Suriye’de Amerika, İngiltere ve Fransa’nın Nisan ayındaki füzeli operasyonunun ardından “aktörler savaşı” olarak değerlendirilen yeni dönem şekilleniyor. Amerika’nın yeni Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Ortadoğu’daki ilk durakları, yeni sürece ilişkin önemli ipuçları veriyor. Pompeo’nun Suudi Arabistan, İsrail ve Ürdün ziyaretleri, Suriye sahasına yönelik planlamalarda İran’ın bölgedeki etkinliğini kırmaya yönelik hamleyi daha da görünür hale getirmiş durumda. İsrail’in İran’ı hedef alan son çıkışları da bu planın bir parçası olarak değerlendiriliyor.
İSRAİL’DEN SAVAŞ ONAYI
İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu’nun İran nükleer programı hakkında 55 bin sayfa gizli belgeye ulaşıldığı açıklamasına ABD Başkanı Donald Trump da destek verdi. İsrail ziyaretinde Netenyahu’ya “Kalbimizde özel yeriniz var” diyen Pompeo ise İran’ın dünyadaki terörün en büyük sponsoru olduğunu belirterek “İran’la yapılan nükleer anlaşmayı gelecek ay rafa kaldıracağız” dedi. İsrail hükümeti de parlamentodan savaş onayı aldı. İsrail’in, önümüzdeki süreçte Suriye sahasında daha da görünür olacağı belirtiliyor.
GÖZLER 12 MAYIS’TA
İran’la yapılan nükleer anlaşmanın süresi 12 Mayıs’ta dolacak. Bu gelişmelerin ardından gözler, bu tarihte Trump’ın yapacağı açıklamaya çevrildi. Aynı gün Irak’ta da seçimler yapılacak. 12 Mayıs’ta İran ile sözleşmenin uzatılacağına dair herhangi bir emare yok. Sözleşme rafa kaldırılırsa, İran bu tarihten itibaren ekonomik yaptırımlarla sıkıştırılmaya ve Irak-Suriye sahasındaki etkinliği kırılmaya çalışılacak. Bu doğrultuda Suriye’de kurulmak istenen Arap ordusuyla bölgede Sünni-Şii çatışmasının fitilinin ateşlenmek istendiği yorumları da artmış durumda.
ÜRDÜN SINIRINA KAYACAK
Yine İsrail’in son çıkışlarıyla birlikte Suriye’de savaşın güneybatı istikametinde Ürdün sınırına kayması bekleniyor. Suriye savaşında Golan Tepeleri’ni sağlama almak ve güvenliğini sağlamak isteyen İsrail ara ara varlık gösterse de görünürlüğünü daha da arttırması büyük olasılık. Son dönemdeki gelişmelere bakıldığında, Suriye sahası, İran ile Arap gücü destekli İsrail savaşına hazırlanıyor. Suriye’deki kazanımlarını sağlamlaştıran Rusya’dan ise tüm bu gelişmeler karşısında nasıl bir tutum sergileyeceğine dair herhangi bir mesaj gelmiş değil.
Türkiye siyasi çözüm istiyor
Afrin operasyonu ve Astana ittifakından rahatsız olan ABD öncülüğündeki batılı güçlerin, Suriye sahasındaki son gelişmeler karşısında Türkiye’yi, İran’a karşı tarafını seçmeye zorlayabileceği belirtiliyor. Bununla beraber sahada ciddi bir askeri gücü elinde bulunduran Türkiye, bölgedeki varlığını sağlamlaştırmış durumda. Yine Tel Rıfat’ta kalan terörist unsurlara karşı operasyon başlatılması için gerekli şartların oluşması bekleniyor. Türkiye, Suriye sahasında mezhepler üzerinden çıkarılması olası yeni çatışmalaraimkan vermemek üzere diplomasi yürütüyor.
Avrupa imajını onarma peşinde
Amerika-Arap gücü ve İsrail ekseninde bu gelişmeler yaşanırken; bölgede 1830’lu yıllardan bu yana sürdürdüğü hakimiyeti kaybetme telaşına düşen İngiltere, Fransa ve Almanya da Suriye sahasında yeni dönem kaybolan hakimiyet alanlarını yeniden tesis çabasına girişecek. Fransa şimdilik PKK/PYD’nin bulunduğu Münbiç’te askeri varlığını sağlamlaştırsa da yeni hamleler için fırsat kolluyor. İngiltere de Amerika Savunma Bakanı Mattis’in işaret ettiği “derinlikli savaş güzergahı” El Tanf’daki üssünde varlığını koruyor.
ABD’den yeni DEAŞ bahanesi
Suriye savaşına dahil olmasından bu yana DEAŞ bahanesiyle PKK’ya toprak kazandıran ABD, “operasyon”lara tekrar başladı. ABD Dışişleri, Suriye PKK’sı PYD ile beraber DEAŞ’ın elinde kalan son bölgelere operasyon başlatıldığını bildirdi. Bakanlık sözcüsü Heather Nauert, “DEAŞ’ın Suriye’de toprak kontrol etmesinin ve halkı terörize etmesinin sonuna geliyoruz.” ifadesini kullandı. Nauert’in, kendi sınırlarını Fırat Kalkanı ile temizlemiş olmasına rağmen Türkiye’yi de sınırları temizlenecek ülkeler arasında sayması şaşkınlık yarattı.