ABDUSSAMET DOĞAN
Orta Asya’nın iki komşu ülkesi Tacikistan ve Kırgızistan, geçtiğimiz haftayı çatışmalarla geçirdi. 28 Nisan’da Taciklerin Kırgız sınır karakollarına ateş açmasıyla tırmanan gerilimin arka planında, yaklaşık 30 yıldır devam eden arazi tartışmaları, sınır anlaşmazlığı ve su paylaşımındaki ihtilaflar gibi çok sayıda neden var. Tacikistan’ın sınır bölgelerindeki sivil halkı silahlandırması ise, olası bir çatışmaya zaten hazırlanıldığını akıllara getirdi.
Siyasi gözlemcilere göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kırgızistan’ın mevcut yönetimine karşı güvensizlik duyuyor. Putin’in, Gürcistan ve Ukrayna örneklerinde olduğu gibi, “sözünü dinlemeyen” Kırgızistan’ın toprak bütünlüğünü sabote ederek merkezî hükümetin gözünü korkutmak istediği kaydediliyor. Çatışmaların patlak verdiği bölgede Rusların uzun yıllardır askeri üs kurmak istemesi, ancak Kırgız hükümetlerinin uzun süredir buna izin vermemesi de, bu analizi destekleyen bir diğer kanıt. Öte yandan, Rusya’nın, muhtemel bir Kırgızistan-Türkiye yakınlaşmasına engel olmaya çalıştığı şeklinde bir yorum da mevcut.
Gelinen noktada, “Çatışmaları durdurduk” diyerek tarafları Rusya’nın Kazan kentinde “barış masası”na davet eden Moskova, tıpkı Ermenistan-Azerbaycan geriliminde yaptığı gibi diplomatik süreci de kontrol etmeye ve durumu kendi lehine çevirmeye çalışıyor. Putin’in Kırım ve Kafkasya’dan sonra Orta Asya’da başlattığı satrancı nasıl yöneteceğini hep birlikte göreceğiz.