Amerikalı seçmenler için başkanlık yarışında karar anı geldi çattı. Demokrat Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Donald Trump arasında devam eden zorlu yarış iki gün içerisinde bir sonuca ulaşacak. İki aday arasındaki yarış, ülke tarihinin en çekişmeli seçimlerinden biri olarak görülüyor.
Adaylar son kozlarını oynuyor. Kamala Harris, Michigan'daki seçim mitinginde Orta Doğu’ya değindi. Trump ise doğudaki çekişmeli eyaletleri geziyor. Harris, dün gece bir sürpriz yaparak, NBC televizyonunun komedi programı Saturday Night Live'a katıldı.
Ülkede en çok oyu alan değil en fazla delegeye ulaşan adayın başkan olduğu seçim sistemi nedeniyle "salıncak eyaletlerdeki" sonuçlar daha fazla önem taşıyor.
ABD seçimlerine bir gün kala işte adayların politikaları;
Enflasyon
ABD'li seçmenler için yarıştaki en berlirleyici faktörlerden biri ekonomi.
Harris, seçilirse ilk önceliğinin çalışan ailelerin gıda ve barınma maliyetlerini azaltmaya çalışmak olacağını söyledi.
Marketlerdeki fahiş fiyat uygulamasını yasaklamayı, ilk kez ev sahibi olacaklara yardım etmeyi, konut arzını artırmayı ve asgari ücreti yükseltmeyi vaat ediyor.
Biden başkanlığı döneminde enflasyon, birçok batı ülkesinde olduğu gibi, Covid sonrası tedarik sorunları ve Ukrayna savaşı nedeniyle yükseldi.
Trump da "enflasyonu sona erdirme ve Amerika'yı tekrar uygun fiyatlı hale getirme" vaadinde bulundu. Eski başkan röportajarında, daha fazla petrol sondajının enerji maliyetlerini düşüreceğini söyledi.
Eski başkan ayrıca daha düşük faiz oranları sunmayı vaat ediyor ve belgesiz göçmenleri sınır dışı etmenin konut üzerindeki baskıyı azaltacağını söylüyor.
Ekonomistler, ithalata daha yüksek vergi koyma yemininin fiyatları artırabileceği konusunda uyarıyor.
Vergiler
Harris, yılda 400 bin dolar kazanan büyük işletmeler ve Amerikalılar üzerindeki vergileri artırmak istiyor. Ancak aynı zamanda ailelerin vergi yükünü hafifletecek, çocuk vergi indirimlerinin genişletilmesi gibi bir dizi önlemi de açıkladı.
Trump ise çoğunluğu zenginlere yarayan 2017 kesintilerinin uzatılması da dahil olmak üzere trilyonlarca dolar değerinde bir dizi vergi indirimi öneriyor.
Bunları daha yüksek büyüme ve ithalata uygulanan tarifelerle ödeyeceğini söylüyor. Analistler her iki vergi planının da şişen açığa katkıda bulunacağını, ancak Trump'ınkinin daha fazla olacağını söylüyor.
Göçmenlik
Harris, güney sınır krizinin temel nedenlerini ele almakla görevlendirildi ve kuzeye akışı durdurmayı amaçlayan bölgesel yatırımlar için milyarlarca dolarlık özel sermaye toplanmasına yardımcı oldu.
2023'ün sonunda Meksika'dan ABD topraklarına rekor sayıda insan geçti ancak sayılar o zamandan bu yana düştü. Trump ise bir duvar inşa ederek ve yaptırımları artırarak sınırı kapatmaya yemin etti.
Cumhuriyetçileri Harris'in desteklediği katı, partiler üstü bir göçmenlik tasarısını terk etmeye çağırdı. Harris, seçilirse bu anlaşmayı yeniden canlandıracağını söylüyor.
Ayrıca ABD tarihindeki en büyük yasadışı göçmen kitlesel sınır dışı etme vaadinde bulundu. Uzmanlar bunun yasal zorluklarla karşılaşacağını söylüyor.
Politika
Harris, Ukrayna'yı "gerektiği kadar" desteklemeye devam edeceğine yemin etti. Seçilirse ayrıca, "21. Yüzyıl rekabetini" Çin'in değil ABD'nin kazanmasını sağlayacağına söz verdi.
Uzun zamandır İsrailliler ve Filistinliler arasında iki devletli çözümün savunuculuğunu yapıyor ve Gazze'deki savaşın sona erdirilmesi çağrısında bulunuyor.
Trump, izolasyonist bir dış politika izliyor ve ABD'nin dünyanın diğer bölgelerindeki çatışmalardan uzaklaşmasını istiyor.
Demokratlar, bu hareketi Putin'i cesaretlendirecek bir hamle olarak görüyor. Ancak Trump, Rusya ile müzakereli bir çözüm yoluyla 24 saat içinde Ukrayna'daki savaşı sona erdirebileceğini iddia ediyor.
Trump, kendisini İsrail'in sadık bir destekçisi olarak konumlandırdı ancak Gazze'deki savaşı nasıl sonlandıracağına dair pek fazla bir şey söylemedi.
Silahlanma
Harris, silahlı şiddeti önlemeyi temel bir taahhüt haline getirdi ve kendisi ve yardımcı adayı Tim Walz sıklıkla daha sıkı yasalar için savunuculuk yapıyor.
Ancak geçmiş kontrollerini genişletmek veya suikast silahlarını yasaklamak için Kongre'nin yardımı gerekecek.
Trump ise silah taşıma hakkının sadık bir savunucusu olarak konumlandı. Mayıs ayında Ulusal Tüfek Birliği'ne hitaben yaptığı konuşmada, onların en iyi arkadaşı olduğunu söyledi.
Kamala Harris’ten sürpriz: Saturday Night Live
Demokrat aday Kamala Harris, NBC'nin ünlü komedi programı "Saturday Night Live"a katılarak dikkat çekici bir sürpriz yaptı. Programda, Harris'i canlandıran komedyen Maya Rudolph ile gerçek Kamala Harris, aynanın iki tarafına oturdu ve Harris, kendine moral veren esprili bir konuşma yaptı.
Donald Trump’a gönderme yaparak, “Kendine güven, sen her şeyi yapabilirsin; rakibinin yapamadığı şeyleri yapıyorsun” şeklinde esprili bir yorumda bulundu. Bu sahne izleyicilerden büyük ilgi topladı.
Trump, çöp kamyonuna binerken sendelemiş, kapıyı üçüncü hamlesinde açabilmişti.
Trump’ın Wisconsin ve Pensilvanya Mitinglerinden renkli anlar
Cumhuriyetçi aday Donald Trump, Wisconsin’de düzenlediği mitingde mikrofon ve kürsü sorunlarından şikayet etti. Seçmene standın çok alçak olduğunu anlatan Trump, kürsüyü esprili bir şekilde eğip bükerek kalabalığı güldürdü. Pensilvanya’da düzenlediği başka bir mitingde ise "Bu lanet şeyi çalmak için çok uğraşıyorlar" diyerek seçim güvenliğine dair eleştirilerini dile getirdi.
Trump, daha önceki seçim sürecinde yaşadıklarına atıfta bulunarak, "Seçimlerde hile yapıyorlar ve siz bunu onlara söylediğinizde sizi hapse atmak istiyorlar" şeklinde konuştu. 2020 seçimlerine de değinen Trump, “Ayrıldığım gün, ülke tarihindeki en güvenli sınıra sahiptik. Ayrılmamalıydım” ifadelerini kullandı.
Anketler ne diyor?
Son anketler, Harris ve Trump arasında rekor düzeyde yakın bir yarış yaşanacağını öngörüyor. Seçim günü yaklaşırken, Florida Üniversitesi Seçim Laboratuvarı'na göre 75 milyon Amerikalı erken oy kullandı.
Bu sayı, 2020 yılında oy kullanan toplam seçmenin neredeyse yarısına denk geliyor. Seçimin kaderini 7 kritik eyaletin belirleyeceği tahmin ediliyor.
Bu eyaletler arasında yer alan Pensilvanya’da mektupla kullanılan oyların sayımı için zamana ihtiyaç duyulması nedeniyle seçim sonucunun açıklanması birkaç gün sürebilir.
ABD'de yeni başkanı 7 kritik eyaletin sonuçları belirleyecek
Ülkede bulunan toplam 50 eyaletin 43'ünü her seçimde neredeyse aynı parti, belirgin bir farkla kazanıyor. Seçimde küçük oy farkıyla partiler arasında el değiştirebildikleri için "salıncak" olarak adlandırılan 7 kritik eyalet, ABD başkanlık seçimlerinin aritmetiğini belirleme özelliğine sahip.
2024 seçimlerini kazanmak için gereken 270 delege sayısının 93'ünü teşkil eden Arizona, Nevada, Wisconsin, Michigan, Pensilvanya, North Carolina ve Georgia, "salıncak eyalet" konumunda bulunuyor.
5 Kasım'da yapılacak başkanlık seçimlerini kazanan isim 20 Ocak 2025'te yapılacak yemin töreniyle başkanlık koltuğuna oturacak.
ABD'liler seçim bahislerine 123 milyon dolar yatırdı
ABD'de 5 Kasım'da yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde, yasallaşan bahis platformlarında Kamala Harris ve Donald Trump arasında çekişmeli bir yarış yaşanıyor; çoğu bahisçi Trump'ın kazanmasını bekliyor. Kalshi platformunda Amerikalılar, seçimlere 123 milyon dolardan fazla bahis oynadı.
Demokratların desteklediği aday Kamala Harris ve Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump'ın kıyasıya yarıştığı seçimlerin, yakın tarihin en çekişmeli yarışlarından biri olması bekleniyor.
Kalshi'de bahis oynayanların çoğu, eski başkan Trump'ın kazanmasını bekliyor. Cuma günü itibarıyla bahisçiler Trump'ın kazanma olasılığını yüzde 48 olarak gördü.
Kripto ticaret platformu Polymarket ve İngiltere merkezli iki büyük bahis platformu Sporting Index ve Betfair Exchange'de de Trump'ın kazanma olasılığı yüzde 59'un üzerindeydi.
Bahisler bu seçim döneminde yasal hale geldi
Bu yılki seçim döneminde bahislerin bir önemi de ABD'de bunların ilk kez yasal hale getirilmesi. ABD temyiz mahkemesi bu ayın başlarında seçim bahislerini onaylamış ve Kalshi'nin başkanlık yarışı ve Kongre seçimleri konusunda bahis sunmasına olanak sağlamıştı.
Bahislerin yasallaştırılmasından önce de platformlarda milyonlarca dolar toplandığı düşünülüyor. Öte yandan seçim bahisleri, spor bahisleriyle karşılaştırıldığında halen çok geride kalıyor.
Amerikan Oyun Birliği'nin tahminlerine göre, bu yıl Super Bowl LVIII'e 23 milyar dolardan fazla, March Madness'a ise yaklaşık 2,7 milyar dolar bahis oynandı.
Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump
New York'ta 14 Haziran 1946 tarihinde dünyaya gelen Trump, emlakçı olan babasının da teşvikiyle gençlik yıllarından itibaren emlak dünyasına merak saldı.
Trump, 1968'de Pennsylvania Üniversitesi Ekonomi Bölümünden mezun olarak, 1971'de babasının şirketinin başına geçti ve şirkete "Trump Organizasyon" adını verdi.
Şirketin merkezini Manhattan bölgesine taşıyan Trump, inşa ettiği otellerle ünlendi.
2004 yılında Amerikan NBC kanalında "Çırak" (The Apprentice) adlı program yapmaya başlayan Trump, bu sayede dünya çapında tanındı.
Cumhuriyetçi Partiden başkan adayı olan Trump, 2016-2020'de ABD başkanlığı yaptı.
Demokratların adayı Kamala Harris
Harris, 1964'te California'nın Oakland şehrinde Hindistan'dan ABD'ye öğrenci olarak gelen biyolog bir anne ile Jamaika’dan ABD’ye yine öğrenci olarak gelen ekonomi profesörü siyahi bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi.
Hukuk bölümünü dereceyle bitiren Harris, uzun yıllar San Francisco'da savcılık yaptı. Harris ayrıca 2010'da California eyaletinin ilk kadın başsavcısı seçildi. Kamala Harris, 2017'de tarihteki ikinci Afrikalı-Amerikalı kadın ve ilk Güney Asyalı-Amerikalı senatör olarak California Senatörü seçilerek kariyerine devam etti.
Joe Biden, Ağustos 2019'da Harris'i başkan yardımcısı adayı olarak seçti. Biden'ın kasımda seçimi kazanmasının ardından Harris, bu zaferle ABD'nin başkan yardımcılığı görevine gelen ilk kadın, ilk siyahi ve ilk Güney Asyalı Amerikalı oldu.
Harris halen Demokrat Partiden başkan yardımcılığı görevini sürdürüyor ve başkanlık seçimlerinde galip gelirse ülkenin ilk kadın başkanı olacak.