Tarkan Zengin / Yazar
Resmi Gazete’nin 17 Ekim 2018 tarihli sayısında yer alan 186 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla, KİT’lerde çalışan taşeron işçilerine kadro verilmesine ilişkin düzenleme yapıldı. 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 29’uncu maddesi gereğince “Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklarının 2019 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman Programına Göre Uygulayacakları Strateji ve Yöntemlerin Belirlenmesine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar” yürürlüğe çıkarılmıştır. 186 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın amacı birinci maddesinde şu şekilde belirlenmiştir: “Bu kararın amacı, 2019 yılında kamu işletmelerinin ülke kaynaklarını etkin ve verimli kullanmak suretiyle işletmecilik faaliyetlerini yerine getirmelerini ve kendi değerlerini azami düzeye çıkartmalarını sağlayacak strateji ve yöntemleri belirlemektir.”
HANGİ ŞARTLARDA YARARLANILACAK?
Aynı kararın 8’inci maddesinin başlığı ‘hizmet alımı yoluyla çalıştırılan personelin sürekli işçi kadrolarında istihdamı’dır. Maddenin ilk fıkrasında bu haktan kimlerin yararlanacağı düzenlenmiştir. Buna göre “Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarında, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından çalıştırılmakta olanlardan, 4 Aralık 2017 tarihi itibarıyla en az iki yıl kesintisiz (yıllık izin, doğum izni, askerlik ve toplamda 30 günü geçmeyen kesintiler hariç olmak üzere) olarak ilgili teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda çalışmış ve halen çalışmaya devam edenler, yapılacak sınavda başarı göstermeleri halinde halihazırda görev yaptıkları teşebbüs ve bağlı ortaklıklarında işçi statüsünde istihdam edilebilir.” Bu çerçevede ilk olarak 4 Aralık 2015 ile 4 Aralık 2017 tarihleri arasında kesintisiz iki yıl çalışanlar, yapılacak sınavda başarı göstermeleri halinde kamu işçisi olabilecektir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir başka nokta ise “ilgili teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda” halen çalışmaya devam ediyor olmak gerekir. Başka bir anlatımla ilgili KİT’lerde bugün itibariyle çalışıyor olanların yaklaşık 35 aydır çalışıyor olmaları bu haktan yararlanmalarını sağlayacaktır.
ARANACAK ŞARTLAR?
Düzenlemenin 8. maddesinin ikinci fıkrasında “Bu maddenin uygulanmasında, kişilerde aranacak şartların tespiti ve personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmesinin kapsamının belirlenmesi açısından, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 23’üncü maddesi hükümleri esas alınır” demek suretiyle geçen yıl taşeron işçilerinin kadroya geçirilmesindeki şartlara atıf yapılmaktadır. 24 Aralık 2017 tarihinde çıkarılan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile o dönemde yaklaşık 1 milyon taşeron işçisine kadro verilmişti. KİT’lerde çalışan taşeron işçilerinin kadroya geçirilmesinde de geçerli olacak 696 sayılı KHK’nın 127’nci maddesine göre kişilerde aranacak şartlar şunlardır:
a) 657 sayılı Kanun’un 48’inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak, (yaş ve eğitim şartı yok)
b) Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmak,
c) Bu kapsamda çalıştırılmalarına ilişkin olarak açtıkları davalardan ve/veya icra takiplerinden feragat edeceğine dair yazılı beyanda bulunmak,
ç) En son çalıştığı idare ile daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı iş sözleşmelerinden dolayı bu madde ile tanınan haklar karşılığında herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğine dair yazılı bir sulh sözleşmesi yapmayı kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmek.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmesinin kapsamının belirlenmesinde de yine 696 sayılı KHK’nın 127’nci maddesi esas alınacaktır. Burada en önemli kriter, ihalenin yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik gideri olmasıdır.
MÜRACAATLAR NASIL YAPILACAK?
186 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın 8’inci maddesinin 7’nci bendinde “Bu madde kapsamında yapılan yerleştirmeler, hizmet türü, unvanı, sayısı vb. bilgileri içerecek şekilde 15 gün içerisinde Bakanlığa bildirilir” denmektedir. Bu çerçevede ilgili teşebbüs ve bağlı ortaklıkların 15 gün içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na hizmet türü, unvanı ve sayıları bildirmeleri gerekir. İlgili kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 17 Ekim 2018 tarihi dikkate alındığında 15 günlük sürenin, 2 Kasım 2018 tarihinde dolacağı dikkate alınmalıdır. Ancak bu süre kişilerle ilgili değil ilgili teşebbüs ve bağlı ortaklıkların bakanlığa bildirim süresidir.
İlgili kararda teşebbüs ve bağlı ortaklıkların bu maddenin yayımından itibaren yılı içerisinde yazılı ve/veya sözlü ya da uygulamalı sınav yapacağı düzenlenmiştir. Sınava ilişkin usul ve esaslar ile gerekli nitelikleri tespit etmeye, yönetim kurulları yetkili kılınmıştır. Buna göre KİT’ler sadece yazılı, sadece sözlü, sadece uygulamalı sınav yapabileceği gibi hem yazılı hem de sözlü olarak 4 seçenekten herhangi birinden sınav yapabilecektir. Sınavların daha önceki kadroya geçişlerde olduğu gibi kolay olacağını düşünüyorum. Sınavın merkezi olmaması ve kurumlara 4 seçenek verilmesi sınavların kolay geçeceğini göstermektedir. İşçilerin yaptığı işle ilgili basit ve usulen bir sınav olacak. Geçen yıl kadro verilmesinde sınav olacağını duyan bazı yayınevlerinin fırsatçılık yaparak hemen sınava yönelik kitaplar bastırdığını hatırlayalım. Bu nedenle KİT’lerde çalışan taşeron işçileri bu tür kötü niyetli girişimlere karşı uyanık olmalı ve para kaptırmamalı. Düzenlemeye göre bu madde kapsamında oluşacak tereddütleri gidermekte Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yetkili olduğu belirtilmiştir.