SERNUR YASSIKAYA - FATMA NUR AKTAŞ
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in ile iki ülke sınırında yer alan Panmunjom Ateşkes Köyü’nde bir araya geldi. Görüşme için yerel saatle 06.40 sularında Pyongyang’dan yola çıkan Kim, kendisinden az önce Panmunjom’a ulaşan Moon ile görüşmek için iki ülke sınırının güney tarafına geçti. İki ülke liderlerinin 1950-1953 yıllarındaki Kore Savaşı’ndan bu yana üçüncü kez düzenlediği liderler zirvesinde Kim, 65 yıl sonra Güney Kore topraklarına ayak basan ilk Kuzey Kore lideri oldu. Ardından iki lider el ele kameralara poz verdi. Tarihi zirvede iki liderin her fırsatta el sıkışmaları ve birbirlerine sarılmaları dikkat çekti. Zirvenin baskın renkleri ise iki ülke bayrağında da bulunan mavi ve kırmızıydı.
YENİ BİR TARİHİN BAŞLANGICI
İki lider sınır bölgesindeki askeri hatta el sıkıştıktan sonra Kim, Güney Kore liderini sınır çizgisinin kuzeyine geçmeye davet etti. İkili, el ele kuzeye adım atıp daha sonra güney bölgesine geçti. Her adımı planlanan bu ziyarette Kim’in yaptığı davet bu tarihi anları izleyen birçok kişiyi şaşırttı. Moon ile bir süre yürüyüş yapan Kim, akabinde Güney Kore askerlerinden oluşan ve şeref kıtası olarak da bilinen tören mangasını selamladı. Kim Jong-un daha sonra Panmunjom’daki Barış Evi’ne geçerek ziyaretçi defterini imzaladı. Kim, “Şu andan itibaren yeni bir tarih başlıyor, bir barış çağının tarihi başlangıç noktasında” ifadesini kaleme aldı.
KARŞILIKLI TEŞEKKÜR
Zirvede, Kuzey Kore lideri Kim’in Şubat ayında Güney Kore’ye özel temsilci sıfatıyla gönderdiği kız kardeşi Kim Yo-jong da yer aldı. Görüşmenin basına açık bölümünde Kim, Güney Kore Devlet Başkanı Moon ile açık, samimi ve dürüstçe bir görüşme gerçekleştireceğini belirterek, zirveden iyi bir sonuç almayı umduğunu söyledi. “Bunun (zirvenin) geçmişteki gibi uygulanamayan sonuçları olması yerine geleceğe kararlılıkla bakarken, birlikte el ele yürüyebileceğimiz bir şans olmasını umuyorum” diyen Kim, Moon’a “bu tarihi yerde” olmaktan çok heyecan duyduğunu belirtti. Kim, Moon’a kendisi ile buluştuğu için teşekkür etti. Moon ise zirveyi düzenlemeyi kabul ettiği için Kim’e teşekkürlerini sunarak, “Başkan Kim, askeri demarkasyon hattını geçti. Böylelikle Panmunjom, bir ayrılığın değil barışın sembolü oldu” yorumunu yaptı. Güney Kore makamlarından yapılan açıklamaya göre, Kim-Moon görüşmesinde, Kore Yarımadası’nın yeniden birleşmesi, iki Kore ilişkilerinin iyileştirilmesi ve nükleerden arındırılma konuları ele alındı.
“BİZ KARDEŞİZ”
Panmunjom eklarasyonun imzalanmasının ardından iki lider ortak basın açıklaması yaptı. Güney Kore lideri Moon sonbaharda Kuzey Kore’yi ziyaret edeceğini açıklarken bir daha Kore Yarımadası’nda savaş olmayacağı sözünü verdi. Moon, “Gelecekte yaşayacağımız karada, denizde ve havada bundan sonra bir daha düşmanca eylemler içinde olmayacağız. Birleşme için birlikte çalışma kararı aldık. Bundan sonra asla geri dönmeyeceğiz” ifadelerini kullandı. Kim Jong-un da iki ülke arasındaki kardeşlik bağına dikkat çekerek, “Tek soy, tek kültür ve tek millet ayrılamaz. Biz aslında kardeşiz. Bir araya gelip yeni bir geleceği başlatabiliriz. Bu yüzden sınırı geçip Güney Kore’ye geldim” dedi.
Asya’da ikinci kritik zirve
Asya kıtası dün bir kritik zirveye daha ev sahipliği yaptı. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, ülkesinin sorunlu ilişkiye sahip olduğu Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Çin'in Wuhan kentinde bir araya geldi. Resmi olmayan görüşme sonrası ikili Hubei Müzesi'ni gezdi. Şi görüşmede, geçen üç sene boyunca Modi ile karşılıklı ziyaretlerin yanı sıra, farklı vesilelerle de birçok kez bir araya geldiklerini belirtti. Bu görüşmelerde Modi ile iyi çalışma ilişkileri kurduklarına işaret eden Çin Devlet Başkanı, kendisiyle ayrıca birçok önemli konuda fikir birliğine vardıklarını ve dış dünyaya "Çin-Hindistan dostluğu sinyali" verdiklerini söyledi. Şi ayrıca, Çin'in, Hindistan'la daha sıkı ortaklık ilişkileri kurarak, iki ülkenin çeşitli alanlarında iletişimi ve işbirliğini ilerletmeye hazır olduğunu vurguladı.
Davetinden ötürü Cinping'e teşekkür eden Hindistan Başbakanı Modi ise, bu görüşmenin tarihi önem taşıdığını dile getirdi. Modi, Hindistan ile Çin arasında yoğun üst düzey temasların ve stratejik iletişimin sürdürülmesinin, karşılıklı anlayışın artmasına ve işbirliğinin derinleşmesine yardımcı olduğunun altını çizdi. Modi, söz konusu temasların, iki ülke ve bölgenin kalkınmasına da fayda sağladığına dikkat çekti.
BARIŞ AĞACI DİKTİLER
Görüşmenin ilk etabı tamamlandıktan sonra iki lider ayrı ayrı öğle yemeğine gitti. Sabahki görüşmelerin ardından yeniden ateşkes köyünün Kuzey Kore’ye ait kısmına dönen Kim, öğleden sonraki program için askeri sınır hattını bir kez daha geçerek Moon ile buluştu. Moon ve Kim öğleden sonraki programlarının ilk bölümünde “Kore Yarımadası’nda barış ve refahın sembolü olması umuduyla” birlikte ağaç dikti. İki ülkeyi ayıran askeri sınır hattı yakına dikilen çam ağacının Kore Savaşı’nın bittiği yıl olan 1953’te filizlendiği belirtildi. Liderler ağacın köklerine Güney Kore’deki Halla Dağı’ndan ve Kuzey Kore’deki Baekdu Dağı’ndan getirilen topraklardan serpti. Kim , Güney’in Han Nehri’den, Moon ise Kuzey’in Daedong Nehri’de getirilen sularla ağacı suladı. Ağacın yanına iki liderin isimlerin yazılı olduğu bir anıt taşı dikildi. Taşın üzerinde “Barış ve refahı ekiyoruz” ifadeleri yer aldı.
Ortak deklarasyonda kritik maddeler
Tarihi zirvede bir araya gelen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in, Kore Yarımadası’nın ‘nükleer silahlardan tamamen arındırılması’ amacıyla ortak deklarasyon imzaladı. İki Kore’nin düşmanlığı azaltmak amacıyla gelecek ay yüksek düzeyli görüşmeler yapacağı açıklandı. “İki lider 80 milyonluk Kore halkının ve tüm dünyanın önünde Kore Yarımadası’nda bundan böyle savaş olmayacağını ve yeni bir barış devrinin açıldığını resmen ilan eder” sözlerinin yer aldığı deklarasyonda aşağıdaki kritik maddeler yer aldı.
* Kore yarımadası nükleer silahlardan tamamen arındırılacak.
* İki Kore kara, deniz ve hava dahil her alanda birbirine yönelik düşmanca eylemleri durdurmayı kabul etti. Yarımadada artık başka bir savaş yaşanmayacak.
* Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in başka bir zirve için sonbaharda Pyongyang’ı ziyaret edecek.
* İki Kore var olan tüm anlaşmalara ve deklarasyonlara tamamen uymayı kabul etti.
* İki ülke bu yıl içinde mevcut ateşkes rejiminin yerini alacak bir barış anlaşmasının imzalanması amacıyla ABD ve/veya Çin’in katılımıyla üçlü veya dörtlü çalışma yapılacak.
ABD’den rol çalma girişimi
Washington’ın Kore yarımadasındaki tarihi ziveye saatler kala, yeni ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Nisan ayı başında Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’ta Kim Jong-un’la gerçekleştirdiği ikili görüşmenin fotoğraflarını servis etmesi dikkat çekti. Washington’ın bu hareketi, tarihi zirve öncesi rol çalma girişimi olarak değerlendirildi.
Trump kendi halkına pay çıkardı
Twitter hesabından zirveyi değerlendiren ABD Başkanı Donald Trump, barışa yönelik atılan adımlarda ABD’ye pay çıkardı. Görüşmeyi tarihi olarak nitelendiren Trump, “Kore Savaşı sona eriyor. ABD ve onun harika insanları, Kore’de olanlarla gurur duymalı” ifadelerini kullandı.
Çin memnun
Çin Dışişleri Bakanlığı da, Güney Kore ve Kuzey Kore liderleri arasında gerçekleşen tarihi buluşma nedeniyle iki tarafı kutladıklarını açıkladı. Bakanlık sözcüsü Hua Chunying, ‘‘İki lideri bu tarihi adım nedeniyle alkışlıyor, gösterdikleri siyasi kararlılık ve cesaret nedeniyle kutluyoruz’’ dedi. Hua, buluşmanın önemli sonuçlar getirmesini umduklarını ifade etti.
Ritmik diplomasinin zaferi
Kuzey ve güney Kore arasında artan gerilim, 22 Aralık 2017 tarihinde, Seul'ün başlattığı diplomatik açılım ve Pyongyang'ın olumlu cevabıyla dünkü tarihi zirveye giden yolu açtı. İşte tarihi zirveye giden yolda önemli adımlar.
* 22 Aralık 2017: G.Kore Birleşme Bakanı Cho Myoung-gyon, K.Kore ile ön koşulsuz görüşmeler düzenlemek ve iki taraf arasında hasar gören ilişkileri onarmak istediklerini duyurdu.
* 2 Ocak 2018: Güney Kore,PyeongChang Kış Olimpiyatları öncesinde K.Kore'ye görüşme teklifinde bulundu.
* 3 Ocak 2018: Kuzey Kore'nin Güney Kore ile 2016'da kapattığı iletişim hattını yeniden açacağı bildirildi.
* 4 Ocak 2018: Güney ve Kuzey Kore, açılan iletişim hattı üzerinden irtibat kurdu.
* 9 Ocak 2018: Seul ve Pyongyang yönetimlerinden üst düzey temsilciler, diyalog masasına oturdu.
* 11 Ocak 2018: ABD Başkanı Trump, G.Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in ile yaptığı görüşmede, ABD'nin Kuzey Kore ile görüşebileceğini belirtti.
* 7 Şubat 2018: K.Kore lideri Kim Jong-un'un kız kardeşinin PyeongChang Kış Olimpiyatları için kurulacak üst düzey heyette yer alacağı bildirildi.
* 9 Şubat 2018: Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un kız kardeşi Kim Yo-jong ve beraberindeki heyet PyeongChang'a gitti.
* 9 Şubat 2018: Güney ve Kuzey Koreli sporcular, açılış törenine "Birleşik Kore" bayrağı altında katıldı.
* 10 Şubat 2018: Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in'i Pyongyang'a davet etti.
* 2 Mart 2018: Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in, Kuzey Kore'ye özel bir elçi göndermeyi planladığını açıkladı.
* 5 Mart 2018: Güney Kore'nin 10 kişilik özel heyeti, Pyongyang'da Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile görüştü. İki ülkenin, Nisan ayı sonunda liderler zirvesi yapma konusunda mutabakata vardığı bildirildi. Kuzey Kore'nin, Güney Kore'ye karşı nükleer silah kullanmamayı, ABD ile anlaşılırsa nükleer ve füze denemelerini durdurmayı kabul ettiği belirtildi.
* 9 Mart 2018: Trump'ın, Kuzey Kore lideri Kim'den gelen daveti kabul ettiği ve ikilinin en geç Mayıs ayı sonuna kadar bir araya geleceği bildirildi.
* 20 Mart 2018: Kuzey Kore'nin Kuzey Amerika ile ilişkilerden sorumlu üst düzey diplomatı Choe Kang Il ve eşliğindeki heyet, Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de Güney Koreli mevkidaşları ve ABD'li eski diplomatlarla görüşmeler gerçekleştirdi.
* 28 Mart 2018: K.Kore lideri Kim Jong-un, 2011'de göreve başladığından beri ilk yurt dışı ziyaretini Çin'e gerçekleştirdi.
* 1 Nisan 2018: G.Koreli şarkıcılar Kuzey Kore'de sahne aldı. Kuzey Kore lideri, konsere sürpriz bir şekilde eşiyle katıldı.
* 18 Nisan 2018: ABD Başkanı Trump, CIA Direktörü Mike Pompeo'nun Nisan ayının ilk pazar günü Kuzey Kore'ye giderek ülkenin lideri Kim Jong-un ile görüştüğünü doğruladı.
* 20 Nisan 2018: Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ve Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in'in 27 Nisan’da yapacakları zirve öncesi birbirleriyle daha iyi iletişim kurması için özel telefon hattı kuruldu.
* 21 Nisan 2018: Kuzey Kore, Seul ve Washington yönetimleriyle yapacağı zirvelerden önce nükleer ve kıtalararası balistik füze denemelerini durduracağını duyurdu.
* 23 Nisan 2018: Güney Kore, Devlet Başkanı Moon Jae-in ile Kuzey Kore lideri Kim'in görüşmesi öncesi Kuzey sınırındaki propaganda yayınlarını durdurdu.