İsviçre Sağlık Bakanı Elisabeth Baume-Schneider, Sarco kapsülünün kullanımının hem ürünün güvenlik mevzuatına uymaması hem de kapsülde azot gazı kullanılmasının kanun dışı olması nedeniyle yasal olmadığını söyledi.
Temmuz ayında tanıtılmıştı
Ötenazinin yasal olduğu İsviçre’de Sarco isimli modül, ilk kez gündeme geldiği 2018 yılından bu yana tartışılıyordu. Sarco ismi Sarcophagus (lahit) kelimesinden türetildi.
İntihar makinesi olarak da anılan tasarım, şezlong benzeri bir sandalyenin bulunduğu hava geçirmez bir kapsülden oluşuyor. İçine girip yatan kullanıcının azot gazı akışını sağlamak için bir düğmeye basmasıyla işlem başlıyor. Kullanılan bu gaz kişinin bilinç kaybı sonrası oksijen yetmezliğinden ölümüne yol açıyor. Kapsüle girip, sandalyeye uzanan kişi, ölmeden önce en son görmek istediği manzarayı seçebiliyor. Ölüm yerinin İsviçre Alpleri mi ya da deniz kenarında bir yer mi olacağına karar verebiliyor.
Ziyaretçiler intihar düğmesine bastığı an, sanal gerçeklik gözlüğünün görüntüsü yavaşça siyaha dönüyor. Sarco’nun son hali 17 Temmuz 2024’te ‘Son Çare’ (Last Resort) isimli, yardımlı intihar üzerine çalışan bir sivil toplum kuruluşunun medya etkinliğinde tanıtıldı.
Dehşet verici bulanlar var
Yardımlı ölüm yasasının Parlamento'da gözden geçirildiği ülkelerden biri de Britanya. 'Disability Matters Global'ın kurucusu Dr. Stephen Duckworth, The Independent için yazdığı makalede Sarco konusunda ciddi endişeleri olduğunu ve “dehşete duyduğunu” belirtti.
Kişisel seçimi ve ölüm sürecinin kontrolünü öncelleyen daha güvenli yasalar yapılması çağrısında bulunan Dr.Duckworth, Sarco gibi bir ürünü destekleyemeyeceğini belirtti. Sarco'nun kullanıcıları insani temastan mahrum bırakacağını ve onun yerine yalnız ve sanal bir deneyim oluşturacağını söyledi.
Ayrıca güvenlik konusundaki endişelerini de dile getiren Duckworth, "Ya aklı başında olmayan biri tarafından erişilirse? Ya bir çocuk denemeye kalkarsa? Ya başkalarını istismar etmek için kullanılırsa? Ya ani ya da barışçıl bir ölümle sonuçlanmıyorsa? Ya bir işkence haline gelirse? Tüm bunları nasıl engelleyeceğiz?" diye sordu.
"Azotun acısız bir ölüm getirdiği kesin değil"
Öte yandan onkolog olan ve doktor yardımlı ölümleri inceleyen Prof.Dr.Charles D. Blanke, nitrojen solumanın hızlı bir ölüme neden olduğunu söylüyor.
New York Times'a konuşan Prof.Dr.Charles D. Blanke, şimdiye kadar idam cezasında ölümcül enjeksiyona bir alternatif olarak bile test edilmediği konusunda uyarı yapıyor ve şunu söylüyor: "Dr. Nitschke'nin ölümün kısa ve hızla geldiği iddiasının aksine, azot solumanın barışçıl bir ölüm getireceği hiç de kesin değil."
2020'de ölüme mahkum bin 300 kişinin kuruluşlardan yardım istediği İsviçre'de, kişilerin akıllarının sağlam olduğunun ve kendi arzuları ile kimsenin baskısı olmadan bu kararı aldıklarının onaylanmasını gerekiyor. Ancak onda sonra doktorlar ölümcül ilaç olan sodyum pentobarbital için bir reçete yazabiliyorlar.
Sarco bu çok önemli adımı atlayacak çünkü herhangi bir ilaç için reçete gerektirmiyor.
Zürih yakınlarındaki bir klinik olan Dignitas, sodyum pentobarbitalin "halkın ve siyasetin büyük çoğunluğu tarafından onaylandığını ve desteklendiğini" söylüyor. Pegasos İsviçre Derneği, Sarco ekibiyle görüştüklerini ancak cihaz hakkında daha fazla açıklama alamadıklarını duyurdu.
Dr.Nitschke kim?
74 yaşındaki Dr. Nitschke, yardımlı intihar konusunda yılların deneyimine sahip biri. 1990'larda Avustralya'da, ölümcül hastalarının bir bilgisayar tuşuna dokunarak ölümcül bir ilaç vererek kendi ölümlerini başlatmalarını sağlayan bir makine geliştirmişti.
Dr. Nitschke, sözde kilitli kalma sendromundan mustarip İngiliz bir adam olan ve hayatına son vermek için yardım talebi bir jüri heyeti tarafından reddedilen Tony Nicklinson'ın 2012'deki ölümüyle Sarco'yu oluşturmaya karar verdiğini belirtiyor.
Sarco'yu kullanan herkesin bunu gönüllü olarak yapmasını sağlamak için adımlar attığını ileri sürüyor. Kullanıcılar örneğin, azot akışını ancak isimlerini, nerede olduklarını ve ne olacağını bildiklerini belirttikten sonra başlatabiliyorlar. Bu süreç filme de alındı ve bir kopyası adli tabip makamlarına verildi.
Dr. Nitschke, Sarco'yu "Herkesle vedalaşın ve içeri girin. Fikir şu ki sen gidiyorsun ve onlar kalıyor" sözleriyle özetliyor.
Dr. Nitschke, 2017 yılında Amsterdam ve Venedik'teki müzelerde ve cenaze fuarlarında sergilenen bir Sarco prototipi üretmek için yaşadığı Hollanda'daki tasarımcılarla çalıştı.