Ukrayna'nın başkenti Kiev'e 110 kilometre uzaklıkta bulunan Çernobil nükleer santralinin Rus askerlerinin kontrolüne geçmesinin ardından gözler, 1986'da dünyanın yaşadığı en büyük nükleer felaketlerden birine sahne olan santrale çevrildi.
Faaliyetteki son reaktör 2000 yılında kapatılmasına rağmen, reaktörün tamamen devre dışı kalması ve oluşan nükleer sızıntıların giderilmesine yönelik çalışmalar sürüyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Rus güçlerinin Çernobil nükleer santralini ele geçirmeye çalıştıklarını akşam saatlerinde duyurmuştu.
Zelenskiy, Twitter'dan yaptığı açıklamada, santraldaki güvenlik görevlilerinin 1986 trajedisi bir daha yaşanmasın diye canlarını verdiklerini belirtmiş ve "Rus işgal güçleri Çernobil santralini ele geçirmeye çalışıyor. Bu tüm Avrupa için bir savaş ilanı" ifadelerini kullanmıştı.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Mihayl Podolyak, Rus güçlerine karşı Çernobil Nükleer Santrali'nin kontrolünü kaybettiklerini dün 21.45'te bildirmişti.
AVRUPA İÇİN BÜYÜK TEHDİT
Rusların saldırısından sonra santralin güvende olduğunu söylemenin imkansız hale geldiğini ifade eden Podolyak, bunun Avrupa için en büyük tehditlerden birisi olduğunu belirtmişti.
'RADYASYON SEVİYESİNDE ARTIŞ VAR'
Ukrayna Nükleer Düzenleme Kurumu, ülkenin Rus güçlerine karşı kontrolünü kaybettiği Çernobil Nükleer Santrali'nde aşırı radyasyon seviyelerinin kaydedildiğini bildirdi.
Kurumun internet sitesinde yer alan açıklamada, gama radyasyonu dozunun kontrol seviyelerini aştığı belirtildi.
NEDENİNİ AÇIKLADILAR
Açıklamada, söz konusu dalgalanmaların ağır askeri ekipmanların hareketi ve radyoaktif tozun havaya salınması nedeniyle olabileceği ifade edildi.
RUSYA: BİR PROBLEM YOK
Rusya ise paraşütçülerinin Çernobil santralinin kontrolünü ele geçirdiğini söyledi ve bir problem olmadığını ifade etti.
DÖRT REAKTÖRÜN SONUNCUSU 2000'DE KAPATILDI
Çernobil nükleer santrali dört reaktörden oluşuyor ve bunlardan sonuncusu 15 Aralık 2000'de kapatıldı. Bir reaktörün kapatılmasının ardından tamamen devre dışı kalması, kalıntıların yok edilmesi onlarca yıl sürüyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (IAEA) paylaştığı bilgilere göre, son reaktördeki çalışma süreci, buradaki yakıt ve atıkların uzaklaştırılması, bertaraf edilmesi ve radyoaktif olabilecek toprak ve su dahil olmak üzere tesis ile çevresindeki alanın tamamen arındırılması işlemlerini içeriyor.
AKIBETİ BELLİ DEĞİL
IAEA'nın internet sitesinde söz konusu durumla ilgili "1986'da trajik kazanın meydana geldiği dördüncü reaktörün akıbeti henüz belli değil" ifadesi yer alıyor.
Dört numaralı reaktör, halihazırda nükleer sızıntı ve radyasyonu önlemek için dev bir metal kubbe içinde tutuluyor. Reaktörün patlamasının uzun vadeli etkisi hala hararetli tartışmaların kaynağı olmayı sürdürüyor.
715 MİLYON AVROLUK FON SAĞLANDI
Kubbe olarak adlandırılan bu sınırlandırılmış bölgenin iskeletinin 1,5 milyar avroya, tüm projenin ise 2,2 milyar avroya mal olduğu biliniyor.
IAEA verilerine göre, söz konusu koruma yapısı için Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, 45 ülke ile Avrupa Birliği'nin katkıları ve bankanın öz kaynaklarından 715 milyon avroluk bir fon sağladı.
ÇERNOBİL FELAKETİ NEDİR? ÇERNOBİL NE ZAMAN PATLADI?
Çernobil Faciası, 26 Nisan 1986 tarihinde Sovyetler Birliği'ne bağlı Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Pripyat şehri yakınlarındaki Çernobil Nükleer Santrali'nin 4 numaralı reaktöründe gerçekleşen nükleer kazadır.
Kaza, Uluslararası Nükleer Olay Ölçeği'ne göre bugüne kadar meydana gelmiş en büyük nükleer kazalardan biridir. Çernobil felaketi, Uluslararası Nükleer Olay Ölçeğinde en yüksek sınıflandırma oranı olan 7 ile ölçeklendirilmişdi. Bu sınıfta ölçeklendirilen yalnızca iki nükleer felaket bulunmakta. Bunlardan birisi Çernobil felaketi, diğeri ise 2011 yılında meydana gelen Fukuşima I Nükleer Santrali kazaları. Felaket maliyeti ve kayıpları açısından tarihin en kötü iki nükleer felaketinden birisi. Kaza sonrası 600.000'den fazla işçi nükleer faciaya müdahalede bulunmuş ve birçoğu radyasyona maruz kaldı. Tahmini olarak yapılan masraf ise 18 milyar ruble oldu.
ÇERNOBİL'DE KAÇ KİŞİ ÖLDÜ?
Meydana gelen kaza esnasında ölen kişilerin sayısı 4.000 - 93.000 kişi civarında oldu.
Patlamanın ardından radyoaktif madde yüklü bulutlar Türkiye dahil birçok ülkeyi etkiledi.
Çernobil nükleer faciası bazı bağımsız araştırmalara göre yaklaşık 200 bin kişinin doğrudan ya da dolaylı olarak ölümüne sebep oldu.
ÇERNOBİL NÜKLEER SANTRALİ NEREDE?
Çernobil Nükleer Santrali, Ukrayna, Kiev şehrine 130 km uzaklıkta bulunan ve RMBK-1000 tipi 4 nükleer reaktöre sahip bir santraldir. Santralde bulunan 1. ve 2. üniteler 1970 ve 1977 yıllarında inşa edilmiş, 3. ve 4. üniteler 1983 yılında tamamlanmıştır. Kazanın olduğu zaman diliminde 2ünite daha inşa halindedir. Santrale 3 km uzaklıktaki Pripyat şehrinde 49,000 kişi ve santrale 15 km uzaklıktaki Çernobil şehrine ise 12,500 kişi yaşamaktadır. Kazanın olduğu zaman santralin 30 km çapa sahip bölgesinde tahmin edilen toplam nüfus 115,000-135,000 arasındadır. RBMK-1000 reaktörü Sovyet dizaynı moderatör olarak grafit, yakıt olarak hafif zenginleştirilmiş Uranyum kullanan basınç tüpü sistemiyle kaynamalı hafif su reaktörüdür.
ÇERNOBİL AKTİF Mİ?
Çernobil Nükleer Santrali, Ukrayna, Kiev şehrine 130 km uzaklıkta bulunan ve RMBK-1000 tipi 4 nükleer reaktöre sahip bir santral. Santralde bulunan 1. ve 2. üniteler 1970 ve 1977 yıllarında inşa edilmiş, 3. ve 4. üniteler 1983 yılında tamamlandı.
Kazanın olduğu zaman diliminde 2 ünite daha inşa halindeydi. Santrale 3 km uzaklıktaki Pripyat şehrinde 49,000 kişi ve santrale 15 km uzaklıktaki Çernobil şehrine ise 12,500 kişi yaşamaktaydı. Kazanın olduğu zaman santralin 30 km çapa sahip bölgesinde tahmin edilen toplam nüfus 115,000-135,000 arasında. RBMK-1000 reaktörü Sovyet dizaynı moderatör olarak grafit, yakıt olarak hafif zenginleştirilmiş Uranyum kullanan basınç tüpü sistemiyle kaynamalı hafif su reaktörü.