ABD Başkanı Donalt Trump’ın her geçen gün yeni çıkışlarla derinleştirdiği ticaret savaşlarının faturası kabarıyor. Şimdiye kadar onlarca ülkenin misliyle karşılık verdiği ek gümrük tarifelerinde ülkeler karşılıklı olarak birbirlerini Dünya Ticaret Örgütü’ne (TDÖ) şikayet ediyor. TDÖ’nün ilgili başvurularla ilgili nasıl bir tavır takınacağı henüz belli değil. Ancak bu konu dünyanın en büyük ekonomilerini bir araya getiren G20 toplantılarında her yıl gündeme geliyor. Bu yıl Arjantin’in ev sahipliği yaptığı G20 maliye bakanları toplantısının ana gündemi; ek gümrük tarifeleriyle ateşlenen ticaret savaşları olacak.
ADİL VERGİ SİSTEMİ HEDEFİNE NE OLDU?
3 yıl önce Türkiye’nin ev sahipliğinde Antalya’da yapılan G20 liderler zirvesinin sonuç bildirgesinde korumacı politikalardan kaçınılması gerektiğine işaret edilerek adil ve modern bir uluslararası vergi sistemine ulaşma gayretine vurgu yapılmıştı. Sonuç bildirgesinin ilgili paragrafı şöyle: “Küresel olarak daha adil ve modern bir uluslararası vergi sistemine ulaşmak amacıyla, iddialı G20/OECD Matrah Aşınması ve Kar Kaydırma (BEPS) Projesi kapsamında geliştirilen tedbirler paketini onaylıyoruz. Projenin zamanlıca uygulanmasını, gelişmekte olanlar dahil olmak üzere tüm ülke ve yetki bölgelerinin bize katılmalarını teşvik ediyoruz.”
Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te bugün başlayacak ve yarın da devam edecek G20 maliye bakanları toplantısında Türkiye’yi Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya temsil ediyor. Toplantı; yeni ekonomi yönetiminin uluslararası arenada boy göstereceği ilk büyük etkinlik olması nedeniyle önem taşıyor.
KAZANDIĞIN YERDE VERGİ ÖDE, ÇAĞRISI
Türkiye’nin büyük gayretleriyle sonuç bildirgesine alınan bu maddede geçen G20/OECD Matrah Aşınması ve Kar Kaydırma (BEPS) Projesi kapsamında geliştirilen çalışma, şirketlerin bir ülkeden diğerine matrah kaydırması ve daha az vergi ödemelerinin öne geçecek bir madde olarak kayıtlara geçti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Antalya’daki zirvede küresel şirketlere yaptığı “Biraz az kazanın, kazandıklarınızı çalışanlarınızla paylaşın” çağrısı da bu anlamda iş dünyasından büyük destek görmüştü.
TİCARET SİSTEMİNİN OMURGASI KIRILIYOR
Antalya’daki toplantının sonuç bildirgesinde, bugün sert bir vergi savaşıyla karşı karşıya kalan dünya ticaret sisteminin sağlıklı işleyişi için Dünya Ticaret Örgütü’nün önemine de dikkat çekilmişti. “Ticaret sisteminin omurgası” olarak nitelendirilen DTÖ'nün ekonomik büyüme ile kalkınmayı geliştirmek için merkezi bir rol oynamaya devam etmesi gerektiği vurgulanmıştı. Hemen ardından da yaygın ve tutarlı bir uygulama için özellikle sınır ötesi vergi kuralları belirlenirken G20/OECD Matrah Aşınması ve Kar Kaydırma (BEPS) Projesi’nin kritik öneme sahip olduğu ifade edildi.
Topyekün savaş çıkışı
ABD Başkanı Donald Trump; 505 milyar dolarlık Çin ürününün tamamına vergi uygulamaya hazır olduklarını söyledi. Dün katıldığı bir programda çeşitli açıklamalarda bulunan Trump, Çin ile gümrük tarifeleri üzerinden giriştikleri ticaret savaşını bu ülkeyle olan bütün ticaretlerine yayma sinyali verdi. 505 milyar dolarlık Çin ürününün tamamına vergi uygulanabileceğini belirten Trump, ihtiyaç oluşması halinde Çin ithalatının tamamına vergi koymaya hazır olduğunu dile getirdi. Trump, “Bunu siyaset için değil, ülkemizi Çin yapıyorum. Çin tarafından uzun zamandır kazıklanıyoruz” dedi.
2017 sonu verilerine göre ABD’nin Çin’den yaptığı ithalat miktarı 505.5 milyar dolar. Çin geçen yıl buna karşılık ABD’den 129.9 milyar dolarlık ithalat yaptı. ABD, açtığı ticaret savaşında bugüne kadar 34 milyar dolarlık Çin ürününe yönelik vergi uygulamaya başladı. Çin ise aynı şekilde karşılık verdi.
TRUMP’A RAĞMEN MÜCADELE SÜRECEK Mİ?
Türkiye ve Çin ev sahipliği yaptığı zirvelerde olduğu gibi Buenos Aires’ten de korumacılığa karşı bir duruş sergilenip sergilenmeyeceği merak ediliyor. Geçen yıl Almanya’da yapılan toplantıda ABD’nin ısrarları üzerine “korumacı politikalardan kaçınacağız” ifadesi metinden çıkarılmıştı. Ticaret savaşları çekişmesinin gölgesinde geçecek bu yılki G20 Liderler Zirvesi’nin sonuç bildirisinde korumacılığa karşı ortak bir tutum izlenip izlenemeyeceği bilinmiyor. Trump yönetiminin küresel ticaretin temellerini sarsan gümrük tarifeleri konusunda son bir yılda yaptığı çıkışlar nedeniyle korumacılığa karşı bir duruş sergilenmesine dair güçlü bir beklenti var.
Tehdide karşı durun çağrısı
Küresel iş dünyası liderlerinin son dönemde uygulamaya koyulan tarifelere karşı daha güçlü bir duruş sergilemesi için ortak açıklamalarla çağrıda bulundu. Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD), ABD Ticaret Odası, BusinessEurope, İngiltere Endüstri Konfederasyonu, Kanada Ticaret Odası, Güney Kore Endüstri Federasyonu ve Hindistan Endüstri Birliği gibi ticaret örgütlerinin bir araya geldiği; Küresel Ticaret Koalisyonu; üyelerinin imzaladığı ortak biriyle, G20 üyelerini serbest ticareti tehdit eden uygulamaların karşısında durmaya davet etti.