Asrın felaketinin en çok hasara yol açtığı illerden Adıyaman, düştüğü yerden kalkmaya çalışıyor. Dört organize sanayi bölgesinin bulunduğu kentte, üretim ve istihdama ilişkin rakamlar, deprem öncesi seviyenin hayli altında. Kent ekonomisini eski günlerine döndürmek için üretimde rekabeti destekleyecek bir çıkışa ihtiyaç var.
OSB’DE İSTİHDAM 13 BİNİ AŞTI
Adıyaman’daki dört organize sanayi bölgesinden biri kent merkezinde; diğerleri ise Gölbaşı, Besni, Kahta ilçelerinde faaliyet gösteriyor. Merkezdeki OSB’de bulunan 201 işletmenin 14’ü, 6 Şubat depremlerinde yıkıldı veya ağır hasar aldı. Deprem sebebiyle birkaç ay kapanan fabrikalar bir süre sonra yeniden açıldı. Daha önce yaklaşık 20 bin kişinin çalıştığı Adıyaman OSB’deki fabrikalarda istihdam da toparlanıyor. İstihdam edilen kişi sayısı şu an 13 bini aştı. İlçelerdeki OSB'lerde de benzer bir tablo var.
2023'TE 534 YENİ ŞİRKET KURULDU
Kent, 2023’te yüzde 25 gibi bir düşüş yaşasa da 156 milyon dolarlık ihracata imza attı. Ticaretin yavaş yavaş canlandığı Adıyaman'da 2022’de 453 şirket kurulurken, geçen yıl bu sayı 534’e çıktı. Konfeksiyon, mobilya, gıda gibi sektörlerde ağırlıklı üretim yapan şehir; ihracat ve sanayideki gücünü artırmak amacıyla daha çok destek talep ediyor. Şehirde 2 bin 500’e yakın vatandaşa istihdam sağlayacak 3,7 milyar lira tutarında 25 yeni yatırım için teşvik belgesi düzenlendi. 7 bin işletmeye 2,2 milyar liralık destek verildi. KOBİ´lere sunulan 1,5 milyon liraya kadar faizsiz kredi imkânından Adıyaman’da 593 işletme yararlandı.
KREDİ PAKETİ İLAÇ GİBİ GELDİ
Yeni Şafak’a değerlendirmelerde bulunan Adıyaman Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği Başkanı Ziya Duranay, verilen destek ve teşviklerin genele yayılması gerektiğini belirtti. Duranay, “Eski mahallelerin yeniden dönüşmesi için esnafımıza KOSGEB aracılığıyla geri ödemesiz, faizsiz kredi verildi. Bu krediler çok işimize yaradı. Adıyaman’da bu paketten 8 bin 700 kişi faydalandı. Bağ- Kur borcu olanlara da iyi geldi. Uzun vadeli, düşük faizli kredilerin açılmasını talep ediyoruz” dedi. Depremden sonra şehirde ticaret şeklinin değiştiğini ve esnafın zorlandığını ifade eden Duranay, sözlerini şöyle sürdürdü:
ESKİ ÇARŞIDA TİCARET YAPACAK YER YOK
“Unutulmamamız gerekiyor, hatırlanmamız lazım. Biz her şeye alıştık. Çadırdan konteyner kente, oradan da kalıcı konutlara geçeceğiz ama zor günler yaşıyoruz. Sosyal marketler yapıldı. Haliyle ticaretin şekli değişti. Bu da esnafı etkiledi. Eski çarşılarda çok yer kalmadığı için dağınıklık var.”
KALICI KONUTLARI BEKLIYORUZ
Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi (ADOSAB) Başkanı Abdulkadir Çelenk ise depremde tüm sermaye ve altyapının çöktüğüne değindi. Faizler yüksek olduğu için yeni yatırımın gelmediğini anlatan Çelenk, “Sabit faizli, uzun vadeli krediler talep ediyoruz. Sanayici çok zor durumda. Adıyaman’da emek yoğun işler yaygın. Konfeksiyon, mobilya, gıda gibi sektörlerde çok iyiyiz. Ülke ekonomisine büyük katkımız var. Adıyaman, diğer şehirlere göre arka planda kaldı. 40-50 bin işçi il dışında yaşıyor. TOKİ de sağ olsun bölgede hızlı çalışıyor. Kalıcı konutlara geçmek lazım. Sonra da üretim artacaktır” açıklamasında bulundu.
DESTEKLER AYAKTA TUTTU
* Adıyaman ekonomisini eski günlerine döndürmek, üretim ve rekabetçiliklerini yeniden kazandırmak için devletin sunduğu imkânlar güncellenerek artırılıyor.
* Son 22 yılda inşa edilen OSB'ler kenti, önemli bir bölgesel üretim merkezine dönüştürdü. Gölbaşı OSB projesinin bu yıl tamamlanarak sanayicinin hizmetine sunulması hedefleniyor.
* GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ile Adıyaman’daki işletmeler arasında geçen hafta 2024 Yılı Projeleri imza altına alındı.
* Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; Adıyaman'da yapılması planlanan yatırımlar için düzenlenen 385 yatırım teşvik belgesinin süresini 3 yıl uzattı.
* Deprem sonrasında Adıyaman Kayaönü'nde 49 hektar büyüklüğünde yer sanayi alanı olarak ilan edildi.
* Kentin can damarı olarak görülen KOBİ’lerin ve zarar gören işletmelerin tüm KOSGEB borçları silindi.
* Depremin hemen ardından KOSGEB vasıtasıyla sağlanan 1 yılı geri ödemesiz, 3 yıl vadeli paketten yararlanan Adıyamanlı 593 işletmeye 174 milyon liralık faizsiz kredi sağlandı.
GİDENLERİN %80’İ GERİ DÖNDÜ
Sorularımızı cevaplandıran Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Mehmet Torunoğlu da süper teşvik istediklerini söyledi. OSB’lerde deprem öncesine göre yüzde 40 üretim ve istihdam kaybı olduğunu dile getiren Torunoğlu, şu bilgileri verdi: “Ticari işletmelere teşviklerin artması şart. Bu bölgeye süper teşvik uygulanmaz ise normale dönmemiz pek mümkün olmayacak. Depremin ilk zamanlarında göç eden vatandaşların yüzde 80’i geri döndü ama personel bulmakta zorlanıyoruz."
IŞ GÜCÜ KAYBIMIZ BÜYÜK
İş adamı Erdal Yaprak, depremden sonra çok hızlı bir şekilde fabrikadaki hasarın onarılarak faaliyete geçirildiğini dile getirdi. Yaprak, “Depremden sonra hasar tespiti yaparak, makine ayarlarını bitirip, tekrar çarkların dönmesi için kolları sıvadık. Depremden sonra şehri terk eden elemanlarımız da oldu. Fabrikanın açıldığını duyup geri gelenler de var. Eski istihdamı yakalamak için mücadele ettik ama yakalayamadık” dedi.
280 ÇALIŞANLA ÜRETIM YAPIYOR
İş adamı Ekrem Çırık ise fabrikada çalışan 6 işçisini depremde kaybettiğini ifade ederek, “Depremle birlikte fabrikanın çalışmasına üç ay ara verdik. Daha sonra üretime geçtik. Depremden önce işletmemizde 530 kişi çalışıyordu ancak depremden sonra bu sayıyı 280 kişiye çıkartabildik. 6 Şubat depremlerinde bizim de 6 şehidimiz var. Bunların da anısına 6 Şubat’ta fabrikamızı 1 günlüğüne kapatacağız, fabrikada yas ilan edeceğiz” diye konuştu.