Dünya liderleri, her yıl eylül ayı ortalarında BM Genel Merkezi'nin bulunduğu New York'ta BM Genel Kurulu genel görüşmeleri için bir araya gelerek küresel sorunlara diplomatik çözüm arama ve ülkelerinin politikalarını anlatma imkanı buluyor.
Üst düzey diplomasi haftasında bu yıl öne çıkması beklenen konular arasında sığınmacı ve göçmen sorunu ile Suriye krizi ilk sırada yer alıyor.
Bu kapsamda BM Genel Kurulu'nda pazartesi günü "BM Mülteci ve Göçmenler Zirvesi" gerçekleştirilecek. Zirve'de hem ülkelerin yapacağı katkılar anlatılacak hem de bu konuda atılacak adımlar için hazırlanan "New York Deklarasyonu" kabul edilecek.
Genel Kurul'da gerçekleşecek açılış konuşmalarının ardından düzenlenecek yuvarlak masa toplantılarından birine de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu eşbaşkanlık yapacak.
Mülteciler ve göçmenler konulu ikinci etkinlik ise ABD Başkanı Barack Obama tarafından 20 Eylül Salı öğleden sonra yine BM'de gerçekleştirilecek.
Bu toplantıda ise özellikle Suriyeli sığınmacılar için somut destek ve maddi yardım toplanmasının hedeflendiği belirtildi.
Ban ve Obama için son BM Zirvesi
BM Genel Sekreter Sözcülüğü'nden verilen bilgiye göre bu yıl 71. kez düzenlenecek BM Genel Kurulu genel görüşmelerine 135 civarında devlet ve hükümet başkanının katılımı bekleniyor. Kalan ülkelerin ise başkan yardımcısı ya da bakan düzeyinde temsil edileceği belirtildi.
Hafta boyunca yan etkinliklerle beraber 545 toplantı planlandığı, bin 100 ikili görüşme talebi olduğu, BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun'un 124 ikili görüşme yaparak 62 etkinliğe katılacağı kaydedildi.
Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde geniş bir heyetin temsil edeceği haftada ABD Başkanı Obama ve BM Genel Sekreteri Ban'ın görev süreleri bu yıl dolacağı için iki siyasetçi mevcut görevleri kapsamında son kez BM Genel Kurulu genel görüşmelerine katılacak.
Erdoğan ilk gün konuşma yapacak
BM Genel Görüşmeleri kapsamındaki konuşmalar ise 20 Eylül Salı başlayacak. İlk gün Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Obama, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, İngiltere Başbakanı Theresa May'in de aralarında olduğu 36 devlet ve hükümet başkanı BM Genel Kurulu'na hitap edecek.
Katılımcıların küresel sorunlara ilişkin görüşlerini paylaşacağı konuşmalar 26 Eylül Pazartesi sona erecek.
BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye toplantısı
Suriye'deki kriz daha önceki BM toplantılarında olduğu gibi bu yıl da gündemi belirleyecek. 21 Eylül Çarşamba günü BM Güvenlik Konseyi, dönem başkanı Yeni Zelanda Başbakanı John Key'in başkanlığında toplanacak.
Toplantıda görüşülmesi için Rusya'nın bir karar tasarısı hazırladığı belirtildi. Tasarının içeriğinde ABD ve Rusya arasında Suriye'de çatışmaların durdurulması için varılan anlaşmanın olacağı öğrenildi ancak ABD, anlaşma metninin diğer ülkelerle paylaşılmasını istemediğini açıkladı.
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin ise ABD'nin bu tutumuna tepki göstererek anlaşmayı BM Güvenlik Konseyi'nin de onaylamasını istediklerini belirtmişti.
Suriye konusunda Uluslararası Suriye Destek Grubu'nun da bakanlar düzeyinde toplantı yapması bekleniyor. Henüz netleşmemekle birlikte diplomatik kaynaklar toplantının salı günü düzenlenmesinin planlandığını bildirdi.
İklim değişikliği ve Paris Anlaşması
Diplomasi haftasında öne çıkacak bir konu da iklim değişikliği ile mücadele konusu olacak. BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun yıl sonunda görevi bırakmadan nisan ayında 195 ülkenin imzaladığı Paris İklim Anlaşması'nın yürürlüğe girmesini amaçlıyor.
Ban, anlaşmanın yürülüğe girebilmesi için asgari eşiğin geçilmesini bekliyor. Anlaşmayı imzalayan Türkiye de henüz onay belgesini BM'ye sunmadı. Yaklaşık 20 ülkenin daha onay belgesini BM haftasında sunarak daha önce sunan 27 ülkeye katılması bekleniyor.
Diplomasi haftasında öne çıkması beklenen konular arasında Yemen, Libya, Irak ve Güney Sudan'da devam eden çatışmalar ile Kuzey Kore'nin nükleer denemeleri de bulunuyor.
BM Genel Kurulu'nda düzenlenecek diğer önemli bir yan etkinlikte ise 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri konusunda yapılan çalışmalar masaya yatırılacak. 2030 için belirlenen 17 ana hedef, geçen yıl kabul edilmişti.
"Türkiye, BM'nin tüm çalışmalarına katkı sağlıyor"
Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Halit Çevik, BM Mülteci ve Göçmenler Zirvesi'nin Türkiye'de gerçekleşen Dünya İnsani Zirvesi'nin takibi açısından son derece önemli olduğunu söyledi.
Türkiye olarak, sığınmacı yükünün diğer ülkelerce de paylaşılmasını istediklerini ve bu zirvenin buna katkı vermesini umduklarını dile getiren Çevik, Obama'nın düzenleyeceği toplantıda da ülkelerin mülteci kabul etme ve sığınmacılara destek verme konusundaki taahhütlerinin ele alınacağını ifade etti.
Çevik Türkiye'nin, BM görüşmeleri kapsamında mülteciler, kalkınma gündemi, kalkınmada kapsayıcılığın sağlanması, yeni genel sekreter seçim süreci gibi birçok konudaki çalışmalara katkı yapacağını belirterek, "Biz Türkiye olarak, sadece siyasi konular değil diğer bütün alanlarda da BM ile yoğun işbirliği içindeyiz. Burada yapılan çalışmaların hepsine katkıda bulunuyoruz." dedi.
Çevik, bu yılki toplantının kendisi için de özel olduğunu, BM toplantılarının ardından kendisinin de yeni görev yeri olan Atina'ya gitmek için New York'tan ayrılacağını sözlerine ekledi.