Amerikan donanması, İdlib’e kimyasal bomba bırakan Esed rejimi uçaklarının kalktığının radar izleriyle tespit edildiği Şayrat Üssü’nü Akdeniz’de bulunan askeri gemilerden yolladığı füzelerle vurdu. ABD donanması, Şayrat’ı 59 adet yeni nesil Tomahawk füzesiyle tahrip etti. Rejimin 22 No’lu tugayına ait üssünü bölgeye Rusya kurmuştu; askeri kampta İran ve Rusya askerleri de bulunuyordu. Esed’in kimyasal silahları için bir depo niteliğinde olduğu belirtilen Şayrat’ta Rus yapımı hava savunma sistemleri ve mühimmat yığınakları da yeralıyor.
6 YILDIR İLK KEZ OLDU
İç savaşın 6. yılı geride kalırken rejime karşı ilk kez doğrudan harekete geçen ABD’nin Şayrat hamlesini değerlendiren güvenlik uzmanları bu adımı, “Washington’un bölgede Moskova’ya kaptırdığı hakimiyeti yeniden kazanma çabası” olarak görüyor. Suriye iç savaşının yeni bir döneme evrildiğini belirten askeri uzmanların sahaya yönelik uyarıları da var. ABD’nin ‘tek seferlikti’ açıklamasını yaptığı saldırının sahadaki gruplar üzerinde asimetrik etkiye yol açacağını bildiren kaynaklar, Esed rejiminin İdlib saldırılarını sürdürmesi ve DEAŞ’ın yeniden hareketlenmesinin de bunu gösterdiğine işaret ediyor. Dile getirilen diğer yorum ise ‘Kuzey Kore ile bilek güreşi’ oldu:
KUZEY KORE’YE GÖZDAĞI
“Amerika, Obama döneminde Suriye’de kaybettiği itibarını, süper güç imajını Ortadoğu ve Suriye’de yeniden kazanmak istedi. Trump böylelikle seçim vaadini yerine getirmiş oldu. Ayrıca Trump’ın seçimleri kazanması sonrası iç kamuoyunda yaratılan ‘Rusya desteği var’ imajı, Suriye’de Rusların kurduğu üssün vurulmasıyla ortadan kaldırılmış oldu. ABD bu operasyonla Rusya ve İran’ın Suriye’deki etkin varlıklarına da ‘dur’ demiş oldu. ABD, aynı zamanda Akdeniz’den fırlattığı 1100 kilometre menzilli füzeleriyle de Kuzey Kore’ye gözdağı verdi.”
ÇİN’İN TAVRI BELİRLEYİCİ
ABD’nin Suriye’de dengeleri değiştirecek son hamlesinin ilerleyen dönemde nasıl sonuçlara yol açacağı konusunda uzmanlar, Rusya’nın atacağı adımlar ve BMGK’da Çin’in vereceği kararın önemine işaret ediyor. Çin’in de Esed’in kimyasal saldırısı karşısında cezalanmasını istemesi halinde Rusya ile İran’ın bölgede yalnızlaşacağı ve Esed’siz bir Suriye’yi kabul etmek zorunda kalacakları yorumları yapılıyor. Ancak Çin, Rusya’nın yanında saf tutarsa bölgede gerilimin artması kaçınılmaz görülüyor.
YENİ PROJE MASADA
Ankara ise operasyonu her düzeyde desteklediğini ifade ediyor. Türkiye hem Esed’in Suriye halkına karşı işlediği insanlık suçlarının artık cezalandırılmasını istiyor hem de bu süreçte yaşanacak yeni göç dalgalarına karşı güvenli bölgelerin önemine vurgu yapıyor. Fırat Kalkanı ile oluşturulan ve Azez-Cerablus hattında Bab’a kadar uzanan ÖSO alanının genişletilmesi ihtiyacını vurgulayan Ankara, Esed’in İdlib’e kimyasal saldırıları sonrası bu alanı da içine alan güvenli bölge projesini muhataplarına sundu. Yeni planın, Halep’in bir kısmını da kapsadığı belirtiliyor. Halep’te bombalar altındaki siviller Türkiye’nin girişimleriyle İdlib’e taşınmıştı.
Çocukları kimse bombalamasın
Zalim Esed rejiminin 4 Nisan'da kimyasal füzelerle saldırdığı Han Şeyhun, 100'ü aşkın masuma mezar oldu. İdlib'e bağlı beldede dünyanın tepkisini çeken çocuk katliamının ardından Esed, muhaliflerin kontrolündeki diğer bölgelere de bomba yağdırmaya devam etti. ABD'nin Han Şeyhun'a bomba atan uçakların bulunduğu Şayrat Üssü'nü vurmasıyla birlikte Türkiye, Suriye'nin kuzeyindeki 'güvenli bölge' planını genişleterek, İdlib'in tamamı ve Halep'in bir kısmını içeren yeni planını muhataplarına sundu.
Şayrat’ta denendi
ABD, küresel güçlerin yeni silahlarını test ettikleri bir alan haline dönüşen Suriye’de, yenileyip güçlendirdiği Tomahawk füzelerinin denemesini Şayrat Üssü üzerinde yaptı. ABD donanması, Şayrat’ı vuran füzeleri Kıbrıs ile Rusya’nın üssünün bulunduğu Lazkiye Limanı arasındaki bir bölgeden attı. Rusya, bu saldırıları sadece izlemekle yetindi. Şayrat’taki uçak hangarlarına yönelik operasyon için savaş jetleri yerine gemiyi tercih eden ABD’nin, olası bir hava harekatını son derece ‘riskli’ gördüğü, bu nedenle gemiden atılan Tomahawk’ları tercih ettiği belirtiliyor. ‘Kızılderili baltası’ anlamına gelen Tomahawk, denizaltılardan da fırlatılabiliyor. 450 kilo patlayıcı taşıyan füzeler, saatte 880 km hıza ulaşıyor. Füze, bu haliyle nükleer başlık da taşıyabiliyor. 1100 km menzilli seyir füzesi, alçak irtifada yol alıyor, engellerin çevresinden dolanıyor ve radara yakalanmıyor. Tomahawk füzeleri daha çok sığınaklar, radarlar ve komuta merkezlerinin imhasına yönelik saldırılarda kullanılıyor.