Dul ve yetim maaşları sosyal güvenlik sisteminde en çok karmaşanın yaşandığı konuların başında geliyor. Bu konularda da kafalar karışıyor. Örneğin "Dul ve yetim maaşım çalışırsam kesilir mi?", "İşsizlik maaşı ile birlikte dul ve yetim maaşını alabilir miyim?" gibi sorular merak edilen konular arasında.
YETİM MAAŞI NE ŞARTLARDA BAĞLANIR?
Ölen anne ve babaların geride kalan çocukları (kız veya erkek) anne ve babalarının ölümünden dolayı yetim veya ölüm aylığı alabilmeleri için 5510 sayılı Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmamaları ve bununla birlikte kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekmektedir. Dolaysıyla, vefat eden kişi emekli olduğu için, geride bıraktıklarına da yetim maaşı bağlanmasına olanak sağlıyor.
SSK'LI ÇALIŞAN EMEKLİ SANDIĞI'NDAN YETİM MAAŞI ALABİLİR
SSK’ya tabi çalışan yetimler, Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabiliyorlar. Sigortalı çalışanların yine sigortadan yetim aylığı alma durumları ise farklı. Bu durumda kız çocuklarının, evlenmesi, boşanması durumunda eski eşiyle yaşamaya devam etmesi ve son olarak sigortalı bir işe girmesi durumunda yetim aylığı kesiliyor.
İŞE GİREN ERKEK ÇOCUĞUNUN YETİM MAAŞI KESİLİR
Erkek çocuklar için ise durum farklıdır. Erkek çocukları için eğitim durumu da göz önüne alınarak yetim aylığı durumu planlanır. Eğitim görmeyen erkek çocukları için 18 yaşına kadar, ortaöğretim mezunu kişilere 20 yaşına kadar, lisans çıkışlı yani üniversite mezunu ve üniversite diploması bulunan erkek çocukları içinse 25 yaşına kadar yetim aylığı ödenir. Ayrıca erkek çocuklarının sigortalı bir işe girmeleri durumunda da yetim aylığı kesilecektir.
YETİM MAAŞI ALAN KIZ ÇOCUĞU İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?
Kız çocukların yetim maaşı ile birlikte işsizlik ödeneği almalarında ise istisnalar var. Kız çocuğun 4447 sayılı Kanun’a göre işsizlik maaşı alması durumunda hak sahibi çocukların anne ve babasından aldığı yetim aylığı kesilmeyecek olup, her iki aylığı almaya devam edecektir. Çünkü 5510 sayılı Kanuna göre bağlanan yetim veya ölüm aylıklarındaki şart anılan Kanuna göre ya da yabancı bir ülke mevzuatına göre çalışmaması, kendi çalışmalarından dolayı gelir ya da aylık bağlanmamış olmasıdır. Bu nedenle işsizlik maaşı kişinin kendine ait 4447 sayılı Kanun’a göre verilen geçici bir ödenektir. Çalışma süresine dayanarak en fazla 10 aya kadar verilen parasal bir yardımdır. Bu nedenle hak sahibinin her iki ödeneği de kullanması söz konusu olacaktır. Ancak burada yasada yer alan diğer hükümlerin yerine getirilmiş olması da gerekir.