisinin yıllık sahte lastik satışlarından 2,2 milyar Avro, sahte pil satışları nedeniyle 180 milyon Avro'ya zarara uğratıldığını tahmin etmekte. Ancak bu sorunun sadece bir bölümünü temsil ediyor. Listede daha büyük hacimlerde sahte diğer otomotiv parçaları yer alıyor.'' diye konuştu.
CAN KAYBINA YOL AÇABİLİR
Sahte ürünlerin araçlarda ve sürücülerde ortaya çıkardığı olumsuzluklara ilişkin de konuşan Yücetürk,
''Hava yastıkları çarpışma anında yavaş yolcu hareketine yardımcı olur ve bir çarpışma durumunda yolcuları korur. Dağıtım ve bu dağıtımın zamanlaması çok önemlidir. Hava yastıkları ayrıca araçlarda yerleşik diğer güvenlik mekanizmaları ile çalışmaktadır ve sahte ve uymayan titiz özellikleri, insan hayatını doğrudan etkiler.
Motor ve aktarma organları bileşenleri (örneğin, bujiler, yağ filtreleri ve hava filtreleri) motor arızasına katkıda bulunabilir ve sahte olmaları durumunda yangın riski oluşturabilir.
Fren balatalarının talaş ve sıkıştırılmış ot veya asbestten yapıldığı tespit edilmiştir, bu da duman ve basınç altında parçalanırken durma yeteneğini olumsuz etkiler. Sahte otomotiv gövde parçaları, bir çarpışmada yolcu güvenliğini etkileyen optimum buruşma bölgeleri ile hizaya ermeyebilir. Onlar korumak için başarısız olabilir ve bunun yerine bir kaza durumunda yaralanma nedeni haline gelebilir. Işıklar da dahil olmak üzere sahte olan elektrik bileşenleri elektrik arızasına ve yangın riskine yol açabilir.
Tekerlekler hız ve kötü yol yüzeylere dayanacak şekilde yapılır. Ancak, sahte parçalar bu bütünlüğün hızla tehlikeye atılabileceğini göstermiştir. Sahte ön camlar, yolculara herhangi bir koruyucu bariyer sağlamayarak kırılabilir veya yerinden çıkabilir, insanlar yaralanabilir veya hayatını kaybedebilir.'' dedi.
GERÇEĞİNDEN AYIRT ETMEK ZOR!
Tüketiciler sadece dış görünüme bakarak meşru bir otomotiv parçası ile bir sahte ürünü ayırt etmekte zorlanabileceğinin altını çizen Yücetürk, ''Tüketiciler yanlışlıkla standart altı ve güvensiz olabilecek ürünler satın alabildiler. Sahte ürünler kalite açısından önemli ölçüde farklılık gösterdiğinden, sahte ürün kullanıldığında performans düşüklük riski her zaman vardır. Bu sahte parçalar mevzuat standartlarını karşılayacak şekilde üretilmemiştir, ancak araç içindeki diğer parçalarla etkileşime tabi olacak şekilde tasarlanmıştır ve hız, sıcaklık ve değişen yol yüzeyleri gibi önemli ve zorlu koşullara tabidir. Bu ortamlarda ki sonuçları ciddi kazalara ve can kaybına yol açabilir.'' diye konuştu.
ONLİNE KANALLAR ÜZERİNDEN PİYASAYA SIZIYORLAR
Otomotiv endüstrisindeki karmaşık tedarik zincirinin suçluların yararlanabilmesi için ne yazık ki çeşitli güvenlik açıkları bıraktığına da değinen Yücetürk, sektör parçaların kaynağını takip etmek için mekanizmalar geliştirse de, suçluların bu yerleşik çerçevelerin dışında faaliyet göstererek önlem alınmasını zorlaştırdığını belirtiyor.
Özellikle Çin kaynaklı sahte parçaların online satışının son büyüyen bir sorun olduğunu da kaydeden Yücetürk, ''Yasal online işlemler milyarlarca bunun yanı sıra, e-ticaret platformları sahte ve potansiyel olarak güvensiz ürünlerin piyasaya sızmasını savunmasız hale getirebiliyor. Suç aktörleri, çevrimiçi tedarik zincirinde sahte ve korsan malların dağıtımından daha fazla kazanç elde etme fırsatları yakalıyorlar. Orijinal ürünler ve sahteler arasındaki ayrım bulanıklaştırırken, inanılmaz miktarda ihlal edici ürün satmayı başarıyorlar.'' dedi.