İç savaş cenderesindeki Yemen’de 2015 Mart ayından buyana süren trajedi sonunda Birleşmiş Milletler’in (BM) dikkatini çekti. BM öncülüğünde kurulan Uluslararası Yemen Heyeti, iç savaşın hüküm sürdüğü ülkede Yemen hükümeti ve Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyondan bazı kişilerin savaş suçu işlediğine dair makul gerekçeler olduğunu bildirdi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad el-Hüseyin’in, geçtiğimiz aralık ayında Yemen’deki insan hakları ihlallerinin izlenmesi için kurduğu 3 kişilik heyetin dün açıklanan raporu, sonu Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda bitebilecek sürece kapı aralamış oldu.
SAVAŞ SUÇU İŞLEDİLER
‘Tanınmış uluslararası ve bölgesel uzmanlardan’ oluşan heyetin raporunda, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin hava saldırılarının doğrudan sivil kayıplara yol açtığı vurgulanarak, “Hava saldırılarında yerleşim alanları, pazar yerleri, cenazeler, düğünler, gözaltı merkezleri, sivillere ait tekneler ve hatta sağlık kuruluşları vuruldu” denildi. Raporda, Yemen hükümeti ile koalisyondan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirleri (BAE) güçlerinin bazı mensuplarının uluslararası suçlardan yargılanması gerektiğine vurgu yapılarak bu kişilerin ‘ayrım’, ‘orantı’ ve ‘önlem’ ilkelerini ihlal etmek suretiyle Yemen’de savaş suçu işlediğine dair makul gerekçeler olduğu bildirildi.
KATLİAM ABD BOMBASIYLA
BM kuruluşlarının verilerine göre Mart 2015’ten 23 Ağustos 2018’e kadar ülkedeki iç savaşta 6 bin 660 sivilin öldüğü, 10 bin 563’ünün yaralandığı aktarılan raporda, gerçek sayının çok daha yüksek olabileceğine işaret edildi.
Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın sürdüğü Yemen’de, meşru yönetime darbe yapan Husiler, Eylül 2014’ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Yemen yaklaşık 3 yıldır, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin desteklediği hükümet güçleri ile Husiler arasındaki şiddetli çatışmalara sahne oluyor. Suud hükümeti Yemen’deki katliamları ABD’den aldığı bombalarla yapıyor. Husileri ise İran destekliyor.
‘İsim listesi hazır’
Raporu hazırlayan BM Yemen Heyeti’nin başkanı Kamel Jendoubi, hükümet, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden uluslararası suç işlediğinden şüphe duyulan kişilerin ‘gizli bir listesini’ derlediklerini ve listeyi BM’ye teslim ettiklerini açıkladı. BM Cenevre Ofisi’nde heyet üyesi Charles Garraway ile basın toplantısı düzenleyen Jendoubi, “Yemen hükümeti, Suudi Arabistan ve BAE’nin de içinde yer aldığı koalisyonun mensupları kötü muamele, işkence, tecavüz ve 15 yaşın altındaki çocukları çatışmalarda kullanmak gibi savaş suçları işlediler” dedi. Suçlara bulaşan kişilerin sayısı ve kimler olduğuna dair detay vermeyen Jendoubi, Yemen’de çatışan tarafların uluslararası insan hakları hukukunu ihlal ettiğini ve savaş suçu da işleyen tüm sorumluların ülke içinde de uluslararası mahkemelerde hesap vermesi gerektiğinin altını çizdi.
SONUÇLAR KORKUNÇ
Yemen’de sivillerin en büyük bedeli ödediğini ifade eden Jendoubi, savaşın en acı çekenlerinin kadınlar ve çocuklar olduğunu, belgeledikleri cinsel istismar vakalarının korkunç boyutlarda olduğunu belirtti. Yemen hükümeti, Suudi Arabistan ve BAE’den bazı kişilerin savaş suçu işlediğine ilişkin raporun siyasi olmadığının altını çizen Jendoubi, “Metodoloji kullanarak raporu hazırladık. Biz kimsenin safında değiliz” dedi. Heyet üyesi İngiliz Garraway ise raporu, savaş kurbanları ve tanıkları, gözaltı merkezlerine yaptıkları ziyaretler, uzaktan görüşmeler, uydu görüntüleri ve fotoğraflara dayandırarak hazırladıklarını söyledi.