1 Ocak'ta devreye girmesini beklenen ve milyonlarca sürücüyü yakından ilgilendiren nin kapsamı genişletildi. Özellikle akaryakıt sektöründe kaçakçılığı önlemesi beklenen sistemde değişikliğe gidildi. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) için verilen yeni karar Resmi Gazete'de yayımlandı.
UTTS'nin kapsamı genişletildi
Kiralama yoluyla edinilen veya işte kullanılan ticari araçlara getirilen takılması zorunluluğu için 31 Aralık 2024 tarihi belirlenmişti. Tebliğdeki değişiklikle Taşıt Tanıma Birimi takma zorunluluğuna ilişkin son karar resmen ilan edildi.
Sıfır araçlar da sisteme dahil edildi
UTTS Tebliği’nde yapılan değişiklikle 1 Temmuz 2025’ten itibaren trafiğe kaydolacak bireysel taşıtların Taşıt Tanıma Birimi (TTB) cihazı taktırmaları zorunlu hale geldi. Daha önce sadece kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlar için zorunlu olan UTTS geçişi 1 Temmuz 2025’ten itibaren trafiğe kaydolacak bireysel taşıtları da kapsayacak.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) akaryakıt istasyonlarında plaka bilgisinin elle girilmesinin yol açtığı usulsüz fatura kullanımından kaynaklanan vergi kayıplarının önüne geçerek kayıt dışı ekonomi ile etkin mücadele kapsamında hayata geçirdiği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kapsamında değişiklikler yapıldı. UTTS Tebliği uyarınca, kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan yaklaşık 8 milyon taşıta en geç 31 Aralık 2024 tarihine kadar, plaka bilgisinin kayıtlı olacağı dijital bir etiket olan Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılması zorunluluğu bulunuyordu. UTTS Tebliği’nde yapılan değişiklikle 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren trafiğe kaydolacak bireysel taşıtlara da TTB taktırma zorunluluğu getirildi. Ayrıca akaryakıt dağıtım şirketlerinin yürüttükleri Taşıt Tanıma Sistemi programlarına kayıtlı olan bireysel taşıtlar da 30 Haziran 2025 tarihine kadar TTB taktırmakla yükümlü kılındı. Genel bütçeye dâhil daireler, özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyelere ait taşıtlar ile diplomatik temsilcilikler ve bazı uluslararası kuruluşlara ait taşıtlar ise UTTS kapsamında yer almıyor.
Usulsüz faturayı ortadan kaldıracak
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) akaryakıt istasyonlarında plaka bilgisinin elle girilmesinin yol açtığı usulsüz fatura oluşturulmasının önlenmesi amacıyla 5 Ekim 2023 tarihli UTTS Tebliği’ni yayınlamıştı.
Yapılan denetim ve incelemelere göre, akaryakıt satışı esnasında taşıtın plaka bilgisinin elle girilmesinin kayıt dışı uygulamalara yol açtığı tespit edilmiş bulunuyor. Akaryakıt alımı yapan taşıta ait olmayan bir plakanın sisteme işlenerek usulsüz fatura oluşturulması ve bu faturalardaki harcamaların gider gösterilerek vergiden düşülmesi sebebiyle her yıl milyarlarca liralık vergi kaybı oluşuyor.
Plaka bilgisi manuel girilemeyecek
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün kurmak ve işletmek için yetkilendirildiği UTTS’nin uygulamaya alınmasıyla Taşıt Tanıma Birimi (TTB)’ne kayıtlı olan taşıt plaka bilgileri akaryakıt alımı esnasında sisteme otomatik olarak aktarılacak. Yakıt alımı sırasında elle plaka girişini önleyerek taşıt plaka bilgilerini akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlara doğrudan iletecek sistem sayesinde kayıt dışı fatura uygulamaları ve milyarlarca liralık vergi kaybı engellenecek.
Taşıt Tanıma Birimi nedir?
TTB, araçların yakıt depolarına takılan bir etiketle sistemi otomatikleştirir. Akaryakıt istasyonlarındaki pompalarda bulunan “Taşıt Tanıma Okuyucu” tarafından okunarak araç plakasını otomatik olarak tespit eder. Bu sayede, yakıt alımı sırasında manuel plaka kaydı yapılmasına ihtiyaç duyulmaz.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Nasıl Çalışır?
Taşıtların yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılır. Yakıt dolum işlemi sırasında TTB’den plaka bilgisi diğer UTTS donanımları aracılığı ile otomatik olarak ödeme kaydedici cihaza iletilir. UTTS mükellefleri ve paydaşları Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne kaydolurlar.
Taşıt sahipleri ve akaryakıt istasyonu işleten mükellefler UTTS donanımlarına ilişkin montaj taleplerini UTTS platformu üzerinden Darphane’ye bildirirler. Darphane tarafından yetkilendirilmiş olan Yetkili Montaj Firmaları Darphane’den temin edecekleri UTTS donanımlarını taşıtlara ve akaryakıt istasyonlarına monte ederler.