Doç. Dr. Osman Mutluel
Hz. Süleyman ve Belkıs kıssası, Kur’an’ın insana vermek istediği estetik anlayış açısından önemli bir konudur. Bilindiği gibi Hüthüt kuşunun getirdiği haber üzerine Hz. Süleyman’ın mektupla tebliği ile karşılaşan Seba ülkesinin melikesi Belkıs, ne yapılması gerektiği konusunda komutanları ile görüşür ve bu istişare sonucu Hz. Süleyman’ı tanımak için devlet düzeyinde ziyaret etmek ister. Bunun üzerine Hz. Süleyman Belkıs için bir sırça saray yaptırır.
Kur’an’da anlatıldığı şekliyle Belkıs cam üzerine basarken eteklerini toplar ve yukarı çeker. Çünkü adımını atmak üzere olduğu mekânı içinde su olan bir havuz olarak görür ve cam yüzeyin gerçekliğini algılayamaz. Belkıs’da oluşan bu durumu Kur’an, pagan (ilkel) inanca sahip insanların gerçek ile sanalı algılayamamalarının sonucu oluştuğunu belirtir. Böylece bu durum ile karşı karşıya kalan insanda maddi mekân kaygısı oluşması yanında, somut ve soyut algının ortadan kalkmasına da neden olur.
Özellikle günümüz insanına sunulmak istenen metaverse, maddi mekânı ortadan kaldıran ve her türlü hazzı, zevki, güzelliği, değeri ve dini duyguyu soyut âleme taşıyarak, her insanın kendi avatarını oluşturup sanal dünyada kendini temsil etmesi ile elde etmeye çalışmak anlamına gelmektedir. Avatar, Sanskritçede aşağı anlamında ava kelimesi ile iniş anlamındaki tar sözcüklerin birleşiminden oluşturulmuştur. Özellikle Hint mitolojisinde tanrıların yeryüzüne indikleri zaman aldıkları formlardır. Bu inançtan hareketle önce çizgi film halinde bütün çocukların aklına iyi ve sevimli bir avatar imajını oluşturdular. Şimdi de o iyi imajlı avatar olma şansı tanımışlar gibi görünerek neredeyse belli bir yaştaki çocuklara kendi seçecekleri bir avatar çeşidi sunarak sanal âlemde her türlü fiili yapma özgürlüğü tanımaktadırlar.
Peki, Bu durumun kötü tarafı nedir?
Önce avatarı ile sanal âlemde yaşayan bir insanın yalnızlaşması ve ferdileşmesi söz konusudur. İçine kapanık, maddi dünyadan uzak, herhangi bir gerçek yaşam formundan koparılmış bir insan ortaya çıkacaktır.
En sonunda sanal dünyada evlenen, alışveriş yapan, arsası evi olan ve hayal dünyasında yaşayan uyuşmuş, kendinden ve toplumdan uzak, her türlü ahlaki ve dini duygudan arındırılmış maddi formu olan ama metaverste yaşayan bir insan ortaya çıkmış olur.
Şimdi şu soruyu sormak gerekir; Bu durumun Belkıs’ın cama basarken eteklerini kaldırması ile farkı nedir?