ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Victoria Nuland, 29 Ocak 2023'te Türkiye'yi ziyaret etti ve burada Türk yetkililerle bir araya geldi. Görüşmelerde, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğine onayı, Ukrayna'daki savaş ve ikili ilişkiler ele alındı. Victoria Nuland, Türkiye'ye F-16 satışından, CAATSA yaptırımlarına, Suriye'den çekilme iddialarından, ticari ilişkilere bir dizi sıcak başlıkta önemli mesajlar verdi.
"F-35 ailesine geri almaktan memnuniyet duyarız”
CNN TÜRK'ten Büşra Arslantaş'ın sorularını yanıtlayan ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Victoria Nuland, Türkiye'yi F-35 programında yeniden görmekten memnuniyet duyacaklarını dile getirdi.
Türkiye'nin CAATSA yaptırımlarına maruz kalması nedeniyle savunma sanayii alanında bazı sorunlarla karşılaşıldığına değinen ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Victoria Nuland, "CAATSA yaptırımları, hükümetinizin Rusya Federasyonu’ndan S-400 hava savunma sistemleri satın alma kararıyla ilgiliydi. CAATSA yaptırımlarını tetikleyen buydu.” dedi.
“S-400 meselesini halletmek istiyoruz”
Victoria Nuland, S-400 sorununun çözümünü istediklerini dile getirerek, “S-400 meselesini halledebilirsek, ki bunu yapmak istiyoruz. ABD, Türkiye’yi F-35 ailesine geri almaktan memnuniyet duyacaktır. Ama önce bu diğer meseleyi çözmeliyiz ve bunu çözerken aynı zamanda Türkiye’nin güçlü bir hava savunmasına sahip olmasını sağlamalıyız.
CAATSA yaptırımları kaldırılacak mı?
Yine söylüyorum, uzun yıllardır hem S-400 alımından önce hem de o zamandan beri hava savunmasını güçlendirmeyle ilgili görüşmeyi teklif ediyoruz. Bildiğiniz üzere bu karmaşık bir konu. Bugünlerde herkesin hava savunmasına ihtiyacı var. Bunu dünyanın her yerinde görüyoruz. Ama yine de bu konuyu aşabilirsek, CAATSA meselesi ortadan kalkacak ve F-35 konuşmalarına geri dönebileceğiz." yorumunu yaptı.
F-35 programı nedir?
F-35 programı ABD ve yakın müttefiklerinin askeri imkan ve kabiliyetlerini artırmak amacıyla tasarlanan ve Lockheed Martin firması tarafından üretilen yeni nesil savaş uçağı (F-35 Lightning II) programıdır. ABD programı fonlanmak için her yıl milyarlarca dolar bütçesinden ayırıyor ve ABD’nin hava savunmasında ve operasyonlarında üstünlük sağlamayı amaçlıyor. Müşterek Taarruz Uçağı (JSF) programı ABD ordusunun bütün komutanlıklarında bulunan diğer savaş uçaklarının yerini almak üzere geliştirilmiştir. Bu savaş uçakları dünyadaki diğer gelişmiş sistemlerle hem havada hem de karada yarışmak için tasarlanmıştır. Programın birinci aşama kurucuları ABD ve İngiltere’dir. Kanada, Avustralya, İtalya, Hollanda, Norveç ve Danimarka’yla birlikte ikinci aşamada programa dahil olan Türkiye 100 adet F-35 satın almayı planlamıştı. Programın dokuz ortak ülkesi haricinde İsrail, Güney Kore, Japonya, Belçika, Finlandiya ve Polonya da F-35 savaş uçaklarını yabancı askeri satış süreciyle satın alacağını duyurmuştu.
Türkiye neden F-35 programından çıkarıldı?
Beyaz Saray ve Pentagon, Ankara’nın Rus hava savunma sistemi S-400’ü almasının F-35 programına zarar vereceğini ifade etmişti. Amerikan savunma yetkilileri S-400 radarlarının yakın bir yere konuşlandığında F-35 uçaklarının uçuş bilgilerini elde ederek bu uçakların güvenliğini zaafa uğratabileceğini iddia etti. Rusların bu şekilde F-35 uçaklarının kabiliyetleri hakkında istihbarat bilgileri edinebileceğini iddia etti. Türkiye S-400’lerin ilk parçalarını Rusya’dan teslim aldıktan sonra ABD yönetimi Türkiye’nin programa katılımını azaltacak nitelikte adımlar atmaya başlamıştı. Temmuz 2019’da Beyaz Saray yönetimi resmi bir açıklama yaparak Türkiye’nin programa katılımının azalacağını ve bu önemli programdan çıkarıldığını duyurmuştu.