ABD'de beyazların üstünlüğüne inanan, ülkenin Beyaz Anglo-Sakson Protestan (WASP) denetiminde olması gerektiğini savunan, göçmen ve İslam karşıtı ırkçı gruplar, Donald Trump'ın yönetime gelmesiyle daha fazla alan kazandı.
İki hafta önce Charlottesville kentinde yaşanan ve ırkçılık karşıtı insanların ölmesi ve yaralanmasıyla sonuçlanan olaylar ile Trump'ın buna verdiği yetersiz tepki, insan hakları savunucuları ile azınlık gruplar arasındaki kaygıyı artırdı.
Trump'ın ırkçı grupları açıktan hedef almamasının altında kendisine seçim sürecinde bu gruplardan gelen yoğun desteğin yattığı belirtiliyor.
Açıktan savunulamasa bile ABD toplumunun önemli bir kesiminin hala ayrımcı zihniyete ve yabancı düşmanlığı fikrine sahip olduğu ifade ediliyor.
ABD tarihi ırkçılık ve ayrımcılığın kötü hatıralarıyla dolu
ABD'de ırkçılığın temelleri 17. yüzyıla dayanıyor. Kıtayı keşfeden Avrupalılar ilk iş olarak kıtanın sakinleri olan Kızılderilileri hedef almış ve zor kullanarak Kızılderililerin topraklarına, mülklerine el koyup birçoğunu da öldürmüşlerdi.
Kızılderilileri "medenileştirmek ve onlara Hristiyan kültürü aşılamak" adına girişilen asimilasyon çabaları da bu insanların daha fazla yabancılaşmasına ve tüm varlıklarını kaybetmesine neden olmuştu.
Amerikaya yerleşen Avrupalı kolonilerin, Kızılderililerin yanı sıra ırkçılık ve ayrımcılığa tabi tuttukları diğer bir grup da Afrikalı köleler oldu.
Afrika'dan zorla koparılan insanlar Amerika kıtasında köle olarak kullanıldı, alınıp satıldı. Kıtanın keşfedilmesinden ABD'de köleliğin kaldırıldığı 1865 yılına kadar Afrika'dan Amerika kıtasına yaklaşık 12 buçuk milyon köle getirildi.
Irkçılık karşıtı mücadeleler
Amerikan iç savaşının ardından 1865'te kölelik kaldırıldı ancak siyahilere uygulanan ayrımcılık kağıt üzerinde bile olsa 1960'lara kadar kaldırılamadı.
Siyahiler uzun yıllar oy kullanamadı, beyazlarla aynı bölgelerde yaşayamadı, aynı okullara gidemedi. Toplu taşıma araçlarında, kamu okullarında beyazlarla siyahların yerleri ayrıldı.
1900'lü yıllar ABD'de siyahilerin beyazlarla eşit haklara sahip olma mücadelesine sahne oldu. Siyahi aktivistler Martin Luther King ve Malcolm X önderliğinde 1950 ve 1960'lı yıllarda önemli kazanımlar elde edildi.
Bu kazanımların bedeli olarak Martin Luther King 1968'te, Malcolm X de 1965'te suikaste kurban gitti.
Siyahilerin sivil hakları için direnişin sembollerinden birisi de Alabama'da 1956'da otobüste oturduğu yeri bir beyaza vermeyi reddeden Rosa Parks oldu. Parks'ın tutuklanması büyük gösterilere neden olunca Anayasa Mahkemesi bu ayrımı ortadan kaldırdı.
Nefret grupları ve ırkçılık yeniden yükselişte
Donald Trump'ın ABD'de başkanlık kampanyası sırasındaki ve başkanlık görevine geldikten sonraki söylemleri, beyazların üstünlüğüne inanan ve diğerlerini dışlayan nefret grupları ve ırkçı söylemlerin tırmanışa geçmesine neden oldu.
ABD'de insan hakları savunucusu Southern Poverty Law Center (SPLC) adlı kuruluşun rakamlarına göre halen ülkede 917 nefret grubu faaliyet gösteriyor.
Müslüman karşıtı gruplarda da ciddi ölçüde artış yaşanıyor. SPLC'nin raporuna göre Müslüman karşıtı grup sayısı 2015'e göre yüzde 197 artarak 34'ten 101'e çıktı.
ABD'de Müslüman karşıtı grupların yanı sıra göçmen karşıtı, LGBT karşıtı, antisemitik, yeni Konfederasyoncu, siyah ayrılıkçı ve beyaz üstünlükçü nefret grupları bulunuyor.
Trump'ın ırkçı eylemlere tepkisi yetersiz bulunuyor
Konfederasyon dönemi simgelerinin kamusal alanlardan kaldırılmaya başlanması bu nefret gruplarının protestoları ile karşılanıyor.
Charlottesville kentinde iki hafta önce bir kişinin ölümüne yol açan olayların merkezinde de Amerikan İç Savaşı'nda köleliğin kaldırılmasına itiraz eden güneylilerin komutanı General Robert Edward Lee'nin heykelinin kaldırılması kararı yatıyor.
Irkçı gruplar, köleliği savunan Lee'nin heykelinin kaldırılmasını destekleyen gruplara saldırarak bir kişiyi öldürmüş çok sayıda kişiyi de yaralamıştı.
Başkan Trump, eylemi eleştirmekte yavaş davranıp basın toplantısında da olaylar için iki tarafı da suçlayınca ırkçılık karşıtı kesimlerden büyük tepki aldı.